Kodyfikacja

Kodyfikacja
Polecane artykuły
Kodeks Zasada swobody umów Wykładnia przepisów prawnych Interpretacja Kodeks Hammurabiego Generalizacja historyczna Norma prawna Oszczerstwo Kodeks karny

Kodyfikacja - termin prawniczy, oznaczający proces jednorazowego połączenia dużego zespołu przepisów prawnych w jednolity, usystematyzowany zbiór, z którego można interpretować podstawowe normy danej gałęzi prawa. Mówiąc dokładniej zadaniem kodyfikacji jest uporządkowanie wszystkich norm tworzących daną gałąź prawa, połączone z odpowiednią zmianą ich treści i uchylenie mocy obowiązującej dotychczasowych przepisów w zakresie unormowanym w kodyfikacji. Wynikiem kodyfikacji jest powstanie kodeksu, prace zaś nad nim nazywamy pracami kodyfikacyjnymi.

Przyjmuje się, że kodyfikacja w nowoczesnym znaczeniu został użyty po raz pierwszy przez prawnika angielskiego, a także teoretyka prawa Jeremy'ego Benthama. Głosił on ideę uporządkowania oraz zebrania w jednym zbiorze czyli kodeksie rozproszonych przepisów prawa, a także ich usystematyzowania. Miało to sprzyjać lepszemu poznania ich i stosowania. W epoce oświecenia zwanej wiekiem kodyfikacji, poprzez dokonanie kodyfikacji pojmowano zbudowanie systemu prawa czyli nie tylko zbieranie przepisów ale też usystematyzowanie ich zasad. W tej epoce powstały pierwsze tzw. wielkie kodyfikacje..

Geneza

• Kodeks (z łaciny codex – księga, spis). Niekiedy nazwy kodeksu pochodzą od jego twórcy.

Jednym z najstarszych był kodeks Hammurabiego (Babilon, XVIII-XVII w. p.n.e.), który zawierał przepisy prawa karnego i procesowego oraz przepisy dotyczące małżeństwa. Inne bardziej znane w historii to: kodeks Justyniana (Corpus Iuris Civilis VIw.n.e.) i kodeks Napoleona (Francja 1804 r.), które regulowały m.in. prawo małżeńskie, rodzinne, spadkowe.

Rodzaje

W Polsce obowiązuje wiele kodeksów, mających z reguły formę ustawy, są to: kodeks cywilny (k.c.) z 1964 r., kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.) z 1964 r., kodeks karny (k.k.) z 1997 r., kodeks postępowania karnego (k.p.k.) z 1997 r., kodeks karny wykonawczy (k.k.w.) z 1997 r., kodeks karny skarbowy (k.k.s.) z 1999 r., kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r. i o.) z 1964 r., kodeks spółek handlowych (k.s.h.) z 2000 r., kodeks morski (k.m.) z 2001 r., kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) z 1960 r., kodeks pracy (k.p.) z 1974 r.,

Poprzez kodyfikację należy rozumieć zebranie oraz usystematyzowanie wszelkich norm prawnych, które należą do określonego działu prawa znajdującego się w formie kodeksu oraz proces tworzenia kodeksu. Zdefiniowanie pojęcia kodyfikacja uprawnia do określenia granicy pomiędzy harmonizacją praca, procesami konsolidacji prawa, unifikacji prawa, a także kodyfikacji prawa. Pojęcia te często operowane są we współczesnej debacie prawniczej. Konsolidacja prawa przypomina pierwotną kodyfikację, tzn. zbieranie w jednym akcie wszelkich przepisów prawa będących w mocy. Nie łączy się z usystematyzowaniem oraz wyeliminowaniem występujących pomiędzy nimi sprzeczności. Harmonizacja prawa odnosi się do zbliżania systemów prawnych, tzn. wzmocnienie ich podobieństw, bez dążenia do ujednolicenia. Celem unifikacji prawa jest stworzenie jednolitego zbioru przepisów, które mają obowiązywać w nie tylko jednym państwie. Jest to maksymalna forma harmonizacji- dąży do podobieństwa między systemami prawnymi, ale głównie dąży do ich identyczności. Dokonanie takiej unifikacji prawa może przybierać formę jego kodyfikacji, natomiast nie jest to koniecznie..

Bibliografia

• Agopszowicz A., Gilowska Z., Taniewska-Peszko M. (1997). Zarys prawa samorządu terytorialnego, Wyd. UŚ, Katowice
• Czerny A. (2003). Polskie nazewnictwo geograficzne swiata: standaryzacja i kodyfikacja, Przegląd Geograficzny. Polska Akademia Nauk, tom 75, s. 3
• Lewandowski J. (1994). Elementy prawa, Wyd. WSiP, Warszawa
• Sawczuk M., Konarski M. (2011). Pojęcie i rola kodyfikacji w systemie prawa wybrane zagadnienia, Warszawa, s. 142-145
• Sójka-Zielińska K. (2010). Idea "kodyfikacji” w kulturze prawnej europejskiego Oświecenia, Zeszyty Prawnicze 10, s. 7-21
• Szymoniak A. (2005). Kodyfikacja wyrobów według wymaganych standardów, Logistyka, tom 4, s. 45-48
• Wysocki J. (2000). Kodyfikacja prawa ubezpieczeniowego, Nowe Życie Gospodarcze nr 34, s. 17-19

Przypisy

Autor: Sławomir Wyszyński, Sabina Deć