Podręcznik Oslo

Podręcznik Oslo (ang. Oslo Manual) jest międzynarodowym podręcznikiem metodologicznym z dziedziny badań statystycznych innowacji. To trzeci z serii podręczników metodologicznych zwanych Frascati Family Manuals, opracowany wspólnie przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD oraz Eurostat. (Podręcznik Oslo, 2017)

Powstanie Podręcznika Oslo Manual

Do tej pory ukazały się trzy wydania Podręcznika Oslo. Pierwsze z nich zostało opracowane przez OECD i Nordycki Fundusz Przemysłu w 1992r., drugie wydanie z 1997r. oraz trzecie z 2005r. powstały w wyniku współpracy OECD i Eurostatu (Podręcznik Oslo, 2017) Trzecie wydanie Podręcznika Oslo jest wynikiem trzyletniej współpracy z udziałem Grupy Roboczej OECD Ekspertów Krajowych ds. Wskaźników Naukowo-technicznych (OECD Working Party of National Experts on Science and Technology Indicators, NESTI) oraz Grupy Roboczej Eurostatu ds. Statystyki Nauki, Techniki i Innowacji (WPSTI), jak również szeregu ekspertów zewnętrznych. Podręcznik został pierwotnie opublikowany przez OECD tylko w języku angielskim oraz francuskim. Podręcznik Oslo został przetłumaczony na język polski przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Strategii Rozwoju Nauki (Podręcznik Oslo, s. 4)

Problematyka Podręcznika Oslo

Podręcznik Oslo należy do nieustannie rozwijającej się rodziny podręczników dotyczących problematyki pomiaru oraz interpretacji danych z obszaru nauki, techniki i przede wszystkim innowacji. Do tej rodziny należą podręczniki, zbiory wskazówek i przewodniki dotyczące działalności badawczo-rozwojowej, tak zwanej B+R (Podręcznik Frascati), wskaźników globalizacji, patentów, społeczeństwa informacyjnego, zasobów ludzkich w sferze S+T (Podręcznik Canberra) oraz statystyki biotechnologii. Podręcznik zawiera proponowane zasady gromadzenia i interpretacji danych z zakresu innowacji w układzie zapewniającym możliwość porównywania poszczególnych danych na tle międzynarodowym. Dokument stanowi także narzędzie pozwalające na wykorzystywanie eksperymentów i testów do sprawdzania, gdzie leżą granice zjawiska zwanego innowacyjnością. (Podręcznik Oslo 2005, s. 5) W trzecim wydaniu podręcznika po raz pierwszy poruszono obszar innowacji nie technologicznych oraz powiązań pomiędzy różnymi typami innowacji. Ponadto do podręcznika dodano aneks, w którym zostało poruszone zagadnienie badania innowacji w krajach rozwijających się. (Podręcznik Oslo 2005, s. 1)

Struktura podręcznika

Na początku omówiono ogólne aspekty, które mogą mieć wpływ na wybór wskaźników:

• właściwe pojęciowe uchwycenia struktury i cech charakterystycznych procesu innowacyjnego oraz ich implikacji dla kreowania polityki publicznej;
• najważniejsze nierozwiązane do tej pory problemy, które mogłyby zostać wyjaśnione dzięki zebranym w przyszłości danym.

Następnie podręcznik przedstawia ramy badań statystycznych dotyczących innowacji:

• podstawowe definicje innowacji oraz jej typy, działalności innowacyjnej oraz firm innowacyjnych,
• klasyfikacje instytucjonalne.

W dalszej umieszczono propozycje i rekomendacje dotyczące rodzajów zagadnień uwzględnianych w krajowych i międzynarodowych badaniach innowacji:

• pomiar powiązań w procesie innowacyjnym; typy wiedzy oraz ich źródła,
• działalność innowacyjna i jej pomiar,
• cele, bariery i efekty innowacji.

Ponadto podręcznik zawiera dwa aneksy:

• Badanie innowacji w krajach rozwijających się (Aneks A);
• Szczegółowa lista przykładów innowacji (Aneks B).

(Podręcznik Oslo 2005, s. 16)

Zakres podręcznika

• podręcznik dotyczy jedynie innowacji w sektorze przedsiębiorstw (wskazówki zawarte w podręczniku z założenia dotyczą jedynie innowacji w sektorze przedsiębiorstw, tj. sektora produkcyjnego, przemysłu surowcowego oraz sektora usług),
• traktuje o innowacjach na poziomie firmy (nie obejmuje on jednak zmian dotyczących całych sektorów czy gospodarek, takich jak powstanie nowego rynku zbytu, pozyskanie nowego źródła surowców lub półproduktów czy reorganizacja danego rodzaju działalności),
• obejmuje cztery typy innowacji: innowacje w obrębie produktu, innowacje w obrębie procesu, innowacje organizacyjne i marketingowe,
• obejmuje dyfuzję do poziomu "nowość dla firmy" (dotyczy zmian, które niosą ze sobą znaczący walor nowości dla firmy, nie obejmuje natomiast zmian mało znaczących lub niezawierających w sobie wystarczającego stopnia nowości).

(Podręcznik Oslo 2005, s. 18-20)

Podręcznik Oslo — artykuły polecane

Pomiar innowacji — Absorpcja — Sektor — Badania i rozwój — Ekobilans — Badania przemysłowe — Polityka innowacyjna — Położenie geograficzne — ISO

Bibliografia

• Białoń L. (2010), Zarządzanie działalnością innowacyjną, Placet, Warszawa
• Komisja Europejska (2005), Podręcznik Oslo: Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji, OECD, Warszawa
• Okoń-Horodyńska E. (2008). Edukacja dla innowacji (Czy tylko wybrani skazani są na sukces innowacyjny?), Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 1 (31)
• Wziątek-Kubiak A. (red.) (2011), Zarządzanie innowacjami a konkurencyjność, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza

Autor: Anna Piątek