Poli (metakrylan metylu)

Poli (metakrylan metylu) (PMMA) - najważniejszy polimer z grupy polimetakrylowców, tj. polimerów estrów kwasu metakrylowego [E. Krzemień 2001, s. 233].

• Poli (metakrylan metylu) zwany jest też szkłem organicznym lub Pleksiglasem, jest tworzywem termoplastycznym, bezpostaciowym o doskonałej przejrzystości [K. Przybyłowicz, J. Przybyłowicz 2000 s. 431]. Jest produktem polimeryzacji ciekłego monomeru, najczęściej metodą blokową, rzadziej innymi metodami (roztworze, perełkową, emulsyjną) [E. Krzemień 2001 s. 233]. Polimer ten uzyskuje się w wyniku rodnikowej polimeryzacji metakrylanu metylu. W zależności od prowadzenia procesu polimeryzacji można uzyskać polimer ataktyczny, sydiotaktyczny lub izotaktyczny. Na skalę przemysłową produkowany jest poli (metakrylan metylu) ataktyczny. Po raz pierwszy pojawił się on na rynku w 1937 r., wyprodukowany w Niemczech w postaci płyt i bloków (Plexiglas). Przy produkcji PMMA wykorzystuje się różne metody polimeryzacji: w masie, w supensji, w emulsji lub w roztworze [I. Hyla 2001 s. 96-97]. Jego najważniejszą cechą fizyczną jest doskonała przejrzystość: przepuszczalność światła widzialnego osiąga poziomu 92%; przepuszczalność promieni fioletowych (ok.70%) w porównaniu do zwykłego szkła (ok.5%) jest także bardzo duża. Stąd często nadawana mu nazwa szkła organicznego, od szkła krzemowego różni się korzystnie lekkością, odpornością na stłuczenia i plastycznością, a niekorzystnie mniejszą odpornością na zarysowania powierzchni wyrobów. Jest to tworzywo nietoksyczne, odporne na działanie niskiej temperatury oraz o minimalnej nasiąkliwości wodą, ma dobre właściwości mechaniczne. Wykazuje odporność na działanie rozcieńczonych kwasów i stężonych ługów, kwasów nieorganicznych o stężeniu do 20%, a także olejów roślinnych i zwierzęcych; jest natomiast nieodporny na działanie estrów, eterów, węglowodorów aromatycznych i chlorowanych, stężonych kwasów organicznych i alkoholi. Technologiczną cechą poli (metakrylanu metylu) jest to, że wykonane z niego wyroby ulegają, w czasie ogrzewania, depolimeryzacji wcześniej niż rozkładowi termicznemu, co ułatwia ich wtórne wykorzystanie. Polimer ten przetwarza się metodami: wtryskową, polimeryzacji blokowej, kształtowania próżniowego lub ciśnieniowego i wytłaczania [E. Krzemień 2001 s. 233-234].
• PMM produkowany jest w postaci płyt, bloków, rur i prętów. Stosowany jest do wyrobu szyb, soczewek, artykułów dentystycznych, do budowy aparatury chemicznej [T. Beran, W. Jungowska, I. Szczygieł 2004 s. 120]. Jest to doskonały materiał do szklenia sprzętu lotniczego oraz autobusów. Cenną cechą PMMA jest niewystępowanie zamglenia nawet przy dużej różnicy temperatury po obydwu stronach szyb. W budownictwie wykonuje się z poli (metakrylanu metylu) zadaszenia, świetliki, wanny, umywalki itp. Przedmioty użytkowe i zdobnicze, w motoryzacji soczewki do reflektorów, osłony do świateł i odbłyśniki samochodowe. Wyroby z tego polimeru stosuje się szeroko w architekturze wnętrz, w przemyśle meblarskim, galanteryjnym i zabawkarskim [E. Krzemień 2001 s. 234].
• W medycynie z PMMA otrzymuje się masy dla chirurgii, ortopedii i protetyki dentystycznej. Stosując jako główny składnik mas wyrabia się z niego sztuczny marmur, a także takie wyroby jak zlewy, wanny, baseny, obiekty sanitarne. W kosmetyce wytwarza się z nich tipsy, lakiery do paznokci oraz zagęszczacze do kremów [K. S. Starowieyski 2010 s. 68]. Nazwy firmowe poli (metakrylanu metylu) to Polakryl, Metapleks, Perspex, Lucite [K. Przybyłowicz, J. Przybyłowicz 2000 s. 431].

W Polsce poli (metakrylan metylu) produkują Zakłady Chemiczne Oświęcim pod nazwą handlową Metapleks [I. Hyla 2001 s. 97].

Patrz też:

• Poliuretan
• Poliamidy
• Polipropylen
• Polistyren
• Blocking

Poli (metakrylan metylu) — artykuły polecane

Poliwęglany — Celuloid — Polistyren — Flotacja — Polietylen — Polipropylen — Klarowność — Okowita — Mineralizacja

Bibliografia

• Beran T., Jungowska W., Szczygieł I. (2004), Materiałoznawstwo, ćwiczenia laboratoryjne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im, Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław
• Domke W. (1982), Vademecum Materiałoznawstwa, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Hyla I. (2000), Tworzywa sztuczne, Własności - przetwórstwo - zastosowanie, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Krzemień E. (2001), Materiałoznawstwo, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Przybyłowicz K., Przybyłowicz J. (2000), Materiałoznawstwo w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Starowieyski K. (2010), O materiałach, ich właściwościach i wykorzystywaniu oraz o przyjaznym współżyciu człowieka z otoczeniem, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie, Warszawa

Autor: Żarnowska Karolina