Umowa międzynarodowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links)
m (Czyszczenie tekstu)
Linia 13: Linia 13:
</ul>
</ul>
}}
}}
'''[[Umowa]] międzynarodowa''' – międzynarodowe porozumienie między podmiotami prawa międzynarodowego oraz państwami, zawarte w formie pisemnej, do którego jest stosowane [[prawo]] międzynarodowe. Jest ujęte w jednym lub kilku powiązanych dokumentach, niezależnie od ich konkretnej nazwy<ref>Nahlik 1971, s. 24</ref>. Nazwa umowy międzynarodowej zależy bezpośrednio od jej cech formalnoprawnych lub przedmiotu danej umowy. Nazw ''traktat'', ''układ'', ''karta'', ''pakt'' i ''Memorandum of Understanding'' najczęściej używa się przy umowach politycznych zawartych na szczeblu głów państw<ref>Frankowska 2007, s.45</ref>. Umowy międzynarodowe pomiędzy pozostałymi podmiotami prawa (np. organizacje międzynarodowe) najczęściej nazywane są ''porozumieniem'' lub ''protokołem''.
'''[[Umowa]] międzynarodowa''' - międzynarodowe porozumienie między podmiotami prawa międzynarodowego oraz państwami, zawarte w formie pisemnej, do którego jest stosowane [[prawo]] międzynarodowe. Jest ujęte w jednym lub kilku powiązanych dokumentach, niezależnie od ich konkretnej nazwy<ref>Nahlik 1971, s. 24</ref>. Nazwa umowy międzynarodowej zależy bezpośrednio od jej cech formalnoprawnych lub przedmiotu danej umowy. Nazw ''traktat'', ''układ'', ''karta'', ''pakt'' i ''Memorandum of Understanding'' najczęściej używa się przy umowach politycznych zawartych na szczeblu głów państw<ref>Frankowska 2007, s.45</ref>. Umowy międzynarodowe pomiędzy pozostałymi podmiotami prawa (np. organizacje międzynarodowe) najczęściej nazywane są ''porozumieniem'' lub ''protokołem''.


Umowa międzynarodowa występuje jako obustronne [[oświadczenie woli]] organizacji lub innych podmiotów prawa międzynarodowego zawarte w uzgodnionej formie, która określa prawa i obowiązki każdego z podmiotów prawa i służy do wywołania ustalonych skutków prawnych<ref>Kwiecień 2000, s.66</ref>. Tylko umowy w formie pisemnej są objęte zakresem postanowień konwencji wiedeńskich. Umowy w innych formach przekazu podlegają uregulowaniom prawa zwyczajnego.
Umowa międzynarodowa występuje jako obustronne [[oświadczenie woli]] organizacji lub innych podmiotów prawa międzynarodowego zawarte w uzgodnionej formie, która określa prawa i obowiązki każdego z podmiotów prawa i służy do wywołania ustalonych skutków prawnych<ref>Kwiecień 2000, s.66</ref>. Tylko umowy w formie pisemnej są objęte zakresem postanowień konwencji wiedeńskich. Umowy w innych formach przekazu podlegają uregulowaniom prawa zwyczajnego.


Zgodnie z ustawą o umowach międzynarodowych Art. 2, poz. 3: "związanie umową międzynarodową obejmuje wszelkie czynności przewidziane w prawie międzynarodowym, a w szczególności w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz. U. z 1990 r. poz. 439), w wyniku których Rzeczpospolita Polska staje się stroną tej umowy<ref>Dz. U. 2000 Nr 39, Art. 3</ref>."
Zgodnie z ustawą o umowach międzynarodowych Art. 2, poz. 3: "związanie umową międzynarodową obejmuje wszelkie czynności przewidziane w prawie międzynarodowym, a w szczególności w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r (Dz. U. z 1990 r. poz. 439), w wyniku których Rzeczpospolita Polska staje się stroną tej umowy<ref>Dz. U. 2000 Nr 39, Art. 3</ref>".


==TL;DR==
==TL;DR==
Linia 25: Linia 25:
<google>t</google>
<google>t</google>
Odnosząc się do ilości uczestniczących podmiotów wyróżnia się umowy<ref>Glahn van G. 2017, s. 74-75</ref>:
Odnosząc się do ilości uczestniczących podmiotów wyróżnia się umowy<ref>Glahn van G. 2017, s. 74-75</ref>:
* ''Bilateralne'' – umowy między dwoma podmiotami prawa międzynarodowego;
* ''Bilateralne'' - umowy między dwoma podmiotami prawa międzynarodowego;
* ''Multilateralne'' – umowy wielostronne.
* ''Multilateralne'' - umowy wielostronne.


