Socjometria: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie TL;DR) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Socjometria''' - zwana także [[Metoda|metodą]] socjometryczną, jest jednym z kierunków współczesnej socjologii. Służy do pomiaru pozycji poszczególnych jednostek w grupie. Została zapoczątkowana przez amerykańskiego uczonego, lekarza i psychiatrę J.L Moreno w 1934 r. Badania przeprowadzane są za pomocą prostego [[Kwestionariusz|Kwestionariusz]]a i polegają na dokonaniu przez osoby wyborów negatywnych i pozytywnych spośród członków danej grupy. Wybory i odrzucenia pozwalają na sporządzanie graficznych obrazów relacji interpersonalnych. Uzyskane [[Dane|Dane]] są poddawane analizom statystycznym, które pozwalają na określenie stopnia ekspansywności, spoistości, zwartości grupy itd. Analiza dostarcza także informacji o pozycji każdej jednostki w grupie i podziałach na podgrupy. | '''Socjometria''' - zwana także [[Metoda|metodą]] socjometryczną, jest jednym z kierunków współczesnej socjologii. Służy do pomiaru pozycji poszczególnych jednostek w grupie. Została zapoczątkowana przez amerykańskiego uczonego, lekarza i psychiatrę J.L Moreno w 1934 r. Badania przeprowadzane są za pomocą prostego [[Kwestionariusz|Kwestionariusz]]a i polegają na dokonaniu przez osoby wyborów negatywnych i pozytywnych spośród członków danej grupy. Wybory i odrzucenia pozwalają na sporządzanie graficznych obrazów relacji interpersonalnych. Uzyskane [[Dane|Dane]] są poddawane analizom statystycznym, które pozwalają na określenie stopnia ekspansywności, spoistości, zwartości grupy itd. Analiza dostarcza także informacji o pozycji każdej jednostki w grupie i podziałach na podgrupy. | ||
Socjometria znajduje zastosowanie w wychowaniu, do badań społecznych, także posługują się nią badacze, którzy chcą zinterpretować relacje występujące w grupie z którą pracują. Socjometrię wykorzystuje się w sytuacjach w których mamy do czynienia z małymi grupami. | Socjometria znajduje zastosowanie w wychowaniu, do badań społecznych, także posługują się nią badacze, którzy chcą zinterpretować relacje występujące w grupie z którą pracują. Socjometrię wykorzystuje się w sytuacjach w których mamy do czynienia z małymi grupami. | ||
Możemy wyróżnić strukturę socjometryczną pochodzącą od słowa "socjometria", której twórcą był J.L. Moreno - amerykański socjolog. Jest ona używana do badania zależności, współpracy i relacji między danymi jednostkami i polega na dokonywaniu pozytywnych i negatywnych wyborów. Moreno jako pierwsze użył ją w badaniach , które wykonał w gronie jeńców wojennych w trakcie I wojny oświatowej | Możemy wyróżnić strukturę socjometryczną pochodzącą od słowa "socjometria", której twórcą był J.L. Moreno - amerykański socjolog. Jest ona używana do badania zależności, współpracy i relacji między danymi jednostkami i polega na dokonywaniu pozytywnych i negatywnych wyborów. Moreno jako pierwsze użył ją w badaniach, które wykonał w gronie jeńców wojennych w trakcie I wojny oświatowej , a po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych rozpoczął wykorzystywać ją w analizach nad relacjami w klasach H szkolnych, z kolei po czasie zaczęto ją wdrażać do przeprowadzania badań grup w wojsku i przemyśle. Do głównych zadań techniki socjometrii należy postawienie pytania poddanej badaniu grupie: "Z kim ze swojej grupy chciałbyś wykonywać pewną czynność?". To jakie zadamy konkretne pytanie o czynność, zależy od adresata, np. jeśli będzie to [[grupa]] studentów, zapytamy z jaką osobą chciałyby wykonać [[projekt]] grupowy, marynarzy - z kim chcieliby wypłynąć w rejs (S.Mika 1981, s.455) | ||
Wyniki takich badań możemy przedstawić na socjogramach, które dzielimy na klasyczne, kołowe, nieuporządkowane i hierarchiczne lub na macierzy socjometrycznej. Często występują komplikacje i utrudnienia przy sporządzeniu socjogramu w większej zbiorowości oraz przy różnorodności odpowiedzi badanych osób, ponieważ odpowiedzi badanych osób mogą się znacznie różnić od siebie i stworzenie odpowiedniego socjogramu jest lekko skomplikowanym procesem. Zbiór pytań jakie stawiamy badanym uczestnikom nazywamy testem socjometrycznym. Ta struktura pozwala nam poznać tzw. "gwiazdy socjometryczne", czyli osoby, które są najbardziej lubiane i popularne w grupie badanej jednostki. | |||
