Ewidencja kosztów jakości

Ewidencja kosztów jakości
Polecane artykuły
Rachunek kosztów działań Centrum kosztów i jego kontrola Rachunek kosztów standardowych Controlling kosztów jakości Rachunek normatywny kosztów Rachunek kosztów rzeczywistych Rozliczanie produkcji Analiza rachunku zysków i strat Prognozowanie przychodów i kosztów

Ewidencja kosztów jakości stanowi informację do obliczania, planowania, analizowania i optymalizacji. Dlatego, powinna odpowiadać na pytania: jakiego rodzaju koszty występują w przedsiębiorstwie? gdzie powstają? a także jaka jest ich wysokość [1].

Zasady wyznaczania miejsc ewidencji kosztów jakości

Przy wyznaczaniu liczby miejsc ewidencji kosztów jakości należy kierować się zasadą gospodarności oraz zasadą konkretyzacji danych [2]. Druga z wymienionych zasad dotyczy niezbędnej liczby informacji, która nie może być ani za wysoka, ani za niska. Informacje te, powinny dotyczyć przede wszystkim: wielkości przedsiębiorstwa, struktury organizacyjnej oraz sposobu powiązania z systemem zapewnienia jakości czy TQM. Należy także uwzględnić informacje dotyczące przyjętego w przedsiębiorstwie planu kont i sposobu rozliczania komórek organizacyjnych.

Sposoby prowadzenia ewidencji kosztów jakości

Ewidencja kosztów jakości może być oparta na obowiązującym w firmie planie kont. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak wprowadzenie zmian. Wtedy może być prowadzona według: rodzaju kosztów występujących w danej firmie, typu działalności oraz nośników kosztów, czyli inaczej kosztów ujmowanych w odniesieniu do produktów [3].

Ze względu na typ działalności bierze się pod uwagę koszty według miejsc ich rzeczywistego powstania. Niewłaściwe jest ewidencjonowanie kosztów według miejsc ich ujawnienia.

Do kosztów jakości z punktu widzenia miejsc ich powstania zalicza się: koszty występujące przed produkcją, w trakcie produkcji, po produkcji i po sprzedaży. Przed produkcją i w trakcie produkcji występują koszty prewencji. W trakcie trwania produkcji i po produkcji występują koszty oszacowań oraz wewnętrzne koszty niewydolności. Natomiast po produkcji mogą pojawić się zewnętrzne koszty niewydolności.

Formy prowadzenia ewidencji kosztów jakości

Ewidencja kosztów jakości może przybierać różne formy w zależności od potrzeby [4]:

• szybka,
• stała,
• wyrywkowa.

Szybka jednorazowa diagnoza kosztów polega na określeniu w przybliżeniu wysokości kosztów, natomiast wyniki rejestracji kosztów mogą być wykorzystane do oceny potencjalnych możliwości firmy. Stała jednolita metoda rejestracji kosztów polega na prowadzeniu analizy kosztów jakości i szybkim reagowaniu w przypadku pojawienia się odchyleń od założonych kosztów. Natomiast wyrywkowa rejestracja dotyczy przeprowadzenia szybkiej jednorazowej diagnozy kosztów także na podstawie danych księgowych.

Trudności w ewidencjonowaniu kosztów jakości

Trudności w ewidencjonowaniu kosztów jakości najczęściej wynikają z kosztów ponoszonych podczas pracy poza produkcyjnej oraz z rejestrowanie zwrotów (reklamacji). Trudności mogą także wynikać z problemów związanych z ustaleniem jaka część kosztów ogólnych jest kosztem jakości. Koszty jakości są elementem kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo. Są one rejestrowane na kontach pod różnymi pozycjami. Dlatego, należy przyporządkować koszty do odpowiedniej kategorii i zwracać uwagę na istniejące ryzyko podwójnego ujmowania tych samych kosztów.

Przykłady

Rejestracja kosztów odbywa się najczęściej w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Natomiast przedsiębiorstwa handlowe ewidencjonują tylko część kosztów odbioru jakościowego oraz straty z tytułu przeceny towarów. Natomiast nie prowadzą oddzielnej ewidencji innych kosztów wynikających ze złej jakości sprzedawanych produktów, gdyż wszystkie koszty i straty są wliczone do kosztów ryzyka handlowego, którym przedsiębiorstwo interesuje się dopiero wtedy gdy wywiera istotny wpływ na rentowność.

Bibliografia

• E. Skrzypek, Efektywność działań w TQM - koszty jakości, "Problemy Jakości", 1999 nr 7, s. 9
• E. Skrzypek, Jakość i efektywność Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000, s. 263-264
• J. Sikorska, J. Spiżak, J. Zydek, Analiza zasadności wprowadzenia rachunku kosztów jakości w przedsiębiorstwie, [w:] Menadżer jakości. Rozwiązywanie problemów w praktyce przedsiębiorstw, red. K. Lisiecka, Wyd. AE w Katowicach, Katowice 1999, s. 229
• T. Wawak, Zarządzanie kosztami jakości, [w:] Zarządzanie kosztami w polskich przedsiębiorstwach w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską, Politechnika Częstochowska, Częstochowa 1999, s. 177

Autor: Teresa Śpiewla