Opis wynalazku

Opis wynalazku - aby otrzymać patent na wynalazek, należy w zgłoszeniu zawrzeć m.in. opis wynalazku ujawniający jego istotę (Prawo własności przemysłowej 2001, s. 12).

TL;DR

Opis wynalazku jest niezbędnym elementem zgłoszenia patentowego, który musi zawierać tytuł, dziedzinę techniki, stan techniki, cel i istotę rozwiązania, objaśnienia rysunków, przykłady praktycznej realizacji, korzystne skutki rozwiązania oraz rysunki. Opis patentowy jest publikowany przez Urząd Patentowy w dokumencie patentowym. Poprawki w opisie są możliwe tylko w przypadku prostych pomyłek lub błędów drukarskich.

Zawartość opisu

Według ustawy, opis wynalazku powinien posiadać następujące części:

1. Tytuł wynalazku - jest zwięzłym i jednoznacznym określeniem wynalazku; inaczej niż w przypadku tytułów artykułów naukowych, musi być tak sformułowany, aby nie ujawniał nowych cech rozwiązania. Ujawnia jednoznacznie kategorię rozwiązania, którą należy wybrać spośród trzech następujących: wytwór (np. konstrukcja, element, zestaw elementów, urządzenie, układ, produkt, substancja, kompozycja, nowy związek chemiczny), sposób (np. wywarzania, postępowania, wykorzystania, użycia, pracy) lub nowe zastosowanie znanej substancji (Instrukcja sporządzania…).
2. Dziedzina techniki - określenie do jakiej dziedziny należy zgłoszone rozwiązanie oraz gdzie może być zastosowane (Poradnik wynalazcy… 2006, s. 60).
3. Stan techniki - informacje znane zgłaszającemu, które odnoszą się do podobnych rozwiązań, mogące być pomocne w zrozumieniu wynalazku. Są to dokumenty (np. publikacje, książki, inne opisy patentowe), podane z danymi bibliograficznymi. Powinny zostać również wprowadzone dokumenty, które zostały wskazane później, np. w sprawozdaniu o stanie techniki, jeśli konieczne jest przedstawienie wynalazku w inny sposób - np. gdy oryginalny opis stanu techniki wskazuje na to, że zgłaszający opracował wynalazek biorąc pod uwagę tylko jeden punkt widzenia, a dokumenty ukazują, że takie aspekty rozwiązania są już znane. Jest zakładane, że osoba czytająca opis ma podstawową wiedzę z danej dziedziny, więc nie istnieje potrzeba wprowadzania informacji i pojęć typu encyklopedycznego (Poradnik wynalazcy… 2006, s. 60-61).
4. Cel, zamierzony skutek techniczny i istota rozwiązania - cel musi być jednoznacznie określony, tzn. należy podać zmierzony rezultat techniczny, jaki zgłaszający chce osiągnąć w wyniku realizacji rozwiązania, odnosząc się przy tym do obecnego stanu techniki. Istota rozwiązania jest kluczową częścią opisu i stanowi odzwierciedlenie zastrzeżeń patentowych, czyli zakresu żądanej ochrony. Charakterystyczne nowe i innowacyjne w danej dziedzinie elementy techniczne stanowią istotę projektu wynalazczego, a złożone w całość rozwiązania, zostają użyte aby osiągnąć zamierzony skutek techniczny. Nie powinno się opisywać rozwiązania wskazując, że nie ma ono danych elementów obecnych we wcześniejszych rozwiązaniach. W przypadku rozwiązań konstrukcyjnych, należy określić w szczegółach cechy konstrukcyjne i postaciowe, a gdy występują elementy ruchome, opisać współdziałanie części. W przypadku rozwiązania technologicznego, wskazuje się czynności, operacje, procesy, ich kolejność i warunki, w których się odbywają, stosowane surowce oraz narzędzia lub urządzenia. W przypadku rozwiązania dotyczącego formulacji, kompozycji, receptury, wylicza się wszystkie składniki użyte w rozwiązaniu oraz ich wzajemne udziały w kompozycji (Instrukcja sporządzania…).
5. Objaśnienia rysunków - jeśli do opisu są załączone rysunki, należy je krótko objaśnić, np. "Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykładzie wykonania, gdzie fig. 1 przedstawia ogólny schemat instalacji, fig. 2 - budowę elementu" itd. Powinno się również wyjaśnić wszystkie odnośniki liczbowe do elementów rysunku, np. "pompa 3 jest połączona przewodem 4 ze zbiornikiem 5". Rysunki i opis powinny być spójne, zwłaszcza wyjaśnienia do elementów rysunku. Znajdujące się w opisie wynalazku lub w zastrzeżeniach, odnośniki liczbowe muszą być umieszczone na rysunkach (Poradnik wynalazcy… 2006, s. 62).
6. Przykład (przykłady) praktycznej realizacji rozwiązania - muszą być na tyle jawne i przedstawione w jasny sposób, aby umożliwić przeciętnemu fachowcowi danej branży odtworzenie rozwiązania tylko za pomocą opisu, nie prowadząc dodatkowej pracy twórczej. Bezwzględnym ustawowym warunkiem możliwości uzyskania patentu jest praktyczna realizacja rozwiązania, czyli na skalę przynajmniej laboratoryjną lub w zakresie prototypu. Należy podać co najmniej dwa przykłady, jeżeli opisuje się rozwiązania technologiczne (sposoby postępowania, wytwarzania, otrzymywania, itd.) oraz formuły preparatów, receptur, kompozycji wytworów niekształtowanych (np. klej, smar, masa uszczelniająca). Przykłady te powinny się odnosić do skrajnych parametrów sposobu/skrajnych udziałów komponentów formulacji i przeciętnych wartości (Instrukcja sporządzania…).
7. Korzystne skutki rozwiązania - zalety rozwiązania, będące skutkiem użycia w rozwiązaniu określonych i celowo dobranych środków technicznych. Należy je odnieść do dotychczasowego stanu techniki, wskazując korzyści, którymi podane rozwiązanie przewyższa stan techniki. Jeśli z poprzednich części nie wynika sposób stosowania, dziedzina lub cele rozwiązania, należy określić to w tym miejscu. Dodatkowo powinno się odnieść do korzyści w skali przemysłowej, czyli jakie rodzaje efektów mogą zostać osiągnięte dzięki rozwiązaniu (Instrukcja sporządzania…).
8. Rysunki - do opisu załącza się wszelkie rysunki, schematy, wykresy, wzory strukturalne itp. Powinny one zawierać tylko niezbędne elementy, aby było możliwe zrozumienie istoty rozwiązania. Podczas tworzenia rysunków należy stosować ogólne zasady rzutowania i rysunku technicznego. (Instrukcja sporządzania…).