Socjogram jest to graficzny sposób ukazania zebranych wyników, z którego zostaje odczytana [[Informacja|Informacja]] na temat badanej grupy. Ciekawym aspektem w tym rodzaju prezentowania zebranych wyników jest fakt, że socjogram utworzony z zebranych wyników przez dwie różne osoby wydawałby się całkowicie różny od drugiego, ponieważ nie występuję żadna reguła kompozycyjna dla tego modelu (K.Holm 1985, s.160) | |||
Macierz socjometryczna jest kolejnym sposobem ukazania i przedstawienia danych jakie otrzymaliśmy po przeprowadzeniu badania. Ten rodzaj prezentacji wyników ma dość skomplikowaną budowę, dlatego dla ułatwienia możemy podzielić go na macierze cząstkowe np. macierz wyborów negatywnych i macierz wyborów pozytywnych (S. Mika 1981, s. 459) | |||
Występuje kilka rodzajów przekształcenia techniki socjometrycznej: | |||
1. Socjometryczna [[Samoocena|Samoocena]], używana już przez J.L. Moreno | |||
1. Socjometryczna [[Samoocena|Samoocena]] , używana już przez J.L. Moreno | |||
2. [[Technika]] nominacyjna ( technika Zgadnij kto? ) | 2. [[Technika]] nominacyjna (technika Zgadnij kto?) | ||
3. Szeregowanie rangowe | 3. Szeregowanie rangowe | ||
| Linia 37: | Linia 20: | ||
4. Porównywanie parami (A.Brzezińska 2011, s. 197) | 4. Porównywanie parami (A.Brzezińska 2011, s. 197) | ||
<google> | <google>n</google> | ||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 45: | Linia 28: | ||
* Stosowanie metody do grupy zamkniętej (drużyna, klasa) | * Stosowanie metody do grupy zamkniętej (drużyna, klasa) | ||
* Dobra i wzajemna znajomość osób danej grupy | * Dobra i wzajemna znajomość osób danej grupy | ||
* Badane osoby nie powinny mieć | * Badane osoby nie powinny mieć dostępu do udzielanych odpowiedzi innych uczestników, powinny być one tajne | ||
* Udzielane odpowiedzi powinny | * Udzielane odpowiedzi powinny być jasno sprecyzowane i zrozumiałe dla pozostałych uczestników | ||
* Zadawane pytania powinny być jasno i zrozumiale napisane dla wszystkich członków badanej zbiorowości, tak aby każdy z nich jednoznacznie rozumiał sens pytania | * Zadawane pytania powinny być jasno i zrozumiale napisane dla wszystkich członków badanej zbiorowości, tak aby każdy z nich jednoznacznie rozumiał sens pytania | ||
* Dokładne określenie kryteriów wg których członkowie badanej grupy dokonują oceny poszczególnych członków uczestniczących w grupie. | * Dokładne określenie kryteriów wg których członkowie badanej grupy dokonują oceny poszczególnych członków uczestniczących w grupie. | ||
| Linia 55: | Linia 38: | ||
* Krótki czas badania | * Krótki czas badania | ||
* Nie wymaga skomplikowanej aparatury, mało potrzebnych materiałów do przeprowadzania badań | * Nie wymaga skomplikowanej aparatury, mało potrzebnych materiałów do przeprowadzania badań | ||
* Przejrzystość uzyskanych danych. | * Przejrzystość uzyskanych danych. | ||
* Poznanie stosunków między członkami | * Poznanie stosunków między członkami | ||
* Zebranie informacji czy w grupie istnieje [[lider]] lub " gwiazda socjometryczna " (A.Chmielewska 2013 , s.125) | * Zebranie informacji czy w grupie istnieje [[lider]] lub " gwiazda socjometryczna " (A.Chmielewska 2013, s.125) | ||
Moreno użył socjometrii przy rozmieszczaniu studentów w domu akademickim tak aby zminimalizować konflikty. Praktyczne zastosowania testu socjometrycznego są obecnie rzadsze. W Polsce tę metodę rozpowszechnił Janusz Korczak, skonstruował na własny użytek nową technikę "plebiscyt życzliwości i niechęci". Istotną cechą plebiscytu jest to, że stawia on poszczególną osobę wobec obowiązku ocenienia wszystkich członków swojej grupy. Dzięki temu umożliwia wgląd w całokształt stosunków społecznych danej grupy. | Moreno użył socjometrii przy rozmieszczaniu studentów w domu akademickim tak aby zminimalizować konflikty. Praktyczne zastosowania testu socjometrycznego są obecnie rzadsze. W Polsce tę metodę rozpowszechnił Janusz Korczak, skonstruował na własny użytek nową technikę "plebiscyt życzliwości i niechęci". Istotną cechą plebiscytu jest to, że stawia on poszczególną osobę wobec obowiązku ocenienia wszystkich członków swojej grupy. Dzięki temu umożliwia wgląd w całokształt stosunków społecznych danej grupy. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Analiza skupień]]}} — {{i5link|a=[[Skala Likerta]]}} — {{i5link|a=[[Testy psychologiczne]]}} — {{i5link|a=[[Technika delficka]]}} — {{i5link|a=[[Development centres]]}} — {{i5link|a=[[Planning poker]]}} — {{i5link|a=[[Test inteligencji]]}} — {{i5link|a=[[Badania jakościowe]]}} — {{i5link|a=[[Kwestionariusz]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* | <noautolinks> | ||
