Fotografia dnia roboczego

Fotografia dnia roboczego jest to najstarsza metoda mierzenia czasu pracy. Jej początki sięgają roku 1792, z którego pochodzą pierwsze dokumenty o dokonaniu pomiarów czasu w fabryce porcelany w Derby. Metoda polega na obserwowaniu - z pomocą zegarka - przebiegu pracy na danym stanowisku w ciągu dnia roboczego i rejestrowaniu następujących po sobie elementów. Obserwacji podlegają zarówno czynności jak i przerwy pomiędzy nimi. Czas końcowy danej czynności jest jednocześnie czasem początkowym następnej. Badanie najczęściej rozpoczyna się z chwilą rozpoczęcia zmiany roboczej, przedmiotem badania jest stanowisko lub grupa stanowisk.

Zależnie od przedmiotu badania oraz celu jakiemu ma służyć można wyodrębnić 5 rodzajów fotografii:

• Indywidualną fotografię dnia roboczego przeprowadzaną aby ocenić pracę danego jednego pracownika w danym czasie tj. wykorzystanie przez niego czasu na pracę oraz czas bezużyteczny (bezczynny) podczas dnia pracy,
• Fotografię dnia roboczego zespołu, w której obserwowany jest zespół pracowników wykonujący wspólnie jedno zadanie lub pracujący przy jednym stanowisku. Wyróżnia się w obrębie tego rodzaju fotografii "wielowarsztatową, fotografię dnia roboczego", której zadaniem jest ukazanie jednego pracownika obsługującego kilka maszyn w ciągu dnia pracy,
• Fotografię dnia roboczego grupy, której członkowie pracują indywidualnie,
• Fofografię na trasie używaną do obserwowania pewnej liczby stanowisk pracy, które są wykorzystywane w określonym momencie dnia na danym odcinku,
• Samofotografię wymagającą najwięcej zaangażowania od wykonawcy danego zadania, ponieważ sam rejestruje wykonywaną pracę. Aby być w stanie zaobserwować różne elementy pracy należy prowadzić taką obserwację przez dłuższy okres czasu, na przykład tydzień.

TL;DR

Fotografia dnia roboczego to najstarsza metoda mierzenia czasu pracy. Może być stosowana do oceny pracy indywidualnych pracowników, grupy lub stanowiska pracy. Badanie polega na obserwowaniu przebiegu pracy i rejestrowaniu czasu trwania poszczególnych czynności. Narzędziami do tego celu są arkusz obserwacyjny, karta opisowa i zestawienie wyników. Metoda pozwala na ustalenie stopnia wykorzystania czasu przez pracownika i identyfikację przyczyn przerw i przestojów.

Narzędzia

Na pełną fotografię dnia roboczego składają się:

• Arkusz obserwacyjny indywidualnej fotografii dnia pracy. Zapisuje się w nim poszczególne czynności w chronologicznym porządku (np. przygotowanie stanowiska, rozmowa służbowa, wywieszenie ogłoszenia, odpoczynek, wyjście do toalety itp.), bieżący czas, czas trwania czynności, symbol określający kategorię czasu, czyli rodzaj czynności, pokrycie czasem maszynowym (w przypadku czynności wykonywanej ręcznie), ilość wykonanych jednostek produkcji (jeśli dotyczy).
• Karta opisowa indywidualnej fotografii dnia pracy. W części ogólnoinformacyjnej zawiera: dane o zakładzie, robotniku, przedmiocie pracy, informacje o wyposażeniu technicznym oraz organizacji danego stanowiska pracy. W drugiej części znajduje się zestawienie ilości wystąpień i łącznego czasu trwania czynności z arkusza obserwacyjnego.
• Zestawienie wyników indywidualnej fotografii dnia pracy (zestawienie przy wykonywaniu większej liczby fotografii tego samego stanowiska lub grup stanowisk).

Przebieg badania indywidualnej fotografii dnia pracy

Pierwszym i najważniejszym elementem badania jest dobór obiektu badań (pracownika). Osobę dokonującą badań należy następnie zapoznać z metodą i specyfiką pracy obserwowanego oraz dokonać podziału wykonywanego zadania na elementy, a samego pracownika poinformować o fakcie przeprowadzania badania. Następnie należy przygotować arkusz obserwacyjny, który posłuży do oceny. Kolejnym krokiem jest dokonanie obserwacji z pomocą stopera oraz niekiedy kamery i zarejestrowanie faktycznych elementów wykonywanego zadania oraz zapisanie czasu trwania w wyżej wymienionym arkuszu. Obserwacje kończą się we wcześniej ustalonym momencie (najczęściej trwają od początku dnia pracy do jego zakończenia), sumowany jest następnie czas trwania danych wyszczególnionych wcześniej elementów w ciągu całego dnia i istnieje możliwość przystąpienia się do analizy wyników tj. Wyciągania wniosków na temat aktywnego czasu pracy, bezczynności pracownika a także jaką część całego dnia pracy stanowią poszczególne elementy. Najlepszy i najrzetelniejszy obraz dnia pracy oraz wykorzystywania podczas niego czasu można zaobserwować przy kilkukrotnym ewaluowaniu danego pracownika, lub grupy stanowisk.

Zastosowania

Fotografia dnia roboczego pozwala na określenie stopnia wykorzystania czasu przez pracownika, aby następnie utworzyć szereg wskaźników obejmujących takie kategorie czasu, jak:

• czynności związane z przygotowaniem i zakończeniem zadania,
• bezpośrednie wykonywanie zadania,
• obsługa stanowiska roboczego i zaspokojenie potrzeb fizjologicznych.

Ważną funkcją metody jest ustalanie przyczyn przerw i przestojów oraz opracowywanie przedsięwzięć organizacyjno-technicznych, pomagających w ich eliminowaniu.

Fotografia dnia roboczego — artykuły polecane

Metoda chronometrażu — Chronometraż — Metoda obserwacji migawkowych — Development centres — Getting Things Done — Wykres Gantta — Harmonogram projektu — Testy psychologiczne — Proces technologiczny

Bibliografia

• Kosieradzka A., Smagowicz J. (2015), Ciągłe doskonalenie procesów produkcyjnych z wykorzystaniem standaryzacji pracy
• Lisiński M., Martyniak Z., Potocki A. (1985), Techniki organizatorskie: badanie pracy, Akademia Ekonomiczna, Kraków
• Martyniak Z. (1996), Metody organizowania procesów pracy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Mikołajczyk Z. (2002), Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mioduszewski J. (red.) (2013), Metody organizacji i zarządzania, Expol, Olsztyn
• Mreła H. (1975), Technika organizowania pracy, WP Warszawa, Warszawa
• Żurek J., Ciszak, O., Cieślak R. (2009), Badanie pracochłonności montażu kokpitu do samochodu wielozadaniowego, Suma, 3, 14

Autor: Justyna Grabowska, Bartosz Matela