Test inteligencji

Test inteligencji jest to badanie, które ma na celu sprawdzenie zespołu różnych, ale związanych ze sobą umiejętności, którymi są: pamięć, szybkość wychwycenia różnic i podobieństw, zdolności werbalne, arytmetyczne oraz wyobraźnia przestrzenna, przy czym każda jest na różnym poziomie. Nie można wyodrębnić jednej cechy, która miałaby być czystą, niezróżnicowaną inteligencją. Wysoki iloraz inteligencji (IQ), który służy do wyrażania wysokości umysłowego rozwoju i ma obrazować umiejętności w sposób wymierny, koreluje zazwyczaj dobrze z wysokimi rezultatami w nauce, sukcesami zawodowymi oraz biznesowymi. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że obniżenie motywacji lub jej brak może znacznie wpłynąć na wynik IQ. Historia testów inteligencji sięga roku 1905, kiedy to psycholog prof. dr. Alfred Binet dostał zlecenie na stworzenie techniki ułatwiającej selekcję dzieci upośledzonych, które uczęszczały do szkół masowych, aby skierować ich do specjalnych szkół .

TL;DR

Testy inteligencji to badania mające na celu sprawdzenie różnych umiejętności związanych z inteligencją. Wysoki iloraz inteligencji często koreluje z sukcesami w nauce i karierze. Istnieje wiele rodzajów testów inteligencji, takich jak testy inteligencji wielorakiej czy testy "culture-fair". Testy inteligencji mogą być wykorzystywane jako metoda selekcji pracowników. Testy są jednak krytykowane z powodu pominięcia istotnych umiejętności, jednoznaczności pytań, braku indywidualności i ograniczenia się do abstrakcyjnych pojęć.

Typy badań inteligencji

Testy inteligencji przeprowadzane są na różne sposoby, lecz najczęściej używane to:

• testowe - są to zwykle pytania zamknięte, z jedną poprawną odpowiedzią. Wymagają one od badanego wytypowania jednej z wielu podanych przygotowanych odpowiedzi. Przez to osoba badana stawiana jest przed problemem sztucznym. Powoduje to, iż test taki nie bada umiejętności samodzielnego radzenia sobie z problemem, rozpatrywania możliwości i kreatywnego poszukiwania pomysłów na rozwiązanie problemu,
• rysunkowe - polegają na dokończeniu bądź rozbudowie podanych elementów graficznych.

Rodzaje testów inteligencji

Aktualnie istnieje wiele rodzajów testów inteligencji. Wszystkie testy mają na celu zbadanie naszej inteligencji, lecz każdy z twórców przyjął inne sposoby przyznawania punktów. Do najważniejszych i najbardziej popularnych testów inteligencji należą:

• testy inteligencji wielorakiej - testy oparte na teorii Howarda Gardnera o inteligencji wielorakiej, służące do zidentyfikowania u siebie którychś z siedmiu rodzajów inteligencji: werbalnej, muzycznej, przestrzennej, matematyczno-logicznej, kinestetycznej, interpersonalnej, intrapersonalnej. Takie testy są bardzo przydatne przy opisywaniu talentów, preferencji i predyspozycji;
• testy inteligencji "culture-fair" - są to testy w których wyeliminowano pytania mające jakiekolwiek powiązania z kulturą, subkulturą bądź klasą społeczno-ekonomiczną. Wśród testów nazywanych inaczej “culture-reduced" jako przykłady możemy wymienić:

• testy mierzące inteligencję płynną R.B. Cattella,
• testy percepcyjne J. G. Ravena,
• test postaci ludzkiej F. Goodeough i D. Harrisa,
• test inteligencji ogólnej A. Davisa i K. Felisa,
• semantyczny test inteligencji F. L. Wellsa i J. Ruescha.

Testy inteligencji jako metoda selekcji pracowników

Wysoka inteligencja wiąże się z efektywnym życiem zawodowym, dlatego możemy uważać ją za umiarkowany lub dobry (w zależności od grupy) wyznacznik skuteczności zawodowej. Inteligencja jest równie mocno związana z obranym kryterium w grupie menedżerów oraz między wszystkimi pracownikami, na dobrym poziomie. Dlatego też należy uznać, że testy inteligencji są warte wykorzystywania przy ocenie oraz selekcji pracowników, gdy chcemy oszacować efektywność rekrutów.

Krytyka testów inteligencji

Testy inteligencji są krytykowane niemal od czasu, kiedy zostały wymyślone. Wątpliwości dotyczą wielu różnych kwestii. Jedną z nich jest pominięcie niektórych istotnych umiejętności człowieka, które są niezbędne do odpowiedniego przystosowania się oraz spełnienia celów życiowych. Drugi aspekt, który kwestionują krytycy to fakt, że testy inteligencji są projektowane w taki sposób, aby miały jedną poprawną odpowiedź, którą należy wybrać spośród pozostałych. Tak zbudowane pytania stawiają osobę testowaną w sytuacji oderwanej od rzeczywistości, ograniczają możliwości samodzielnego analizowania problemów, proponowania rozwiązań oraz przedstawiania swoich pomysłów. Trzecim aspektem jest dbałość o to, aby każdy z badanych zrozumiał treść polecenia w ten sam sposób, maksymalizuje to strukturyzacje testów i jednocześnie uniemożliwia poznanie indywidualnego spojrzenia i strategii każdego z uczestników. Czwartym ograniczeniem testów podejmowanym przez krytyków jest rodzaj materiałów, które zwykle są w nich wykorzystywane. Najczęściej można się spotkać z testami opartymi o pojęcia abstrakcyjne takie jak słowa czy liczby. Wykorzystywane rzadziej są rysunki znanych lub rzeczywistych przedmiotów, a materiały społeczne i behawioralne spotykane są tylko czasami. Sprawia to, że sprawdzane zdolności pokazują umiejętność radzenia sobie z pojęciami abstrakcyjnymi i rzeczami, a pozostałe umiejętności są pomijane.

Test inteligencji — artykuły polecane

Metoda Myers-Briggs — Pewność siebie — Testy psychologiczne — Aktywne słuchanie — Metody heurystyczne — Analityczne myślenie — Heurystyka — Psychologia pozytywna — Wywiad

Bibliografia

• Gladwell M. (2019), Poza schematem. Sekrety ludzi sukcesu, Kraków
• Gobelny J. (2015), Testy inteligencji w ocenie i rekrutacji pracowników IT, Zeszyty naukowe Politechniki Łódzkiej nr 1200. Organizacja i Zarządzanie, nr 60, Łódź
• Kostrzewski J. (1997), Testy inteligencji culture-fair, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, tom 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Matczak A. (2001), Różne oblicza inteligencji: funkcjonowanie intelektu a osobowość
• Pietruszka-Ortyl A., Mikuła B. (2019), Zachowania organizacyjne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Taraszkiewicz M., Karpa A. (2009), Jak wspierać zdolnego ucznia?, WSiP, Warszawa
• Uszyńska-Jarmoc J. (2005), Myślenie twórczo-syntetyczne, krytyczno-analityczne i praktyczno-kontekstualne a sukcesy w szkole dzieci ośmioletnich], Psychologia rozwojowa, tom 10, nr 1
• Czaja-Chudyba I. (2005), Odkrywanie zdolności dziecka, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Prace Monograficzne 417, Kraków

Autor: Julia Węgrzyńska, Klaudia Zajdel