Naruszenie dóbr osobistych

Naruszenie dóbr osobistych - według Kodeksu cywilnego jest to bezprawne cudze działanie lub zachowanie na wskutek, którego zostały zagrożone, zniszczone lub pogwałcone dobra osobiste człowieka. Osoba, której dobra osobiste zostały naruszone, jest uprawniona do wytoczenia sprawy cywilnej oraz domagania się zaprzestania działań czy zadośćuczynienia.

Jako przykładowe dobra osobiste artykuł 23 Kodeksu cywilnego podaje:

• "zdrowie,
• wolność,
• cześć,
• swoboda sumienia,
• nazwisko lub pseudonim,
• wizerunek,
• tajemnica korespondencji,
• nietykalność mieszkania,
• twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska".

TL;DR

Naruszenie dóbr osobistych to bezprawne działanie lub zachowanie, które narusza zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko, wizerunek i inne prawa człowieka. Osoba poszkodowana może domagać się zaniechania działań, likwidacji skutków naruszenia oraz zadośćuczynienia pieniężnego. W internecie dochodzi do wielu naruszeń dóbr osobistych, takich jak publikowanie nieprawdziwych informacji, kradzież tożsamości czy spamming.

Rekompensata za naruszenie dóbr osobistych

Artykuł 24 Kodeksu cywilnego stanowi o kilku sposobach rekompensaty za naruszenie dóbr osobistych ze względu na rodzaj i skutek naruszenia dóbr osobistych. W przypadku gdy do naruszenia dóbr osobistych jeszcze nie doszło, a są one jedynie zagrożone osoba, której sobą dotyczą ma prawo domagać się zaniechania działań. Natomiast gdy już doszło do naruszenia dóbr osobistych osoba poszkodowana może poza zaprzestaniem działań zażądać również zlikwidowania skutków jakie nastąpił w wyniku pogwałcenia dóbr osobistych. Zwłaszcza może upominać się o wydanie oświadczenie o stosownej treści i w należytej formie. Przepisy prawa przewidują również możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dóbr osobistych. Zadośćuczynienie pieniężne może zostać wypłacone przez osobę naruszającą dobra osobiste osobie poszkodowanej lub przekazane na wskazany cel charytatywny. Ponadto w sytuacji gdy doszło do spowodowania szkody majątkowej osoba, której dobra dotyczą ma prawo domagać się naprawienia szkody".

Naruszenie dóbr osobistych w Internecie

Wraz z rozwojem Internetu oraz technologii w cyberprzestrzeni pojawia się coraz więcej treści naruszających dobra osobiste osób fizycznych oraz prawnych. Zjawisko to dotyczy wielu form komunikacji i przekazywania informacji, do najbardziej powszechnych należą:

• strony internetowe - w sieci bardzo często dochodzi do naruszenia nazwiska lub pseudonimu jako dobra osobistego poprzez publikację nieprawdziwych czy też niekorzystnych i oczerniających informacji, które mają szkodliwy skutek dla osoby, której treści dotyczą, np. utrata zaufania. Strony internetowe wykorzystywane są również do kradzieży tożsamości osoby fizycznej i jej późniejszego wykorzystania, zbierania poufnych danych oraz oszustw poprzez wykorzystanie "złośliwego" oprogramowania.
• poczta elektroniczna - może zostać użyta do przekazania wielu osobom trzecim sfałszowanych treści i/lub zdjęć osoby fizycznej. Takie działanie według prawa identyfikowane jest z naruszeniem nazwiska, wizerunku, a nawet twórczości artystycznej czy naukowej.
• spamming - niesie za sobą wiele zagrożeń i naruszeń dóbr osobistych dla użytkowników. W przypadku gdy odbiorca wiadomości (spamu) ma naliczane opłaty za dostęp do sieci internetowej na podstawie czasu korzystania to nadesłany spam generuje dodatkowe koszty dla użytkownika bez jego zgody, a tym samym prowadzi do straty materialnej. Ponadto nadesłanie dużej ilości niechcianych wiadomości może doprowadzić do zapchania skrzynki pocztowej, czego konsekwencją będzie trudność w swobodnej komunikacji i funkcjonowaniu, co może być uznane za naruszanie prywatności i wolności osobistej.
• cookies - czyli mechanizm wykorzystywany na stronach internetowych do zbierania danych o użytkownikach np. dane osobowe, historia przeglądarki, zainteresowania. Do naruszenia prywatności osoby fizycznej dochodzi w momencie kiedy dane zbierane są i wykorzystywane bez jej wiedzy.
• sniffing - czyli przejęcie i analiza danych użytkownika bez jej zgody poprzez np. podsłuch lub obserwowanie za pomocą programu komputerowego sniffer. Czynność ta narusza tajemnicę korespondencji oraz prawo do prywatności osoby fizycznej.
• phising - czyli kradzież poufnych, prywatnych danych np. haseł dostępu, danych karty kredytowej poprzez łamanie zabezpieczeń. Działanie to prowadzi do naruszenia prywatności osoby fizycznej i może narazić ją na szkody majątkowe czy też prawne.

Naruszenie dóbr osobistych — artykuły polecane

Dane osobowe pracownika — Autorskie prawa osobiste — Dobra osobiste — Wokanda — Użytkownik — Dane osobowe — Ochrona danych osobowych — Spoofing — Cyberbezpieczeństwo

Bibliografia

• Piwowarczyk W., Moroz P. (2014), Odpowiedzialność cywilna osoby prawnej za naruszenie dóbr osobistych, Rynek - Społeczeństwo - Kultura, nr 2
• Rogacka-Łukasik A. (2012), Naruszenie dóbr osobistych w Internecie oraz ich ochrona na podstawie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Roczniki Administracji i Prawa, nr 12
• Stefaniak A. (2017), Odpowiedzialność użytkownika i wydawcy prasy internetowej za naruszenie dóbr osobistych, Naukowy Przegląd Dziennikarski, nr 1
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Paulina Małocha

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.