Efekt snoba

Efekt snoba
Polecane artykuły
Owczy pęd Zachowania stadne Dobro normalne Efekt Veblena Dobro luksusowe Elastyczność cenowa popytu Wartość użytkowa Klasa wyższa Etnocentryzm

Efekt snoba - polega na tym, iż dane dobro jest kupowane dlatego, że niewiele osób go nabywa. (L. Rudnicki 2012, s. 136)

Paradoksalnie efekt snoba występuję wtedy, gdy cena danego dobra drożeje. Jest to zjawisko odwrotne do efektu sceny, które polega na nabywaniu dobra niezależnie od ceny - konsumenci kupują dane dobro dlatego, że mają je inni.

Motywy

Snobizm charakteryzuję poniesienie własnej wartości względem samego siebie i przede wszystkim względem innych. W obecnych czasach zauważa się coraz częściej występujące kopiowanie poglądów innych oraz chęć przynależności do wyższych klas społecznych. Takie zachowania są charakterystyczne dla snoba, które przejawia się w nieustannym staraniu by należeć do klas uważanych za prestiżowe. Jednym ze sposobów jest posiadanie rzeczy, których nie może sobie kupić przeciętny człowiek. Snob chcąc się wyróżnić nabywa dobra luksusowe, oryginalne, podkreślające jego nietuzinkowość - dzięki temu czuje się dowartościowany. Swój budżet przeznacza na dobra z wyższej półki, z reguły nie kupuje tanich i banalnych rzeczy. Jest to pewnego rodzaju konsumpcja na pokaz (konsumpcja ostentacyjna). Oprócz materialnych rzeczy snob może stwarzać pozory człowieka bardzo inteligentnego oraz obytego w świecie. Chwali się swoją wiedzą, jest bardzo natarczywy w prezentowaniu swojej osoby. W towarzystwie jest osobą żywią, chlubi się swoimi osiągnięciami. Lubi zwracać na siebie uwagę i czuć, że jest podziwiany przez inne osoby. Świadomość wyższości nad innymi wzbudza w takiej osobie satysfakcję i radość.

Teoria klasy próżniaczej, a efekt snoba

Autorem teorii klasy próżniaczej jest Thorstein Veblen - amerykański ekonomista oraz socjolog (z pochodzenia Norweg). Pojęcie opisał w swojej książce pt. "Teoria klasy próżniaczej". Zjawisko dotyczy osób, które konsumują na pokaz. W dawnych czasach daną grupę charakteryzowała nieprodukcyjność, która świadczyła o dominacji szlachty oraz duchowieństwa nad innymi warstwami społecznymi. Według naukowca źródłem pojawienia się klasy próżniaczej jest powstanie własności prywatnej. Zaczęto rywalizować o dobra, które świadczyły o dominacji nad innymi. Posiadanie bogactwa wzbudzało uznanie i szacunek wśród innych ludzi. Można więc zauważyć duże podobieństwa pomiędzy teorią klasy próżniaczej, a efektem snoba. Obie grupy cechują podobne działania podjęte w celu należenia o klasę wyżej w hierarchii społecznej. Ludzie należący do tych zbiorowości chcą w łatwy i niewymagający wysiłku sposób upodobnić się do klas prestiżowych.

Podobne paradoksy

Efekt snoba określa się mianem paradoksu, czyli takiej sytuacji w której konsumenci na wzrost cen towarów reagują zwiększeniem wielkości zakupu. Inne tego typu paradoksy to:

Paradoks Veblena polegający na wzroście zakupu artykułów luksusowych przy wzroście ich cen. Zjawisko to jest określane jako prestiżowy efekt cen. Dotyczy ono przede wszystkim tych produktów, które są symbolami wysokiego statusu społecznego, których zakup i użytkowanie wynika ze snobizmu. (L. Rudnicki 2012, s. 136). Czasem dany paradoks określany jest prestiżowym efektem cen.

Paradoks spekulacyjny polegający na tym, że przy obniżkach cen, nabywcy wstrzymują się z zakupami w oczekiwaniu na dalszy ich spadek, natomiast przy podwyżkach cen nabywcy zakupują towary w obawie przed dalszymi podwyżkami (L. Rudnicki, 2012, s. 136).

Paradoks Giffena dotyczy dóbr niższego rzędu, czyli takich które nie mają bliskich i tanich substytutów - rodziny ubogie wydają na nie większość swoich wydatków. Są to np. ziemniaki, ryż, chleb. W danym paradoksie chodzi o to, że wzrost ceny takiego dobra może zmuszać nabywców do rezygnacji z części zakupu innych dóbr i zastępowania ich dodatkowymi porcjami drożejącego dobra Giffena. (B. Czarny 2011, s. 137)

Bibliografia

• Bodziany M., Milczanowska M., (2012) Aksjologiczne dylematy żołnierza, czyli o konflikcie wartości w świecie konsumpcji "CEON Repozytorium"
• Czarny B., (2011) Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dryl W., (2012) Wpływ kryzysu na zachowania zakupowe polskich konsumentów dóbr luksusowych "Problemy zarządzania", Vol. 11, Nr 1
• Polakiewicz E., (2012) Klasy próżniacze w społeczeństwach tak zwanej Młodej Demokracji jako efekt ustrojowej demokracji "Zeszyty naukowe ruchu studenckiego", Vol. 3, Nr 1
• Rudnicki L., (2012) Zachowanie konsumentów na rynku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szymańska A. I., (2012) Preferencje konsumenckie i ich determinanty "Zeszyty naukowe", Nr 8
• Veblen T., (2008) "Teoria klasy próżniaczej", Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza S.A Warszawa, s. 5-8

Autor: Bartłomiej Maruszak, Klaudia Hachaj,