Ze względu na formę partycypacji występują umowy<ref>Formation of International Treaties 2007, s.2-8</ref>:
Ze względu na formę partycypacji występują umowy<ref>Formation of International Treaties 2007, s.2-8</ref>:
* ''Zamknięte'' – nie istnieje możliwości przystąpienia nowych podmiotów do umowy;
* ''Zamknięte'' - nie istnieje możliwości przystąpienia nowych podmiotów do umowy;
* ''Warunkowo otwarte'' - jest wymagane spełnienie z góry określonych warunków lub wcześniejsza zgoda pozostałych stron umowy (kontrahentów);
* ''Warunkowo otwarte'' - jest wymagane spełnienie z góry określonych warunków lub wcześniejsza zgoda pozostałych stron umowy (kontrahentów);
* ''Półotwarte'' – umowy, warunkiem przystąpienia do których jest [[posiadanie]] określonej właściwości;
* ''Półotwarte'' - umowy, warunkiem przystąpienia do których jest [[posiadanie]] określonej właściwości;
* ''Bezwarunkowo otwarte'' – zawiera dopuszczenie wejścia do umowy międzynarodowej w postaci klauzuli, która wymaga zatwierdzenia strony przyjmującej bez uzyskania zgody pozostałych kontrahentów.
* ''Bezwarunkowo otwarte'' - zawiera dopuszczenie wejścia do umowy międzynarodowej w postaci klauzuli, która wymaga zatwierdzenia strony przyjmującej bez uzyskania zgody pozostałych kontrahentów.


Podmiot regulacji klasyfikuje umowy na<ref>Wyrozumska 2006, s. 28-31</ref>:
Podmiot regulacji klasyfikuje umowy na<ref>Wyrozumska 2006, s. 28-31</ref>:
* ''Gospodarcze'' – najczęściej umowy multilateralne dotyczące handlu i komunikacji międzynarodowej zawarte między państwami;
* ''Gospodarcze'' - najczęściej umowy multilateralne dotyczące handlu i komunikacji międzynarodowej zawarte między państwami;
* ''Polityczne'' – sojusznicze umowy międzypaństwowe i traktaty o przyjaźni;
* ''Polityczne'' - sojusznicze umowy międzypaństwowe i traktaty o przyjaźni;
* ''Wojskowe'';
* ''Wojskowe'';
* ''Administracyjne'' – najczęściej umowy dotyczące pomocy prawnej;
* ''Administracyjne'' - najczęściej umowy dotyczące pomocy prawnej;
* ''Społeczne'' – umowy o współpracy w nauce, kulturze, edukacji i sztuce oraz ogólne umowy dotyczące ochrony praw człowieka.
* ''Społeczne'' - umowy o współpracy w nauce, kulturze, edukacji i sztuce oraz ogólne umowy dotyczące ochrony praw człowieka.


==Zawarcie umowy międzynarodowej==
==Zawarcie umowy międzynarodowej==
Linia 47: Linia 47:


Etapy zawarcia umowy są następujące<ref>Glahn van G. 2017, s. 82</ref>:
Etapy zawarcia umowy są następujące<ref>Glahn van G. 2017, s. 82</ref>:
# '''[[Negocjacje]]''' – dotyczy sporządzenia i uwiarygodnienia tekstu umowy. Jest wymagana zgoda 2/3 państw uczestniczących;
# '''[[Negocjacje]]''' - dotyczy sporządzenia i uwiarygodnienia tekstu umowy. Jest wymagana zgoda 2/3 państw uczestniczących;
# '''Tymczasowe przyjęcie tekstu''' - zwykle wprowadza się poprzez złożenie podpisów negocjatorów. Po przyjęciu tymczasowym nie można wprowadzić zmian do umowy;
# '''Tymczasowe przyjęcie tekstu''' - zwykle wprowadza się poprzez złożenie podpisów negocjatorów. Po przyjęciu tymczasowym nie można wprowadzić zmian do umowy;
# '''Ostateczne przyjęcie''' – zwykle uchwala się w procesie ratyfikacji. Jeżeli ratyfikacja nie jest wymagana, umowa wchodzi w życie z momentem jej podpisania;
# '''Ostateczne przyjęcie''' - zwykle uchwala się w procesie ratyfikacji. Jeżeli ratyfikacja nie jest wymagana, umowa wchodzi w życie z momentem jej podpisania;
# '''Wejście umowy międzynarodowej w życie''' – składa się z ogłoszenia umowy w dzienniku urzędowym i rejestracji w ONZ.
# '''Wejście umowy międzynarodowej w życie''' - składa się z ogłoszenia umowy w dzienniku urzędowym i rejestracji w ONZ.