Opis wynalazku również znajduje się w dokumencie patentowym, który stwierdza udzielenie patentu (U. Promińska 2019, s. 503-504). W dokumencie jest on częścią opisu patentowego i publikuje go Urząd Patentowy. Poprawa opisu może nastąpić tylko w przypadku prostych pomyłek lub błędów drukarskich (Prawo własności przemysłowej 2001, s. 21).

Opis wynalazku — artykuły polecane

Zastrzeżenie patentowe — Wzór przemysłowy — Heurystyka — Własność intelektualna — Wynalazca — Ontologia — Badania przemysłowe — Dziedziczenie (informatyka) — Program komputerowy

Bibliografia

• Karpińska K., Protasiewicz A. (2021), Patent Law and Innovations of the Polish Economy: Analysis of the Current Situation and Recommendations for the Future, "Ekonomia - Wroclaw Economic Review", tom 27, nr 4
• Katner W. (red.) (2017), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kwiatkowski J., Tomaszewski T. (2020), Trends and Characteristics of Patenting Activity in Poland in 1990-2018, Przegląd Statystyczny, vol. 67, z. 3
• UPRP (2006), Poradnik wynalazcy. Metodyka badania zdolności patentowej wynalazków i wzorów użytkowych, Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508
• PK (2016), Instrukcja sporządzania opisu rozwiązania zgłaszanego jako wynik będący projektem wynalazczym, Załącznik nr 2 do uchwały Senatu nr 21/o/02/2016 z 26 lutego 2016 r., Politechnika Krakowska

Autor: Joanna Haracz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.