Ochrona patentowa

Ochrona patentowa
Polecane artykuły
Dyrektywa Prawo własności przemysłowej RODO Autorskie prawa majątkowe Moratorium Prawo własności intelektualnej Koncesja Zasada proporcjonalności Ratyfikowane umowy międzynarodowe

Ochrona patentowa to ochrona, której przedmiotem jest wynalazek. Przyznawana jest w Polsce przez Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej UPRP, na który to patent zostają udzielone prawa wyłączne. Ochrona patentowa umożliwia wyłączne użytkowanie (monopol) wynalazku w sposób komercyjny lub zawodowy.

Patent i wynalazek

Zgodnie z definicją UPRP termin wynalazek, jest to "przedmiot ochrony, na który może być udzielony patent, za wynalazek uznaje się dowolne rozwiązanie o charakterze technicznym" (https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow?nazwa=Wynalazek). Z kolei pojęciem patent, określono "prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze danego państwa" (https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow?nazwa=Patent).

Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2017 r., poz. 776 z późn. zm.) wskazuje na wynalazki mogące podlegać ochronie. Według art. 24 owej ustawy, "patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania" (Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, s. 10).

Warto pamiętać, że patent posiada charakter terytorialny, a więc obowiązuje wyłącznie na określonym terytorium państwa lub państw, które tej ochrony udzieliły. Wobec tego istnieje możliwość uzyskania patentu stosując procedurę krajową, europejską, czy też międzynarodową (PCT - Patent Cooperation Treaty) (A. Turczak 2010, s. 208). Dodatkowo, patent jest ograniczonym w czasie prawem do korzystania z wynalazku co oznacza, że jego ochrona trwa maksymalnie 20 lat od momentu dokonania zgłoszenia oraz po dokonaniu niezbędnych opłat w Urzędzie Patentowym przez posiadacza rozwiązania technicznego (wynalazku). Ponadto w celu utrzymania i przedłużenia ochrony patentowej, konieczne jest uiszczenie opłaty za kolejne okresy ochronne. W przeciwnym razie prawo wyłączne wygasa, a dany wynalazek staje się ogólnodostępny, bez ograniczeń użytkowania (B. Kaczmarska i in. 2017, s. 27). Co ciekawe, patent posiada charakter zbywalny oraz może podlegać dziedziczeniu (A. Śnieżko 2007, s. 4).

Formy ochrony wynalazku

Istnieją dwie podstawowe formy ochrony wynalazku (A. Śnieżko 2007, s. 5-7):

1. ochrona patentowa - przyznawana jest przez uprawniony organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy, który nadaje patent konkretnemu wynalazkowi zgłoszonemu uprzednio przez jego autora;
2. ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa - polega na utrzymywaniu idei wynalazku jedynie wewnątrz organizacji i nieujawnianiu jej nikomu poza nią.

W przypadku ochrony patentowej, niezbędne jest ujawnienie istoty opatentowanego rozwiązania do wiadomości publicznej poprzez oficjalną publikację opisu patentowego, w zamian za co jego wynalazca otrzymuje prawną ochronę swoich interesów (A. Śnieżko 2007, s. 7). Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa z kolei, jest wewnątrzorganizacyjnym działaniem, w którym istota wynalazku jest tajemnicą przedsiębiorstwa, a pracownicy otrzymują zapis w umowie dotyczący konieczności zachowania poufności (A. Śnieżko 2007, s. 5).

Jednym z popularniejszych przykładów ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jest nigdy nie poddana opatentowaniu receptura Coca-Coli, która została opracowana przez Johna Stitha Pembertona w 1886 roku. Jeżeli skład chemiczny tego napoju uległby procedurze opatentowania, wówczas jego ochrona patentowa ustałaby po okresie 20 lat i skład stałby się ogólnodostępny, co w konsekwencji spowodowałoby masową produkcję napojów o takim samym składzie przez inne przedsiębiorstwa i czerpanie korzyści z tego tytułu (A. Turczak 2010, s. 208).

Bibliografia

• Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (2022), "Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej"
• Kaczmarska B. (red.) (2017), Ocena stanu techniki i ochrona patentowa w procesie transferu technologii, Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, "Zarządzanie Przedsiębiorstwem", nr 4 (20), s. 25-35
• Śnieżko A. (2007), Jak chronić wynalazki w Polsce, w Europie i na świecie. Podstawowe pojęcia i procedury, "WTS Rzecznicy Patentowi Witek, Śnieżko i Partnerzy"
• Turczak A. (2010), Problemy ochrony patentowej w Polsce, Instytut Badań Gospodarczych, "Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy", nr 1 (4), s. 203-216
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508

Autor: Dominika Kowalczyk

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.