* Chmielewska A., Kołodziejczyk J. (2013) '' | * Brzeziński J. (red.) (2011), ''Metodologia badań społecznych: wybór tekstów'', Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań | ||
* Holm K.,Hűbner P., Mayntz R. (1985) ''Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej'' , | * Chmielewska A., Kołodziejczyk J. (2013), ''Zastosowanie socjometrii jako narzędzia badania ról zespołowych'', Współczesne Zarządzanie nr 2 | ||
* Marshall G. (2004) ''Słownik Socjologi i Nauk społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | * Holm K., Hűbner P., Mayntz R. (1985), ''Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej'', PWN, Warszawa | ||
* Mika S. (1981) '' | * Marshall G. (2004), ''Słownik Socjologi i Nauk społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Szacka B. (2003) ''Wprowadzenie do socjologii'', Oficyna Naukowa, Warszawa | * Mika S. (1981), ''Psychologia społeczna'', PWN Warszawa | ||
* Szacka B. (2003), ''Wprowadzenie do socjologii'', Oficyna Naukowa, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Małgorzata Pierzchała, Agnieszka Chojnowska}} | {{a|Małgorzata Pierzchała, Agnieszka Chojnowska}} | ||
[[Kategoria:Socjologia]] | [[Kategoria:Socjologia]] | ||
{{#metamaster:description|Socjometria to metoda badania relacji interpersonalnych w grupie. Wykorzystuje kwestionariusz, analizuje wybory i odrzucenia w grupie. Zastosowanie w wychowaniu i badaniach społecznych.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:06, 10 sty 2024
Socjometria - zwana także metodą socjometryczną, jest jednym z kierunków współczesnej socjologii. Służy do pomiaru pozycji poszczególnych jednostek w grupie. Została zapoczątkowana przez amerykańskiego uczonego, lekarza i psychiatrę J.L Moreno w 1934 r. Badania przeprowadzane są za pomocą prostego Kwestionariusza i polegają na dokonaniu przez osoby wyborów negatywnych i pozytywnych spośród członków danej grupy. Wybory i odrzucenia pozwalają na sporządzanie graficznych obrazów relacji interpersonalnych. Uzyskane Dane są poddawane analizom statystycznym, które pozwalają na określenie stopnia ekspansywności, spoistości, zwartości grupy itd. Analiza dostarcza także informacji o pozycji każdej jednostki w grupie i podziałach na podgrupy. Socjometria znajduje zastosowanie w wychowaniu, do badań społecznych, także posługują się nią badacze, którzy chcą zinterpretować relacje występujące w grupie z którą pracują. Socjometrię wykorzystuje się w sytuacjach w których mamy do czynienia z małymi grupami.
Możemy wyróżnić strukturę socjometryczną pochodzącą od słowa "socjometria", której twórcą był J.L. Moreno - amerykański socjolog. Jest ona używana do badania zależności, współpracy i relacji między danymi jednostkami i polega na dokonywaniu pozytywnych i negatywnych wyborów. Moreno jako pierwsze użył ją w badaniach, które wykonał w gronie jeńców wojennych w trakcie I wojny oświatowej , a po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych rozpoczął wykorzystywać ją w analizach nad relacjami w klasach H szkolnych, z kolei po czasie zaczęto ją wdrażać do przeprowadzania badań grup w wojsku i przemyśle. Do głównych zadań techniki socjometrii należy postawienie pytania poddanej badaniu grupie: "Z kim ze swojej grupy chciałbyś wykonywać pewną czynność?". To jakie zadamy konkretne pytanie o czynność, zależy od adresata, np. jeśli będzie to grupa studentów, zapytamy z jaką osobą chciałyby wykonać projekt grupowy, marynarzy - z kim chcieliby wypłynąć w rejs (S.Mika 1981, s.455)
Wyniki takich badań możemy przedstawić na socjogramach, które dzielimy na klasyczne, kołowe, nieuporządkowane i hierarchiczne lub na macierzy socjometrycznej. Często występują komplikacje i utrudnienia przy sporządzeniu socjogramu w większej zbiorowości oraz przy różnorodności odpowiedzi badanych osób, ponieważ odpowiedzi badanych osób mogą się znacznie różnić od siebie i stworzenie odpowiedniego socjogramu jest lekko skomplikowanym procesem. Zbiór pytań jakie stawiamy badanym uczestnikom nazywamy testem socjometrycznym. Ta struktura pozwala nam poznać tzw. "gwiazdy socjometryczne", czyli osoby, które są najbardziej lubiane i popularne w grupie badanej jednostki.
