Zarządzanie konfiguracją

Zarządzanie konfiguracją
Polecane artykuły
System zarządzania przebiegiem procesów Identyfikacja procesów Modelowanie Produkt projektu Produkty cząstkowe Inżynieria oprogramowania Behavior driven development Jakość wg PRINCE2 Standardy regulujące zarządzanie projektami

Zarządzanie konfiguracją (ang. Configuration Management - CM) - jest to dziedzina związana z zarządzaniem rozwojem danego systemu. Opiera się na identyfikacji, kontroli i raportowaniu produktów (w tym produktów cząstkowych lub innych sub-produktów) w trakcie funkcjonowania tego systemu (A.M.J. Haas 2002, s. 34). Współcześnie pojęcie to jest szczególnie często odnoszone do rozwoju i inżynierii oprogramowania.

TL;DR

Zarządzanie konfiguracją to dziedzina związana z kontrolą i raportowaniem produktów w trakcie funkcjonowania systemu, szczególnie w rozwoju oprogramowania. Aspekty operacyjne zarządzania konfiguracją obejmują identyfikację, kontrolę, księgowanie statusu oraz audyt i przegląd. Istnieje wiele definicji tego pojęcia, ale najważniejsze są wytwarzanie, zarządzanie procesem i praca zespołowa. System zarządzania konfiguracją to zbiór uporządkowanych i logicznie ustrukturyzowanych elementów tworzących spójną całość. W tym kontekście, system zarządzania konfiguracją jest środowiskiem, w którym wsparcie zarządzania konfiguracją jest integralną częścią.

Wybrane definicje zarządzania konfiguracją, zaczerpnięte z literatury przedmiotu

• "Zarządzanie konfiguracją (CM) zapewnia jednoznaczność w przebiegu i dokumentowaniu jakości badań, szczególnie we wprowadzaniu zmian, a przede wszystkim ich planowaniu oraz dokumentowaniu, które są kluczowym potwierdzeniem realizacji badań. Dodatkowym elementem w CM badań są audity konfiguracji (funkcjonalnej i/lub fizycznej) mające na celu potwierdzenie zgodności wyników wykonanych badań z określonymi właściwościami funkcjonalnymi i fizycznymi’’ (W. Pokora, W. Kosiński 2011, s. 2).
• "Zarządzanie konfiguracją jest procesem zarządzania, który ma zapewnić i utrzymać zgodność funkcjonalnych i fizycznych elementów produktu z jego wymaganiami, projektem i informacjami operacyjnymi. Ma ono miejsce w czasie istnienia Projektu” (G. Wójcik, Z. Szyjewski 2006, s. 152).
• "Zarządzanie konfiguracją dotyczy procedur, których celem jest zapewnienie, że elementy wchodzące w skład systemu są znane oraz że zmiany są dokonywane przez osoby uprawnione. Zarządzanie konfiguracją jest zarówno zarządzaniem, jak i dyscypliną techniczną, która obejmuje niemal wszystkie osoby w Projekcie, albo w sposób aktywny, jako wykonawców czynności związanych z zarządzaniem konfiguracją, albo pasywnie, jako otrzymujących informacje związane z zarządzaniem konfiguracją” (G. Wójcik, Z. Szyjewski 2006, s. 152).

W kontekście rozwoju oprogramowania, posłużyć się można poniższym ujęciem:

• "Zarządzanie konfiguracją oprogramowania (Software configuration management - SCM) jest kontrolą ewolucji złożonych systemów” (J. Estublier 2000, s. 1)

Aspekty Operacyjne związane z Zarządzaniem Konfiguracją

Podstawowe cztery aspekty zawierają się w następujących pojęciach:

• Identyfikacja (Identification) - jej schemat odzwierciedla konstrukcję, czy też strukturę danego produktu, rozpoznaje składowe oraz ich rodzaje, czyniąc je unikalnymi i odpowiednio dostępnymi.
• Kontrola (Control) - umożliwia nadzór nad wydaniem produktu oraz nad jego zmianami w całym cyklu jego życia. Kontrola zapewnia wewnętrzną spójność produktu.
• Księgowanie Statusu (Status Accounting) - polega na zapisie statusu składowych (komponentów) oraz żądań zmian (Change Requests - CHG) oraz zbieraniu istotnych danych statystycznych wspomnianych składowych produktu.
• Audyt i przegląd (Audit and review) - związane są z weryfikowaniem kompletności produktu oraz podtrzymywaniem spójności składowych poprzez zapewnienie, iż produkt jest dobrze zdefiniowanym zbiorem owych składowych.