==Sporządzenie umowy międzynarodowej==
==Sporządzenie umowy międzynarodowej==
Sporządzenie i przygotowanie umowy międzynarodowej jest procesem czasochłonnym. Umowa musi zawierać następujące elementy<Kurczuk-Samodulska 2019, s. 13-24</ref>:
Sporządzenie i przygotowanie umowy międzynarodowej jest procesem czasochłonnym. Umowa musi zawierać następujące elementy<Kurczuk-Samodulska 2019, s. 13-24</ref>:
# ''Tytuł'' – opis przedmiotu regulacji i stron przyjmujących umowę;
# ''Tytuł'' - opis przedmiotu regulacji i stron przyjmujących umowę;
# ''Preambuła'' – wstęp do umowy, zawierający przyczyny powstania dokumentu oraz określenie celów i zadań umowy;
# ''Preambuła'' - wstęp do umowy, zawierający przyczyny powstania dokumentu oraz określenie celów i zadań umowy;
# ''Część merytoryczna'' – składa się z materialno – i formalnoprawnych postanowień, opisuje konkretne zagadnienia umowy. Kończy się wprowadzonymi klauzulami dotyczącymi publikacji, ratyfikacji i wejścia umowy w życie. Na tym etapie określa się czas obowiązywania umowy;
# ''Część merytoryczna'' - składa się z materialno - i formalnoprawnych postanowień, opisuje konkretne zagadnienia umowy. Kończy się wprowadzonymi klauzulami dotyczącymi publikacji, ratyfikacji i wejścia umowy w życie. Na tym etapie określa się czas obowiązywania umowy;
# ''Data/Miejsce zawarcia umowy'';
# ''Data/Miejsce zawarcia umowy'';
# ''Niezbędnie podpisy'';
# ''Niezbędnie podpisy'';

Wersja z 14:06, 2 lis 2023

Umowa międzynarodowa
Polecane artykuły

Umowa międzynarodowa - międzynarodowe porozumienie między podmiotami prawa międzynarodowego oraz państwami, zawarte w formie pisemnej, do którego jest stosowane prawo międzynarodowe. Jest ujęte w jednym lub kilku powiązanych dokumentach, niezależnie od ich konkretnej nazwy[1]. Nazwa umowy międzynarodowej zależy bezpośrednio od jej cech formalnoprawnych lub przedmiotu danej umowy. Nazw traktat, układ, karta, pakt i Memorandum of Understanding najczęściej używa się przy umowach politycznych zawartych na szczeblu głów państw[2]. Umowy międzynarodowe pomiędzy pozostałymi podmiotami prawa (np. organizacje międzynarodowe) najczęściej nazywane są porozumieniem lub protokołem.

Umowa międzynarodowa występuje jako obustronne oświadczenie woli organizacji lub innych podmiotów prawa międzynarodowego zawarte w uzgodnionej formie, która określa prawa i obowiązki każdego z podmiotów prawa i służy do wywołania ustalonych skutków prawnych[3]. Tylko umowy w formie pisemnej są objęte zakresem postanowień konwencji wiedeńskich. Umowy w innych formach przekazu podlegają uregulowaniom prawa zwyczajnego.

Zgodnie z ustawą o umowach międzynarodowych Art. 2, poz. 3: "związanie umową międzynarodową obejmuje wszelkie czynności przewidziane w prawie międzynarodowym, a w szczególności w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r (Dz. U. z 1990 r. poz. 439), w wyniku których Rzeczpospolita Polska staje się stroną tej umowy[4]".

TL;DR

Umowa międzynarodowa to międzynarodowe porozumienie między podmiotami prawa międzynarodowego lub państwami, zawarte w formie pisemnej. Może mieć różne nazwy, takie jak traktat, układ, karta, pakt lub Memorandum of Understanding. Umowa zawiera prawa i obowiązki każdego z podmiotów i ma ustalone skutki prawne. Może być bilateralna (między dwoma podmiotami) lub multilateralna (wielostronna) i może dotyczyć różnych dziedzin, takich jak handel, polityka, wojsko, administracja czy współpraca społeczna. Umowa może wejść w życie, gdy wszystkie państwa uczestniczące wyrażą zgodę lub gdy jest określona data. Proces sporządzania umowy jest czasochłonny i obejmuje negocjacje, tymczasowe i ostateczne przyjęcie tekstu, a także ogłoszenie i rejestrację umowy. Umowa musi zawierać tytuł, preambułę, część merytoryczną, datę, miejsce, podpisy i pieczęcie stron.

Rodzaje umów międzynarodowych

Odnosząc się do ilości uczestniczących podmiotów wyróżnia się umowy[5]:

  • Bilateralne - umowy między dwoma podmiotami prawa międzynarodowego;
  • Multilateralne - umowy wielostronne.

