Socjologia

Socjologia
Polecane artykuły
Psychologia społeczna System Socjologia pracy Model Przedmiot badań Teoria systemów Strukturalizm Pytanie badawcze Cechy charakteru

Socjologia - to nauka, która zajmuje się badaniem funkcjonowania i zmian społeczeństwa, relacji społecznych i kultury życia codziennego w sposób cykliczny.

Termin „socjologia” wprowadził w 1837 roku francuski filozof August Comte. Jest ono połączeniem dwóch słów: societas (z łac) - społeczeństwo i λόγος (od gr) - słowo.

Definicje socjologii

Istnieje dużo różnych definicji socjologii, wśród nich są:

• Jan Szczepański jest zdania, że „socjologia poszukuje praw zjawisk zachodzących między ludźmi, zajmuje się badaniem struktur, czyli wzajemnego przyporządkowania sobie ludzi w zbiorowościach” (Szczepański J. 1972).
• Zygmunt Bauman pisze, że „socjologia to zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności, jak na fragmenty większych całości. Owymi całościami są nieprzypadkowe grupy ludzi, które są powiązane siecią wzajemnych zależności” (Bauman Z. 1996).
• Piotr Sztompka uważa, że „socjologia zrodziła się, jako naukowe badanie historii” (Sztompka P. 2003).

Funkcje socjologii

Można wymienić 5 głównych funkcji socjologii jako nauki (S. Kosiński S, s. 72-74):

• Diagnostyczna – jest to zbieranie danych o procesach społecznych i ich usystematyzowanie.
• Demaskatorska – opisuje rzeczywisty stan rzeczy, który demonstruje motywacje ludzkiej aktywności lub jej braku.
• Teoretyczna – jest to zestawienie koncepcji i modeli teoretycznych, koniecznych do wyjaśniania zależności w społeczeństwie.
• Apologetyczna-jest to przejawianie cech badanej rzeczywistości i celowe ukrywanie danych, gdy dla celów pozanaukowych chwali się pewne sytuacje społeczne, instytucje, koncepcje.
• Socjotechniczna – jest to kształtowanie postaw i zachowań społecznych.

Główne pytania socjologii

Nauka o socjologii poszukuje odpowiedzi na takie pytania (Sztompka P. s. 25):

• Jak jest naprawdę?
• Dlaczego tak jest?
• Jak będzie?
• Co trzeba robić, żeby zmienić społeczeństwo?

Metody badawcze w socjologii

Są dużo różnych technik i metod badawczych w socjologii. Wśród nich możemy wyróżnić takie jak (Szczepański J. s. 5):

• obserwacja
• ankiety,
• gromadzenie autobiografii i wypowiedzi osobistych
• gromadzenie dokumentów (np. dokumenty sądowe)
• przeprowadzanie sondaży i spisów

Makro- i Mikrosocjologia

Socjologia, jako nauka jest podzielona na makrosocjologię, mikrosocjologię.

• Makrosocjologia – to dział socjologii, który zajmuje się analizą „wielkich procesów” i zjawisk społecznych oraz budowaniem na tej podstawie ogólnych teorii socjologicznych. Charakternymi rysami makrosocjologii są: rozmaita złożoność, podobieństwo kultury, zróżnicowanie powiązań między elementami. Przykładami makrostruktury mogą być: narody, religie, kultury (Domański H.)
• Mikrosocjologia – to dział socjologii, który zajmuje się relacjami w małych grupach społeczeństwa.

Efekty socjologii

Podgórecki A. jest zdania, że efekty zastosowań socjologii i badań socjologicznych można zaliczyć do trzech kategorii:

• budzenie, ujawnianie uprzednio niedostrzeganej problematyki.
• wskazywanie na możliwości wywoływania skutków długofalowych.
• wskazywanie bezpośrednich, a dotąd nieznanych możliwości dostosowawczych (Pogórecki A. s. 547).

Specjalizacje socjologii

Istnieje wiele gałęzi socjologii i ich liczba dalej rośnie. Wymienimy jednak tylko kilka z nich:

• socjologia miasta,
• socjologia nauki,
• socjologia pracy,
• socjologia prawa,
• socjologia religii,
• socjologia wsi i rolnictwa,
• socjologia jakościowa,
• socjologia medycyny,
• socjologia młodzieży i edukacji,
• socjologia rodziny,
• socjologia wykształcenia.

Bibliografia

• Bauman Z.,   (1996), Socjologia, Zysk i S-ka, Poznań
• Domański H. (1994), Społeczeństwa klasy średniej, UMK, Warszawa
• Głuszkowski M. (2013), Wykorzystanie teorii socjologicznych w badaniach nad bilingwizmem, ”Socjologia w badaniach dwujęzyczności”, UMK, Toruń
• Konecki K. (2014), Dwaj teoretycy socjologii emocji, "Socjologia emocji według Thomasa Scheffa", Uniwersytet Łódzki, Łódż
• Korporowicz Ł. (2011), Socjologia kulturowa.Kontynuacje i poszukiwanie, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
• Kosiński S. (1998), Socjologia ogólna, Zysk i S-ka, Poznań
• Podgórecki A. (1968), Pięć funkcji socjologii, „Socjotechnika”, Książka i Wiedza, Warszawa
• Podgórecki A. (1968), Socjologia jako narzędzie polityki społecznej, „Socjotechnika”, Książka i Wiedza, Warszawa
• Szczepański J.,   (1972), Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa
• Sztompka P. (2003), Socjologia zmian społecznych, Wydawnictwo Znak, Kraków
• Sztompka P. (2012), Socjologia, Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków

Autor: Yuliia Ivanitska, Konrad Kokoszka, Victoria Kapcio