Urlop wypoczynkowy

Urlop wypoczynkowy to płatny okres zwolnienia pracownika z obowiązku pracy, który przysługuje pracownikowi w określonym wymiarze czasu uregulowanym przez przepisy prawa pracy w czasie, który ustala pracodawca. Pracownik za urlop wypoczynkowy otrzymuje pełne wynagrodzenie (A. Martuszewicz 2010, s. 23).

Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy wynoszący:

• 20 dni - jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat
• 26 dni - jeśli jest zatrudniony dłużej niż 10 lat

TL;DR

Urlop wypoczynkowy to płatny okres zwolnienia pracownika z obowiązku pracy, który przysługuje mu w określonym wymiarze czasu. Pracownik ma prawo do 20 dni urlopu jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat i 26 dni jeśli jest zatrudniony dłużej niż 10 lat. Urlop jest niezbywalny i osobisty, nie można go zrzec ani przenieść na inną osobę. Pracownik może podzielić urlop na części, z których jedna powinna obejmować 14 kolejnych dni. Pierwszy urlop wypoczynkowy następuje w przypadku nowego zatrudnienia lub po raz pierwszy zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Pracownik nabywa prawo do urlopu wraz z rozpoczęciem nowego roku kalendarzowego i okresy nauki mają wpływ na wymiar urlopu. Niektórzy pracownicy mają prawo do dodatkowych urlopów, a wymiar urlopu dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy jest ustalany proporcjonalnie.

Charakterystyka urlopu wypoczynkowego

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę. Osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło nie przysługuje urlop wypoczynkowy.

Prawo do urlopu ma charakter niezbywalny oraz osobisty co oznacza, że pracownik nie może się go zrzec ani przenieść na inną osobę. Urlop, którego pracownik nie wykorzystał w roku kalendarzowym, możliwy jest do wykorzystania do końca pierwszego kwartału roku następnego. Pracownikowi może zostać wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop, jednak następuje to wyłącznie w sytuacji rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy (I.Libera 2016, s. 61).

Udzielenie urlopu powinno być w pełnym wymiarze, który przysługuje pracownikowi. Podzielność urlopu wypoczynkowego możliwa jest wyłącznie na wniosek pracownika. Aby podzielić urlop wypoczynkowy na części, co najmniej jedna z nich powinna obejmować 14 kolejnych dni kalendarzowych (A.Martuszewicz 2010, s. 24-25).

Pierwszy urlop wypoczynkowy

Pierwszy urlop wypoczynkowy pracownika następuje w sytuacji gdy pracownik po raz pierwszy w życiu podejmuje pracę, lub gdy nie jest to jego pierwsza praca, ale po raz pierwszy zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę. W takim przypadku pracownik w roku kalendarzowym, w którym rozpoczął pracę, ma prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (A. Martuszewicz 2010, s. 26)

Kolejne urlopy wypoczynkowe

Prawo do urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa wraz z rozpoczęciem nowego roku kalendarzowego. Następuje to niezależnie od wymiaru zatrudnienia pracownika, podstawy zatrudnienia oraz rodzaju umowy o pracę(A. Martuszewicz 2010, s. 30).

Lata nauki a urlop wypoczynkowy

Do okresu, od którego zależy wymiar urlopu, zalicza się przede wszystkim okresy zatrudnienia - sumuje się je - uwzględnia się zatrudnienie u wszystkich pracodawców. Na wymiar urlopu wypoczynkowego mają wpływ wliczane do niego okresy nauki. Pracodawca uwzględnia:

• 3 lata - dla szkoły zasadniczej
• 4 lata - dla średniej szkoły ogólnokształcącej
• 5 lat - dla średniej szkoły zawodowej.
• 6 lat - dla szkoły policealnej
• 8 lat - dla szkoły wyższej (także dla tych, którzy otrzymali dyplom licencjata)(A.Martuszewicz 2010, s. 32)

Okresów edukacji nie sumuje się. "Repetowanie" także nie pomaga w powiększaniu urlopu. Jeżeli pracownik jednocześnie uczył się i pracował to zalicza mu się albo okres zatrudnienia, w czasie, którego pobierał też naukę, albo okres edukacji w zależności od tego, co jest dla niego korzystniejsze. Pracodawca uwzględnia okres nauki dopiero, gdy zobaczy oryginał dyplomu (A.Martuszewicz 2010, s. 32-34).

Na mocy kodeksu pracy i przepisów szczególnych do okresu pracy, od którego zależy nabycie prawa do urlopu, wlicza się również pewne okresy, kiedy pracownik nie pozostawał w zatrudnieniu. Jest nim np. okres, za który pracownik otrzymał od pracodawcy odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia. Z kolei niektóre okresy wlicza się tylko do wymiaru urlopu, a nie do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu, (czyli wydłużają urlop, ale nie staż pracy). Jest takim okresem - czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Prawo do dodatkowego urlopu

Niektórzy pracownicy mają prawo do dodatkowych urlopów (sędziowie, prokuratorzy, pracownicy naukowi PAN, nauczyciele, strażacy, niepełnosprawni). W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu należy ustalić proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Podstawowy wymiar urlopu (20 lub 26 dni) należy pomnożyć przez ułamek będący wymiarem czasu pracy np. 1/2, 1/5, 1/8. Jeżeli wynikiem powyższego mnożenia będzie liczba będąca ułamkiem, należy zaokrąglić ją do pełnego dnia (H.Szewczyk 2010, s. 202).

Urlop wypoczynkowy — artykuły polecane

Wniosek o urlop — Staż pracy — Urlop — Świadczenie urlopowe — Urlop rodzicielski — Niewykorzystany urlop — Okres wypowiedzenia — Ekwiwalent za urlop — Urlop wychowawczy

Bibliografia

• Martuszewicz A., Piecyk K. (2010), Urlopy pracownicze i inne zwolnienia od pracy, Warszawa, Wolters Kluwer
• Szewczyk H. (2010), Stosunki pracy w służbie cywilnej, Wolters Kluwer, Warszawa
• Żołyński J. (2013), Problematyka zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, Roczniki administracji i prawa, nr 13
• Libera M. (2016), Urlop wypoczynkowy - jaki wymiar przysługuje pracownikowi oraz jakie wynagrodzenie wypłacić za ten okres?, P&B.Biznes

Autor: Aleksandra Frączek