Ze względu na formę partycypacji występują umowy[6]:

  • Zamknięte - nie istnieje możliwości przystąpienia nowych podmiotów do umowy;
  • Warunkowo otwarte - jest wymagane spełnienie z góry określonych warunków lub wcześniejsza zgoda pozostałych stron umowy (kontrahentów);
  • Półotwarte - umowy, warunkiem przystąpienia do których jest posiadanie określonej właściwości;
  • Bezwarunkowo otwarte - zawiera dopuszczenie wejścia do umowy międzynarodowej w postaci klauzuli, która wymaga zatwierdzenia strony przyjmującej bez uzyskania zgody pozostałych kontrahentów.

Podmiot regulacji klasyfikuje umowy na[7]:

  • Gospodarcze - najczęściej umowy multilateralne dotyczące handlu i komunikacji międzynarodowej zawarte między państwami;
  • Polityczne - sojusznicze umowy międzypaństwowe i traktaty o przyjaźni;
  • Wojskowe;
  • Administracyjne - najczęściej umowy dotyczące pomocy prawnej;
  • Społeczne - umowy o współpracy w nauce, kulturze, edukacji i sztuce oraz ogólne umowy dotyczące ochrony praw człowieka.

Zawarcie umowy międzynarodowej

Postanowienia umowy międzynarodowej określają moment jej wejścia w życie. W przypadku gdy umowa nie określa daty lub nie przewiduje innej metody uzyskania ważności, zakłada się, że umowa będzie obowiązywać, gdy[8]:

  • wszystkie państwa uczestniczące wyrażą zgodę na związanie się z umową;
  • data wejścia umowy w życie jest z góry określona bezpośrednio w umowie.

Etapy zawarcia umowy są następujące[9]:

  1. Negocjacje - dotyczy sporządzenia i uwiarygodnienia tekstu umowy. Jest wymagana zgoda 2/3 państw uczestniczących;
  2. Tymczasowe przyjęcie tekstu - zwykle wprowadza się poprzez złożenie podpisów negocjatorów. Po przyjęciu tymczasowym nie można wprowadzić zmian do umowy;
  3. Ostateczne przyjęcie - zwykle uchwala się w procesie ratyfikacji. Jeżeli ratyfikacja nie jest wymagana, umowa wchodzi w życie z momentem jej podpisania;
  4. Wejście umowy międzynarodowej w życie - składa się z ogłoszenia umowy w dzienniku urzędowym i rejestracji w ONZ.

Sporządzenie umowy międzynarodowej

Sporządzenie i przygotowanie umowy międzynarodowej jest procesem czasochłonnym. Umowa musi zawierać następujące elementy<Kurczuk-Samodulska 2019, s. 13-24</ref>:

  1. Tytuł - opis przedmiotu regulacji i stron przyjmujących umowę;
  2. Preambuła - wstęp do umowy, zawierający przyczyny powstania dokumentu oraz określenie celów i zadań umowy;
  3. Część merytoryczna - składa się z materialno - i formalnoprawnych postanowień, opisuje konkretne zagadnienia umowy. Kończy się wprowadzonymi klauzulami dotyczącymi publikacji, ratyfikacji i wejścia umowy w życie. Na tym etapie określa się czas obowiązywania umowy;
  4. Data/Miejsce zawarcia umowy;
  5. Niezbędnie podpisy;
  6. Pieczęcie stron umowy.

Przypisy

  1. ↑ Nahlik 1971, s. 24
  2. ↑ Frankowska 2007, s.45
  3. ↑ Kwiecień 2000, s.66
  4. ↑ Dz. U. 2000 Nr 39, Art. 3
  5. ↑ Glahn van G. 2017, s. 74-75
  6. ↑ Formation of International Treaties 2007, s.2-8
  7. ↑ Wyrozumska 2006, s. 28-31
  8. ↑ Treaty Section of the Office of Legal Affairs, s.22
  9. ↑ Glahn van G. 2017, s. 82

Bibliografia

  • Fon V., (2007),  The formation of international treaties,  "Review of Law and Economics",  3 (1)
  • Frankowska M., (2007), Prawo traktatów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
  • Glahn van G., (2017), Law Among Nations: An Introduction to Public International Law, Routledge, Nowy Jork
  • Kurczuk-Samodulska A., (2019), Umowy gospodarcze w przykładach i wzorach, C.H. Beck, Warszawa
  • Kwiecień R., (2000), Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym państwa polskiego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa
  • Łazowski A., (2011), Prawo międzynarodowe publiczne, C.H. Beck, Warszawa
  • Nahlik S., (1971), Konwencja wiedeńska o prawie umów międzynarodowych, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa
  • Nahlik S., (1976), Kodeks prawa traktatów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
  • Treaty Section of the Office of Legal Affairs, (2001), Treaty Handbook, United Nations Publication, Nowy Jork
  • Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, Dz.U. 2000 Nr 39 poz. 443
  • Wyrozumska A., (2006), Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa


Autor: Viktoriia Prykhidko

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Umowa_międzynarodowa&oldid=158739”