Powiernik

Powiernik - osoba pełniąca szczególny rodzaj nadzoru nad działalnością banków hipotecznych. Nadzór korporacyjny nad działalnością banków hipotecznych sprawowany jest przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) oraz dodatkowo przez specjalną instytucję nadzoru szczególnego, najczęściej powiernika (P. Niczyporuk 2011, s. 176) Powiernik wraz z co najmniej jednym zastępcą powoływany zostaje przy każdym banku hipotecznym w celu zwiększenia bezpieczeństwa jego funkcjonowania. (Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych 2015, s. 16)

TL;DR

Powiernik jest osobą pełniącą nadzór nad bankami hipotecznymi w Polsce. Jest mianowany na wniosek rady nadzorczej banku przez Komisję Nadzoru Finansowego na okres sześciu lat. Powiernik ma za zadanie kontrolować zobowiązania związane z listami zastawnymi, sprawdzać wartość nieruchomości, kontrolować emisję papierów zastawnych i prowadzenie rejestru zabezpieczeń. Powiernik może wpływać na bank pośrednio i bezpośrednio. Powiernik i jego zastępca mają prawo do informacji będących tajemnicą bankową.

Powoływanie

Instytucją powołującą powiernika oraz jego zastępców jest Komisja Nadzoru Finansowego. Osoby te zostają mianowane na wniosek rady nadzorczej banku hipotecznego, na okres sześciu lat. Stanowiska te mogą zostać objęte przez tę samą osobę tylko dwukrotnie.Liczba zastępców powiernika warunkowana jest z kolei skalą działalności instytucji bankowej.(M. Frańczuk 2017, s. 32) Powiernik to osoba fizyczna, działającą w sposób niezależny, niebędąca pracownikiem danego banku hipotecznego. Posiada ona specjalne kwalifikacje oraz poręcza należyte wykonywanie powierzonych obowiązków (A. Szelągowska 2010, s. 123-138)

Nadzór pełniony przez powiernika

Sprawowanie nadzoru nad bankami hipotetycznymi w Polsce przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz powiernika wynika z zasady pełnej specjalizacji, na której opiera się sposób funkcjonowania tychże banków. W świetle Ustawy banki hipoteczne posiadają swoistą specjalizację, w szczególności efektywny nadzór szczególny sprawowany przez powiernika. Sposób działania powiernika oraz jego zastępcy regulowany jest odpowiednią ustawą o listach zastawnych oraz bankach hipotecznych. Celem działalności powiernika jest z kolei ochrona interesów kredytodawców poprzez zabezpieczenie listów zastawnych.(R. Bucholski 2011, s. 21-22)

Zadania powiernika

Do zadań powiernika należy:

• kontrola zobowiązań związanych z listami zastawnymi znajdującymi się w obrocie pod względem odpowiednich zabezpieczeń wynikających z przepisów ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
• kontrola zgodności bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, wycenionej przez bank, z przepisami ustawy oraz z regulaminem banku hipotecznego ratyfikowanym wcześniej przez Komisję Nadzoru Finansowego,
• kontrola banku hipotecznego pod względem przestrzegania obowiązujących w świetle ustawy limitów dotyczących emisji papierów zastawnych,
• kontrola sposobu prowadzenia rejestru zabezpieczania papierów wartościowych jakimi są listy zastawne pod względem wymogów zawartych w ustawie,
• nadzór nad zapewnieniem właściwego zabezpieczenia planowanych emisji papierów wartościowych,
• kontrola nad dokonywaniem właściwych wpisów do rejestrów zabezpieczeń papierów wartościowych (P. Niczyporuk 2011, s. 176)

Specyfika działalności powiernika

Częstotliwość wykonywania działań sprawdzających odgrywa istotną rolę w sprawowaniu kontroli nad interesami powierzonymi takiej osobie jak wierzyciel. Same działania ograniczają się do bieżących działań kontrolnych mających na celu sprawdzenie poprawności prowadzenia rejestrów zabezpieczeń dotyczących listów zastawnych. Ich częstotliwość z kolei uzależniona jest skalą oraz natężeniem działalności danego banku hipotecznego. W świetle ustawy powiernik zobowiązany jest do dostarczania w odpowiednim terminie do KNF, zatwierdzonych wcześniej, odpisów rejestrów zabezpieczeń listów zastawnych (R. Bucholski 2011, s. 31) Zdaniem R. Nogackiego " Umowa powiernicza może być wykorzystywana także w celach windykacyjnych" (R. Nogacki 2016, s. 2) Umowa Powiernictwa nie posiada zapisu o prowizji, która będzie należeć się powiernikowi (M. Rzeszutek 2013, s. 2)

Powiernik oraz jego zastępca posiadają prawo do otrzymywania odpowiednich informacji będących powszechnie tajemnicą bankową. W związku z tym, banki hipoteczne nie mogą odmówić przekazania powiernikowi niezbędnych mu informacji. Tym samym również powiernik oraz jego zastępca zobowiązani zostają do zachowania tajemnicy zawodowej.(R. Bucholski 2011, s. 31)

Powiernik poprzez sprawowanie swojej funkcji może wpływać na bank w sposób pośredni oraz bezpośredni. Do pośrednich czynności oddziaływających na bank zalicza się delegowanie uprawnień powiernika do wydawania stosownych poleceń mających związek z czynnościami sprawdzającymi wynikającymi z ustawy. Z kolei wśród bezpośrednich sposobów oddziaływania funkcji powiernika na bank hipoteczny wyróżnia się złożenie podpisu na listach zastawnych, wydanie pisemnej dyspozycji w sprawie wpisu w rejestrze zabezpieczenia listów zastawnych, czy też wydanie pisemnej dyspozycji w sprawie wykonania czynności rozporządzającej dotyczącej wierzytelności hipotecznej. Bezpośredni charakter wpływu powiernika na bank ma również sprawowanie kontroli nad złożonymi w depozyt listami zastawnymi, nabytymi przez bank je emitujący (R. Bucholski 2011, s. 32-34) Powiernik, który działa jako pośrednik, nie może być uznany za podatnika podatku dochodowego (Paczuski Taudul 2018, s. 6)

Powiernik — artykuły polecane

Notariusz — Radca prawny — Beneficjent rzeczywisty — Makler — Kurator sądowy — Sądowy tytuł egzekucyjny — Broker ubezpieczeniowy — Inspektor ochrony danych — Administrator bezpieczeństwa informacji

Bibliografia

• Bucholski R. (2011). Nadzór nad działalnością banków hipotecznych: stan obecny i propozycje zmian, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław
• Frańczuk M. (2017).Rozwój rynku listów zastawnych w Polsce w kontekście nowych zmian regulacyjnych, "Zarządzanie Finansami i Rachunkowość", nr 1
• Niczyporuk P., Talecka A. (2011), Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida2, Białystok
• Nogacki R. (2016).Powiernictwo - kierowanie biznesem z tylnego siedzenia, "Wprost/Prawo"
• Paczuski Taudul. (2018).Przekrój podatkowy
• Rzeszutek M. (2013).Skutki zawarcia umowy powierniczej
• Szelągowska A. (red.) (2010), Współczesna bankowość hipoteczna, CeDeWu, Warszawa
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Dz.U. 1997 nr 140 poz. 940

Autor: Paulina Wicherek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.