OHSAS 18001

OHSAS 18001 to norma opisująca System zarządzania bezpieczeństwem pracy. Bezpieczeństwo pracy jest dziedziną, która wyraźnie różni się od poprzednio omawianych. Jest bowiem obwarowany konkretnymi wymogami prawnymi, których niespełnienie grozi nawet likwidacją przedsiębiorstwa. Spełnienie tych wymogów nie zabezpiecza jednakże interesów pracownika, jak i firmy, w sposób zadowalający. Dlatego od wielu już lat próbuje się stworzyć zasady zarządzania bezpieczeństwem pracy.

OHSAS 18001:1999 to pierwotnie przygotowany standard grupy przewodzonej przez British Standards Institution (Z. Zymonik 2013, s. 265) OHSAS 18001 oraz jej odpowiednik polski PN-N-18001 została stworzona na bazie zatwierdzonej w 1996 roku brytyjskiej normy BS 8800, która zawiera wytyczne dotyczące systemu zarządzania zdrowiem i bezpieczeństwem zatrudnionych w celu zapewnienia zgodności działań z ustaloną polityką i celami dotyczącymi zdrowia i bezpieczeństwa oraz integracji tego systemu za ogólnym systemem zarządzania. Norma ta zawiera jedynie wytyczne i zalecenia. Wynika to z bardzo konkretnie określonych wymogów prawnych. Sztywne określenie normy uniemożliwiłoby w wielu krajach działanie systemu, dlatego stosuje się ją jako przewodnik, a nie podstawę do certyfikacji.

OHSAS 18001:2007, który dotyczy całego systemu zarządzania higieną pracy oraz bezpieczeństwem, to jedna z charakterystycznych norm europejskich. Według przyjętych stosunków współpracy, znaczna ilość organizacji prosperujących na terenie Polski, jest zobowiązana do wdrażania oraz ubiegania się o certyfikat systemu OHSAS. (Z.Zymonik 2013, s. 284)

Konstrukcja normy przypomina w swej konstrukcji normę ISO 9001, a poszczególne punkty opisujące wymagania mają w wielu wypadkach tą samą kolejność i tytuły. Wykorzystywane są również podobne metody co w pozostałych systemach. Sprawia to, że norma PN-N-18001 może współdziałać i tworzyć jeden, spójny system z normami ISO 9000 i 14000.

Standard OHSAS 18001 sporządzono w celu zagwarantowania zgodności z ISO 9001:2000 oraz ISO 14001:2004. W skład standardu OHSAS 18000 wchodzą dwie specyfikacje:

1.Specyfikacja 18001, która przedstawia wymogi systemu zarządzania.

2.Specyfikacja 18002, która objaśnia sposób realizacji założeń. (OHSAS Project Group, s. 5)

TL;DR

Artykuł opisuje normę OHSAS 18001 dotyczącą zarządzania bezpieczeństwem pracy. Norma ta jest oparta na standardach ISO 9001 i 14001 i jest stosowana w wielu krajach, w tym również w Polsce (PN-N-18001). Artykuł porównuje różnice między obiema normami i opisuje model wdrażania standardu OHSAS 18001. Wskazuje również na kilka sposobów wdrożenia normy w organizacjach.

Norma PN-N-18001

Centralny Instytut Ochrony Pracy złożył wniosek do Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, w celu powołania Normalizacyjnej Komisji Problemowej ds. Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Wraz z dniem 26 lutego 1998 roku powstała owa komisja, a jej przedstawicielami zostali: jednostki naukowo-rozwojowe, przedsiębiorstwa przemysłowe, instytucje państwowe oraz pracobiorcy. Rezultatem działań komisji dnia 15 lipca 1999 roku zatwierdzono pierwotną polską normę: PN-N-18001:1999 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania. 11 stycznia 2000 roku ustanowiono następną normę PN-N-18002:2000 System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Należy wskazać, że norma PN-N-18001:2000 nie bazuje na OHSAS 18002:2008 i nie obejmuje zaleceń podczas wdrażania normy PN-N 18001, a jedynie ocenia zawodowe ryzyko. Zasadniczo norma PN-N-18001:2004 zgodna jest ze standardem OHSAS 18001. (Z.Zymonik 2013, s. 265-266)