(S. Dart 1991, s. 1)

W powyższym kontekście pojawiają się pewne kluczowe pojęcia wymienione poniżej:

• Configuration item (element/objekt konfiguracyjny) - jest to jednostka transferu pomiędzy kontraktami (tłumaczonymi jako opis oczekiwanych produktów, a wprowadzanymi jako bazy danych). Nadaje się mu status "zamrożonego” podczas transferu (S. Dart 1991, s. 16).
• Baseline (Podstawa) - postać produktu, jaka jest mu nadawana w momencie, w którym kontynuowany jest jego rozwój, oraz w którym pojawia równolegly rozwój wariantów tego produktu (S. Dart 1991, s. 2).
• Release (Wydanie) - funkcjonalny wariant produktu klasyfikowany w postaci wersji, osiągalny dzięki stosowaniu idei tzw. stopni zaawansowania (promotion levels) tj. kolejnych poziomów, przez które przechodzi produkt (S. Dart 1991, s. 16).
• Version (Wersja) - określony wariant produktu, oznaczony zgodnie z ustaloną konwencją w zależności od stopnia jego zaawansowania. Często posiada charakterystyczny zapis liczbowy, w którym cyfry przed kropka (lub przecinkiem) oznaczają "pokolenie”, a cyfry po kropce wskazują kolejne jego warianty, np. v 0.11 (testowa - beta), v. 1.1, v. 1.21 itp.

Większość systemów zarządzania konfiguracją zawiera w różnym stopniu odpowiednie funkcjonalności w celu zgodności w wyżej wymienionymi aspektami. Owe różne stopnie wynikają z niemałego zróżnicowania pomiędzy typami organizacji, produktów, środowisk, w których działają itp. W celu uchwycenia wspomnianych funkcjonalności, definicję CM rozszerzyć można o trzy dodatkowe aspekty:

• Wytwarzanie (Manufacture) - zarządzanie budową i szeroko pojętym tworzeniem produktu w sposób optymalny.
• Zarządzanie Procesem/Procesami (Process management) - polega na zapewnieniu zgodności z obowiązującymi w organizacji procedurami, wytycznymi i modelami cyklu życia.
• Praca Zespołowa (Team Work) - opiera się na kontroli pracy i interakcji pomiędzy wieloma użytkownikami produktu.

(S. Dart 1991, s. 2)

Pojęcie Systemu Zarządzania Konfiguracją

Odpowiednie ujęcie powyższego terminu w celu stworzenia spójnej i uniwersalnej definicji wymaga zrozumienia zasad i celu działania tego rodzaju struktury. W próbach tego rodzaju konieczne jest zdefiniowanie systemu jako takiego. Można powiedzieć, iż jest to zbiór uporządkowanych i logicznie ustrukturyzowanych elementów tworzących spójną całość. Może być także metodą lub metodologią odnoszącą się do organizacji/organizowania tychże elementów. W kontekście zarządzania konfiguracją należy brać pod uwagę takie czynniki, jak np. kontrola wersji (version control), identyfikacja konfiguracji (configuration identification), struktura/strukturyzowanie systemu (system structuring), czy modelowanie tego systemu (system modelling’’). Wobec powyższego, zaproponować można następujące ujęcie Systemu Zarządzania Konfiguracją: środowisko, w którym wsparcie zarządzania konfiguracją jest integralną częścią tego środowiska, jednocześnie będąc sprzedawaniem w postaci paczki, czy też pakietu (S. Dart 1991, s. 2).

Bibliografia

• Dart S. (1991) Concepts in Configurationa Management Systems, Software Engineering Institute, Carnegie-Mellon University, Pittsburg, PA
• Estublier J. (2000) Software Configuration Management, A Road Map, DassaultSystemes / LSR, Grenoble University, Actimart
• Hass A.M.J. (2002) Configuration Management Principles and Practice, Addison-Wesley Professional, Boston, MA
• Pokora W., Kosiński W. (2011) Model Procesowy Zarządzania Konfiguracją Badań Statków Powietrznych, Logistyka 4/2011, s. 754-761, Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Mechaniczny, Zakład Systemów Jakości i Zarządzania, Warszawa
• Wójcik G., Szyjewski Z. (2006) Przekształcanie wiedzy ukrytej w wiedzę jawną, Studia i Materiały, nr 5, Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą, Bydgoszcz

Autor: Michał Gędziorowski