TOT

TOT (Todt) - organizacja ukierunkowana na działalność budowlaną infrastruktury militarnej; utworzona w latach 30 XX wieku na terenie Rzeszy Niemieckiej.

Za "ojca" stowarzyszenia uznano Fritz'a Todta, nadając na jego cześć nazwę Organizacji (L. Holmas, 2012, s. 6).

Fritz Todt z zawodu był inżynierem budowlanym, w latach 20 XX wieku był członkiem NSDAP, gdzie rozwijał swoje umiejętności technologiczne oraz budowlane. Jednakże ogromny wpływ na jego dalszą karierę miała praca doktorska oraz memoriał przedstawiający idee rozwoju sieci dróg i autostrad. Przemyślenia Fritz'a Todta przedstawione w pracach zaimponowały ówczesnemu włodarzowi Rzeszy i stały się wręcz rozwiązaniem wielu problemów, z którymi przyszło mu sprostać po objęciu władzy (E. Denkiewicz - Szczepaniak, 2018, s. 16-18).

TL;DR

Organizacja Todta to niemiecka organizacja budowlana powołana w latach 30. XX wieku. Jej celem było modernizowanie przemysłu zbrojeniowego oraz rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Organizacja działała również w Norwegii, gdzie budowała fortyfikacje mające chronić Niemcy przed agresją brytyjską i przygotowywać się do ataku na Związek Radziecki. Po zakończeniu II wojny światowej organizacja została rozwiązana.

Przyczyny

Adolf Hitler jako przywódca Rzeszy Niemieckiej musiał uporać się ze skutkami jakie przyniósł kryzys gospodarczy pod koniec lat 20 i z początkiem lat 30 XX wieku. Głównym problemem stali się bezrobotni, których liczba ciągle rosła w siłę. Szybko rozwiązano problem, jednocześnie realizując plan modernizacji sieci komunikacyjnej wykreowanej przez nazistów. Bezrobotni byli zatrudniani głównie jako pracownicy fizyczni do budowania niemickiej infrastruktury od podstaw (R. Kaczmarek, 2009, s. 25).

Historia

Organizacja Todt nie powstała od razu, początkowo w 1933 roku powołano "[...] tzw. Organizację Budowy Generalnego Inspektora do spraw Niemieckich Dróg" (R. Kaczmarek, 2009, s. 25). Powołana organizacja była podporządkowana rządowi, a że jednym z jego przedstawicieli został Todt, dlatego też właśnie jemu powierzono funkcję kierownika całej organizacji. Ponadto Fritz Todt został mianowany szefem "[...] spółki Autostrady Rzeszy" (R. Kaczmarek, 2009, s. 25) w Berlinie, której nazwę oficjalnie w 1938 roku zamieniono na Organizację Todt'a. Pierwsze przedsięwzięcia realizowane przez organizację dotyczyły budowy kilometrów dróg i autostrad, z czasem kolejne przedsięwzięcia (już bardziej wymagające) dotyczyły budowania umocnień (pierwszym zleceniem Hiltlera było umocnienie granicy Niemiec z Francją, co byłoby zabezpieczeniem w wypadku planowanej agresji na Czechosłowację). Rok 1940 był sprzyjającym dla Todta, wówczas został on mianowany ministrem amnicji i uzbrojenia. Wybuch II wojny światowej spowodował jeszcze większą intensyfikacje prac ze strony organizacji polegającej między innymi na budowie lotnisk, umocnień czy baz podwodnych.

Organizacja w fazie pełnego rozkwitu, w 1942 roku straciła głównego dowódcę - Fritz Todt ginie w niewyjaśnionych okolicznościach. Jego miejsce zajmuje Albert Speer, którego przyszła wizja funkcjonowania organizacji głównie skupiła się na rozbudowie biurokracji, niż na samej działalności i podejmowanych inwestycjach, jednak organizacja sięgnęła rozmiarem całą Europę, czego przykładem jest jej rozwój na terenie Norwegii. Rok 1945, czyli koniec II wojny światowej, poddanie się Niemiec doprowadziła do rozwiązania całej organizacji Todt (E. Denkiewicz - Szczepaniak, 2018, s. 14-20).

Cele

Idee powsatnia Organizacji to przede wszystkim (R. Kaczmarek, 2009, s. 25):

• modernizacja przemysłu zbrojeniowego,
• rozwój infrastruktury komunikacyjnej w dobie rozwoju systemu motoryzacyjnego,
• liczne przedsięwzięcia budowlane mające służyć oddziałom wojskowym.

Funkcjonowanie

Organizacja była przedsiębiorstwem państwowym, która z jednej strony zatrudniała pracowników potrzebnych do wykonywania określonych prac, a z drugiej strony była inwestorem, która w ten sposób ratowała z upadku inne przedsiębiorstwa budowlane. Pracownicy organizacji Todt byli rozliczani w dość nietypowy sposób, ponieważ pensje były wypłacane według norm określonych w organizacji (jak można się domyslać były niższe niż stawki rynkowe). Dodatkowo każdy pracownik miał zapewniona opiekę socjalną na czas pracy (R. Kaczmarek, 2009, s. 25).

Działalność w Norwegii

Niemieckie oddziały organizacji Todt'a pojawiły się na terenie Norwegii w 1940 roku w wyniku zajęcia jej części przez Hitlera. Celem budowanej tam fortyfikacji była "ochrona" Niemiec na wypadek agresji ze strony Wielkiej Brytanii oraz stworzenie podwalin pod planowaną agresję Rzeszy Niemieckiej na Związek Radziecki. Pierwszą działalnością w jaką zaangażowła się organizacja Todta to była konstrukcja twierdzy na norweskiej linii brzegowej. Górzysty teren nie sprzyjał pracom budowlanym, zwłaszcza biorąc pod uwagę kwestię szybkiego wykonania zlecenia. Prace polegały między innymi na budowie dróg dojazdowych, wznoszeniu tuneli, magazynów czy podstaw pod ciężką artylerię zbrojną. W 1945 roku po rozwiązaniu organizacji setki tysięcy osób zatrudnionych w cały projekt pozostało bez pracy, zmuszeni do repatriacji (E. Denkiewicz - Szczepaniak, 1998, s. 77-89).

TOT — artykuły polecane

Wielki Skok — Projekt Manhattan — Alfred Sloan — Charles Bedaux — Robert Owen — Georges Friedmann — Czebol — Apartheid — Geneza controllingu

Bibliografia

• Denkiewicz - Szczepaniak E. (1998)Organizacja Todta w budowie systemu niemieckich fortyfikacji na terenie Norwegii w okresie II wojny światowej, Periodyk poświęcony dziejom polskim i powszechnym od XV do XX wieku, nr 4
• Denkiewicz - Szczepaniak E. (2018). Polska siła robocza w organizacji Todta w Norwegii i Finlandii w latach 1941-1945, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 14-20
• Holmas L. (2012). Etablering av Reichskommissariats Abteilung Technik und Verkehr varen 1940, Innledning til katalog for arkivet etter Organisation Todt Eisatzgruppe Wiking 1940(-42) - 1945, s. 6-7
• Kaczmarek R. (2009), Organizacja Todt w Rzeszy Niemieckiej i na Śląsku w latach 1933 – 1945, Szkice Archiwalno – Historyczne, nr 5, s. 25-28
• Taylor B. (2010), Hitler's Engineers Fritz Todt and Albert Speer - Master Builders of the third Reich, Wydawnictwo CASEMATE, Filadelfia

Autor: Marzena Szaraj