Porównanie normy OHSAS 18001 i normy PN-N-18001

Budowa dokumentacji zarówno OHSAS jak i normy PN-N-18001:2004 jest podobna, jednakże spełnienie kryteriów jednej nie warunkuje spełnienia drugiej. Różnicą między normą OHSAS, a normą PN-N-18001:2004 jest element niewystępujący w pierwszej normie tj. kooperacja uczestników w procesach znajdujących się w systemie BHP. Kolejną różnicą znajdującą się pomiędzy tymi dwoma normami jest aspekt dotyczący kierownika głównego. W polskim odpowiedniku międzynarodowej normy jaką jest OHSAS 18001 zawarta jest informacja o odpowiedzialności i obszarze obowiązków dotycząca owego kierownika. W PN-N-18001:2004 dodano założenia zagrożenia znaczącego w przeciwieństwie do międzynarodowej normy. Dział oceny ryzyka w OHSAS 18001:2007 jest dużo bardziej rozbudowany. Polska norma wykazuje brak dotyczący wytycznych oceniania ryzyka powiązanego z pracą kontrahentów lub osób trzecich. Ocena zgodności stanowi ostatnią, jedną z ważniejszych odrębności między tymi standardami. Według OHSAS 18001:2007 ocena ta powinna zostać zestawiona z przepisami prawnymi, czego brakuje w polskim standardzie (Z.Zymonik 2013, s. 284)

Model OHSAS 18001

Standard OHSAS warunkowany jest regułą PDCA (ang.PLAN-DO-CHECK-ACT), tłumacząc na język polski oznacza to PLANUJ - ZRÓB - SPRAWDŹ- DZIAŁAJ.

Metodę tę można zaprezentować w sposób:

1.Plan, jako procesy oraz cele potrzebne w trakcie realizacji,

2.Wykonanie, czyli wszelkie działania wdrażające,

3.Sprawdzenie, czyli kontrola oraz pomiar procesów tak aby były zgodne z wymogami BHP oraz prawnymi,

4.Działanie - poprawa rezultatów w obszarze BHP. (OHSAS Project Group, s. 8)

Sposoby wdrożenia normy PN-N-18001/BS OHSAS 18001

Metody wprowadzania wymagań tych standardów w dużej mierze zależą od organizacji, ponieważ pozostawiają one duży obszar samodzielności ze względu na to, że normy te można wdrażać w organizacjach, które wykazują różnice z uwagi na wybrane kryteria. W celu sprawnego wprowadzania wymagań, opracowano wskazówki jakimi przedsiębiorstwa mogą sugerować podczas procesu wdrażania. Należy zwrócić uwagę na:

1.Zapoznanie kierownictwa z planem wdrażającym systemu BHP,

2.Utworzenie odpowiednich warunków dla pracowników podczas procesu,

3.Zwiększenie liczby szkoleń BHP,

4.Stałe ulepszanie systemu,

5.Włączenie w proces wszystkich pracowników,

6.Aspekty prawne (A.Pacana, 2016, s. 152-154)

OHSAS 18001 — artykuły polecane

Certyfikacja systemów — Akredytacja laboratorium — System zarządzania środowiskowego — Księga jakości — Nowelizacja norm ISO 9000 — Zarządzanie bezpieczeństwem pracy — Plan jakości — Zasady zarządzania jakością — Dokumentacja systemu zarządzania jakością

Bibliografia

• Kalandyk B., Zapała R., Maj M. (2010), Systemy zarządzania BHP w przedsiębiorstwach, Archives of Foundry Engineering, nr 10
• Mrugalska B., Sławińska M. (2014), Narzędzia Makroergonomii w sterowaniu Bezpieczeństwem Procesów Pracy, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 63
• OHSAS Project Group (2007), Occupational health and safety management system - Requirements, BSI
• Pacana A. (2016), Synteza Systemowego Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracą, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów
• Tabor A., Rączka M., Pieczonka A. (2003), Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków
• Wawak T. (1998), Zintegrowane zarządzanie jako element strategii polskich przedsiębiorstw w dążeniu do UE, UJ, Kraków
• Zymonik Z., Hamrol A., Grudowski P. (2013), Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Sławomir Wawak, Magdalena Jakubczyk, Karolina Kaproń, Kinga Grzesiek