Socjogram jest to graficzny sposób ukazania zebranych wyników, z którego zostaje odczytana Informacja na temat badanej grupy. Ciekawym aspektem w tym rodzaju prezentowania zebranych wyników jest fakt, że socjogram utworzony z zebranych wyników przez dwie różne osoby wydawałby się całkowicie różny od drugiego, ponieważ nie występuję żadna reguła kompozycyjna dla tego modelu (K.Holm 1985, s.160)
Macierz socjometryczna jest kolejnym sposobem ukazania i przedstawienia danych jakie otrzymaliśmy po przeprowadzeniu badania. Ten rodzaj prezentacji wyników ma dość skomplikowaną budowę, dlatego dla ułatwienia możemy podzielić go na macierze cząstkowe np. macierz wyborów negatywnych i macierz wyborów pozytywnych (S. Mika 1981, s. 459)
Występuje kilka rodzajów przekształcenia techniki socjometrycznej:
1. Socjometryczna Samoocena, używana już przez J.L. Moreno
2. Technika nominacyjna (technika Zgadnij kto?)
3. Szeregowanie rangowe
4. Porównywanie parami (A.Brzezińska 2011, s. 197)
TL;DR
Socjometria to metoda pomiaru pozycji jednostek w grupie poprzez wybory i odrzucenia. Wykorzystuje się ją w badaniach społecznych i wychowaniu. Socjogramy i macierze socjometryczne są sposobami prezentacji wyników badań. Metoda ma wiele zastosowań i wymaga odpowiednich warunków oraz jasno sprecyzowanych pytań. Jest prosta w użyciu i pozwala poznać relacje między członkami grupy.
Warunki skuteczności metody socjometrycznej
- Stosowanie metody do grupy zamkniętej (drużyna, klasa)
- Dobra i wzajemna znajomość osób danej grupy
- Badane osoby nie powinny mieć dostępu do udzielanych odpowiedzi innych uczestników, powinny być one tajne
- Udzielane odpowiedzi powinny być jasno sprecyzowane i zrozumiałe dla pozostałych uczestników
- Zadawane pytania powinny być jasno i zrozumiale napisane dla wszystkich członków badanej zbiorowości, tak aby każdy z nich jednoznacznie rozumiał sens pytania
- Dokładne określenie kryteriów wg których członkowie badanej grupy dokonują oceny poszczególnych członków uczestniczących w grupie.
- 100% obecność podczas badania.
Zalety
- Prostota przeprowadzania badań
- Krótki czas badania
- Nie wymaga skomplikowanej aparatury, mało potrzebnych materiałów do przeprowadzania badań
- Przejrzystość uzyskanych danych.
- Poznanie stosunków między członkami
- Zebranie informacji czy w grupie istnieje lider lub " gwiazda socjometryczna " (A.Chmielewska 2013, s.125)
Moreno użył socjometrii przy rozmieszczaniu studentów w domu akademickim tak aby zminimalizować konflikty. Praktyczne zastosowania testu socjometrycznego są obecnie rzadsze. W Polsce tę metodę rozpowszechnił Janusz Korczak, skonstruował na własny użytek nową technikę "plebiscyt życzliwości i niechęci". Istotną cechą plebiscytu jest to, że stawia on poszczególną osobę wobec obowiązku ocenienia wszystkich członków swojej grupy. Dzięki temu umożliwia wgląd w całokształt stosunków społecznych danej grupy.
| Socjometria — artykuły polecane |
| Analiza skupień — Skala Likerta — Testy psychologiczne — Technika delficka — Development centres — Planning poker — Test inteligencji — Badania jakościowe — Kwestionariusz |
Bibliografia
- Brzeziński J. (red.) (2011), Metodologia badań społecznych: wybór tekstów, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań
- Chmielewska A., Kołodziejczyk J. (2013), Zastosowanie socjometrii jako narzędzia badania ról zespołowych, Współczesne Zarządzanie nr 2
- Holm K., Hűbner P., Mayntz R. (1985), Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa
- Marshall G. (2004), Słownik Socjologi i Nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Mika S. (1981), Psychologia społeczna, PWN Warszawa
- Szacka B. (2003), Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa
Autor: Małgorzata Pierzchała, Agnieszka Chojnowska
