Grupa społeczna

Początkowo przez grupę społeczną rozumiano duże grupy, jak społeczeństwo. Dopiero później zainteresowano się mikrostrukturami społecznymi jako grupami. Za grupę społeczną uważamy kilka osób (spór czy wystarczą dwie, czy też muszą być trzy), które pozostają między sobą w interakcji. Kwestia interakcji jest ważna, ponieważ w dużych zbiorowościach te interakcje są częściowe, niepełne - wówczas nie możemy ich nazwać grupami.

Atrybutami grupy są:

• występowanie interakcji,
• uznawanie wspólnych wartości,
• świadomość bycia grupą,
• wewnętrzne ustrukturyzowanie grupy.

TL;DR

Artykuł omawia różne rodzaje grup społecznych, takie jak grupy małe i duże, formalne i nieformalne, pierwotne i wtórne, zamknięte i otwarte. Wyróżnia się również grupy własne i obce oraz grupy odniesienia. Grupy społeczne są ważne ze względu na interakcje między członkami i wspólne wartości.

Rodzaje grup

Ze względu na wielkość grupy społeczne dzieli się na:

• Grupy małe - charakteryzują się małą ilością członków (kilka, kilkanaście osób), prostą strukturą wewnętrzną, zachodzą w niej styczności osobiste, bezpośrednie, opiera się na wzajemnej więzi pomiędzy członkami grupy. Przykładem małej grupy społecznej jest rodzina, grupy znajomych.
• Grupy duże - ze względu na dużą liczebność grupy kontakty bezpośrednie pomiędzy członkami są ograniczone, charakteryzuje się rozbudowaną strukturą wewnętrzną. W celu koordynacji działań posiadają sformalizowaną strukturę (regulaminy, przepisy). Przykładem dużej grupy społecznej jest związek zawodowy, grupy religijne, narody.

Ze względu na sformalizowanie grupy społeczne dzieli się na:

• Grupy formalne - charakteryzują się tym, że posiadają ściśle określoną strukturę, sformalizowane stosunki pomiędzy członkami grupy. Normy, cele grupy wyznaczane są często przepisami, aktami prawnymi. W przypadku niestosowania się do określonych przepisów możliwe jest nałożenie sankcji wobec członków. Grupy formalne zakładane są najczęściej w celu realizacji określonego zadania, celu. Przykładem grupy formalnej jest partia polityczna, stowarzyszenie.
• Grupy nieformalne - charakteryzują się elastyczną, niesformalizowaną strukturą, zakładają się spontanicznie, struktura grupy nie jest określona normami prawnymi. Działalność grupy opiera się na wzajemnych relacjach członków. Najczęściej tworzą się ze względu na więzi osobowe, wspólne zainteresowania członków. Przykładem grupy nieformalnej jest grupa koleżeńska.

Ze względu na typ więzi grupy społeczne dzieli się na:

• Grupy pierwotne - występuje ścisłe zespolenie członków grupy poprzez stosunki osobiste i współpracę. Cechuje się ona względną trwałością, bezpośrednimi kontaktami, małą liczebnością, niewyspecjalizowanym charakterem kontaktów i względną zażyłością uczestników. Przynależność do grupy pierwotnej nie zawsze jest dobrowolna, ponieważ np. wynika z więzów krwi. Przykładem grupy pierwotnej jest rodzina, grupa przyjaciół.
• Grupy wtórne - charakteryzują się dużą ilością członków, tworzone są, aby osiągnąć określony cel, spełnić określone zadanie. Przynależność do grupy jest całkowicie dobrowolna, wynika najczęściej ze wspólnych zainteresowań, interesów. Przykładem grupy wtórnej jest partia polityczna, związek zawodowy.

Ze względu na charakter członkostwa grupy społeczne dzieli się na:

• Grupy zamknięte (ekskluzywne) - przynależność do grupy jest ograniczona ze względu na różnorakie kryteria, np. status majątkowy, wykształcenie, rodzaj wykonywanego zawodu. Do określonych ekskluzywnych grup można należeć automatycznie, ze względu na pokrewieństwo. Przykładem grupy zamkniętej są kluby biznesmenów, rodziny arystokratyczne.
• Grupy otwarte (inkluzywne) - charakteryzują się dostępnością, otwartością dla wszystkich zainteresowanych, brakiem kryteriów przyjęć. Przykładem grupy otwartej jest szkolne koło teatralne.
• Grupy ograniczone - charakteryzują się spełnieniem określonych kryteriów członkostwa np. wiek, zawód. Kryteria te są zdecydowanie mniej rygorystyczne niż w grupach zamkniętych. Przykładem grupy ograniczonej jest grupa prawników, klub rencisty [Krawczyk S. (2013) s. 15-16]

Wyróżnić można również:

• Grupa własna i obca - jako grupę własną postrzegamy tą, w której się znajdujemy. Mamy tendencję do jej idealizowania. Przeciwnie postępujemy w przypadku grup obcych.
• Grupa odniesienia - jest dla jednostki źródłem norm i wartości. Może także być grupą, która jest dla osoby tłem oceny własnej sytuacji lub postępowania.

Celowa grupa formalna to organizacja.

Grupa społeczna — artykuły polecane

Grupa robocza — Struktura społeczna — Społeczność lokalna — Kumoterstwo — Rola społeczna — Prestiż — Organizacja — Etyka zawodowa — Czarna owca

Bibliografia

• Głód S., Miotła P. (2014), Młodzież jako grupa społeczna w ujęciu definicji naukowych, Trendy ve vzdělávání
• Krawczyk S. (2013), Wiedza o społeczeństwie - korepetycje maturzysty, Wydawnictwo Lingo, Warszawa
• Krężlewski J. (1985), Socjologiczna charakterystyka grupy nieformalnej, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, Rok XLVII - zeszyt nr 3
• Piekot T. (2008), Język w grupie społecznej: wprowadzenie do analizy socjolektu, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa, Wałbrzych
• Szacka B. (2003), Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa
• Turowski J. (1999), Socjologia. Małe struktury społeczne, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin

Autor: Agata Kowalska