Głosowanie większością kwalifikowaną

Głosowanie większością kwalifikowaną (ang. Qualified Majority Voting - QMV) - głosowanie za projektem lub kandydatem, stosując się do zasady większości kwalifikowanej zależnej od rodzaju instytucji. Większość określona jest poprzez minimum liczby głosów wyrażonych w postaci liczb ułamkowych lub procentowo . Większość kwalifikowana jest częstą procedurą głosowania stosowaną w wielu krajach na całym świecie, zaliczając Rzeczpospolitą Polskę i organ Rady Unii Europejskiej .

TL;DR

Większość kwalifikowana to forma głosowania, w której wymagana jest większa liczba głosów niż zwykła większość. W Polsce stosuje się ją w Sejmie, Senacie i Zgromadzeniu Narodowym. W Radzie Unii Europejskiej większość kwalifikowana wynosi 73,9% głosów. Decyzje podejmowane większością kwalifikowaną muszą być poparte przez większość państw członkowskich i reprezentować minimum 62% populacji UE. Siła głosu każdego kraju zależy od udziału w kapitale Europejskiego Mechanizmu Stabilności.

Rodzaje większości

Po zakończeniu głosowania, wynik sprawy rozpatrywany jest w zależności od rodzaju stosowanej większości. Do najczęstszych form głosowania zalicza się trzy poniższe większości :

• większość względna (zwykła) - ilość głosów, , za" musi przewyższać ilość głosów, , przeciw" a wstrzymujący się od głosu nie wliczają się do wyniku,
• większość bezwzględna (absolutna) - ilość głosów, , za" musi przewyższać ilość wszystkich przystępujących do głosowania wliczając wstrzymujących się od głosowania,
• większość kwalifikowana - ilość głosów wymagana do przegłosowania sprawy musi być większa od połowy głosujących a jej wartość określona jest najczęściej ułamkowo np. 2/3, 3/5, 3/4. Do większości kwalifikowanej zalicza się również jednomyślność, czyli sytuację w której wymagane jest opowiedzenie się wszystkich głosujących, , za".

Większość kwalifikowana w RP

Głosowanie większością kwalifikowaną w RP ma swoje zastosowanie przy szczególnie ważnych decyzjach i dotyczy następujących jednostek :

• Sejmu

Dla uzyskania większości kwalifikowanej w Sejmie występują 4 warianty wartości:

1. 2/3 głosów, przy obecności minimum połowy ustawowej liczy posłów - np. wyrażenie zgody na ratyfikację umów międzynarodowych, uchwalenie ustawy mającej na celu zmianę Konsytucji,
2. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów - np. skrócenie trwania kadencji Sejmu,
3. 3/5 głosów, przy obecności minimum połowy ustawowej liczy posłów - np. w celu ponownego uchwalenia ustawy po rozpatrzeniu,
4. 3/5 głosów ustawowej liczby posłów - np. pociągnięcie do odpowiedzialności członka Rady Ministrów w przypadku naruszenia przez niego Konstytucji, ustaw lub popełnienia przestępstwa.

• Senatu

W Senacie występuje jedynie wartość kwalifikowana 2/3 głosów, np. w przypadku skrócenia trwania kadencji Senatu.

• Zgromadzenia Narodowego

Dla jednostki Zgromadzenia narodowego występuje jedynie wartość kwalifikowana 2/3 głosów np. w przypadku wystąpienia trwałej niezdolności sprawowania roli Prezydenta ze względu na stan zdrowia.

Istotne dla wyrażenia wielkości kwalifikowanej jest pojęcie kworum, czyli minimalna liczba członków jednostki wymagana do prowadzenia obrad i uznania ważności wyniku głosowania . W Polsce wynosi ona połowę ustawowej liczby członków organu.

Większość kwalifikowana w Radzie UE

Każdemu Państwu Członkowskiemu przyznana jest odpowiednia ilość głosów, uzależniona od wielkości populacji w tym kraju . Większość kwalifikowana w Radzie Unii Europejskiej wynosi 255 głosów z 345 możliwych, co daje 73,9%. Do przeforsowania wniosku konieczne są jeszcze dwa równoważne warunki - musi być on poparty przez większość Krajów Członkowskich (lub przez większość 2/3 Krajów Członkowskich, jeśli wnioskodawcą nie jest Komisja Europejska), oraz kraje popierające wniosek muszą reprezentować minimum 62% populacji Unii Europejskiej .

Zgodnie z art. 23 p. 2 Traktatu Nicejskiego QMV stosowane jest, gdy Rada Unii Europejskiej podejmuje wspólne decyzje i strategie dla wszystkich Krajów Członkowskich, podejmuje decyzję, która jest wykonaniem wspólnego działania, lub mianuje specjalnego przedstawiciela zgodnie z art. 18. Istotne w podejmowaniu decyzji przez Radę Zarządzającą jest użycie większości kwalifikowanej zestawiając ją z siłą głosu każdego z Krajów Członkowskich. Siła głosu uzależniona jest od udziału w kapitale Europejskiego Mechanizmu Stabilności. Oznacza to, iż mimo uzyskania większości kwalifikowanej wymaganej w danej sprawie, państwa wyróżniające się największym udziałem (Niemcy, Francja) mogą unieważnić wynik .

Głosowanie większością kwalifikowaną — artykuły polecane

Kworum — Proces decyzyjny w Unii europejskiej — Zasada kolegialności — Rada Unii Europejskiej — Wotum zaufania — Prezydent — Rzecznik Praw Obywatelskich — Wotum nieufności — Burmistrz

Bibliografia

• Ambroziak A., Szypulewska-Porczyńska A. (2020), Polska w Unii Europejskiej - od stowarzyszenia do piętnastolecia członkostwa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
• Bisztyga A., Zientarski P. (2014), Kierunki zmian pozycji ustrojowej i funkcji Senatu RP, Kancelaria Senatu, Warszawa
• Galster J., Mik C. (1995), Podstawy europejskiego prawa wspólnotowego. Zarys wykładu, Comer, Toruń
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Przyborowska-Klimczak A., Skrzydło-Tefelska E. (1996), Dokumenty Wspólnot Europejskich, Morpol, Lublin
• Rulka M. (red.) (2019), Większości konstytucyjne - wybrane problemy, Przegląd Sejmowy, nr 6
• Rybicki Z. (red.) (1980), Mała Encyklopedia Prawa, PWN, Warszawa
• Senat RP (2016), Głosowania w Senacie, Opracowania Tematyczne, Warszawa
• Witkowska M. (2008), Zasady funkcjonowania Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa

Autor: Mariola Karasińska, Piotr Urbański

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.