Syndrom grupowego myślenia

Syndrom grupowego myślenia - pojawia się wtedy gdy dążenie grupy do konsensusu i spójności przeważa nad dążeniem do osiągnięcia możliwie najlepszej decyzji. W wyniku takiego zjawiska może dojść do sytuacji w której podejmowana jest decyzja, która nie leży w interesie ani grupy, ani organizacji, lecz jest tylko sposobem uniknięcia konfliktu. Oznacza również uleganie ograniczającej sugestii i naciskowi grupy, której jest się członkiem.Syndrom grupowego myślenia przedstawiany jest jako jedna z wad grupowego podejmowania decyzji.

TL;DR

Syndrom grupowego myślenia to sytuacja, w której grupa dąży do konsensusu kosztem najlepszej decyzji. Objawia się m.in. iluzją nieomylności, naciskiem na konformizm i filtrowaniem informacji. Warunki sprzyjające to brak informacji, presja czasu i stres. Przykładem jest katastrofa promu "Challenger". Zapobieganie wymaga zmiany procesu decyzyjnego, tak aby sprzyjał niezależnemu myśleniu i krytycznej ocenie.

Warunki sprzyjające

Warunki, które przyczyniają się do powstania syndromu grupowego myślenia związane są z sytuacją członków grupy, którzy podejmują istotne decyzje i występują często w warunkach braku dostatecznej ilości informacji wyjściowych, trudności w przewidywaniu skutków decyzji oraz podleganie silnym stresom wynikającym z wagi podejmowanych decyzji. Normy zespołowe są silnym czynnikiem wpływającym na jednostkę i również mogą doprowadzić do wystąpienia syndromu grupowego myślenia (Hock R.2003)

Objawy

Podstawowe objawy:

• iluzja nieomylności i pewności siebie
• wywieranie nacisku dla wymuszenia konformizmu,
• samocenzurowanie się,
• iluzja jednomyślności, które wynika z samocenzury, oraz przekonania, że milczenie oznacza zgodę,
• filtrowanie informacji,
• wiara we własną etykę zawodową, nieuwzględnianie etycznych i moralnych aspektów decyzji,
• lekceważące traktowanie wyników i osób spoza zespołu.

Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się Syndromu Grupowego Myślenia

• Grupa pracuje w sytuacji ograniczonego czasu i pod dużą presją na wypracowanie odpowiedniego rozwiązania,
• Grupa jest położona wysoko w hierarchii społecznej,
• Grupa ma dostęp do szczególnych informacji, niedostępnych ogółowi (np. informacje tajne),
• Grupa podejmuje decyzje brzemienną w skutki,
• Trafność decyzji lub jej błędność będzie ważyć na prestiżu każdego z jej członków,
• Członkowie grupy posiadają wysokie kwalifikacje, cenią i szanują siebie wzajemnie (Aronson E.2008)

Przykład

Udokumentowanym przykładem wystąpienia tego syndromu była katastrofa promu kosmicznego "Challenger". Podczas przygotowań do wystrzelenia wahadłowca NASA wystąpiło wiele problemów i pojawiały się liczne wątpliwości. Jednak na każdym etapie podejmujący decyzje twierdzili, że nie ma podstaw do opóźnienia lub odwołania startu. Tuż po starcie 28.01.1986 r. wahadłowiec eksplodował. W wyniku wystąpienia syndromu grupowego myślenia śmierć poniosła siedmioosobowa załoga statku.

Zapobieganie

Biorąc pod uwagę katastrofalne skutki jakie mogą wyniknąć z GM trzeba wziąć pod uwagę możliwości ulepszenia podejmowania decyzji w grupie. Wszystkie powinny dążyć do zmiany procesu podejmowania grupowej decyzji w taki sposób, żeby sprzyjał on niezależnemu myśleniu. Zaleca stosowanie procedur, które zmuszą członków grupy do krytycznej oceny zarówno pomysłów własnych jak i pomysłów innych osób, stworzy to dopływ informacji, krytyki ze strony zewnętrznych ekspertów lub grup które wymagają aby grupa analizowała i inscenizowała reakcje i strategie opozycji. Aby uniknąć wystąpienia grupowego myślenia, każdy członek grupy powinien wnikliwie i krytycznie ocenić wszystkie możliwe rozwiązania. Przywódca nie powinien zbyt wcześnie wygłaszać swojego poglądu, aby wszyscy członkowie grupy mieli szanse wypowiedzieć się swobodnie.Grupa powinna posiadać i wysłuchiwać opinii jednego lub więcej ekspertów bądź wykwalifikowanych współpracowników, dobrze zorientowanych w temacie, lecz nie stanowiących członków grupy.(Cialdini R.B.2007) Po ustaleniu wstępnej decyzji, grupa powinna przeprowadzić jeszcze jedno spotkanie, na którym każdy członek grupy, który poczuje taką potrzebę będzie miał możliwość ponownego przedstawienia swojego poglądu. Ważne aby opracowany był też plan alternatywny. Dobrym rozwiązaniem jest również podzielenie grupy na dwa odrębne zespoły w ramach, których przeprowadzone zostaną dyskusje, przedstawione będą wady i zalety poszczególnych rozwiązań a następnie zespoły skonfrontują swoje ustalenia. System taki stosowany jest przez menadżerów w Gould Paper Company Inc. I Sun Microsysytem.

Okazuje się jednak bardzo często, że inteligencja grupy wcale nie przewyższa inteligencji jej poszczególnych członków, że decyzje rozmaitych komitetów czy komisji są wyjątkowo nietrafne i byłoby lepiej gdyby były one podejmowane przez pojedyncze osoby.

Syndrom grupowego myślenia — artykuły polecane

Wady pracy zespołowej — Strategie negocjacyjne — Typowe błędy kierownictwa — Nonkonformizm — Test Kilmana — Konflikt interpersonalny — Polaryzacja grupowa — Konflikt — Fazy konfliktu — Grupa nominalna

Bibliografia

• Aronson E. (2008), Człowiek istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Bubel D. (2015), Konstatacja nad sekwencją podejmowania decyzji w praktyce i teorii zarządzania, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska
• Cialdini R. (2007), Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• Griffin R. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Hock R. (2003), 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii, Wyawnictwo GWP, Gdańsk
• Strużycki M. (red.) (2004), Zarządzanie przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa