Inflacja pełzająca

Inflacja jest zjawiskiem ekonomicznym, które polega na wzroście ogólnego poziomu cen towarów oraz usług oferowanych w gospodarce. Wzrost ten prezentowany jest za pomocą stopy wzrostu, czyli procentową zmianą wskaźnika CPI, która określana jest w ujęciu rocznym, półrocznym, kwartalnym oraz miesięcznym.

Inflacja może wzrastać w różnym tempie. Umiarkowany wzrost cen to zjawisko które z punktu widzenia makroekonomicznego jest korzystne, ponieważ świadczy między innymi o rozwoju konkurencyjności gospodarki. Granice inflacji często wyznacza bank centralny, z punktu widzenia możliwości jej kontrolowania [K. Marchewka-Bartkowiak 2011, s. 2]

Rodzaje inflacji (według kryterium tempa):

• inflacja pełzająca (wzrost do 5% w skali roku),
• inflacja krocząca (dynamika wzrostu cen zwiększa się do granic 5-10% rocznie),
• megainflacja (wzrost od 15 do 50% w skali roku),
• inflacja galopująca (wzrost od 50 do 100% w skali roku),
• hiperinflacja (gwałtowny wzrost cen powyżej 100% rocznie).

Inflacja pełzająca (określana również jako inflacja trwała, chroniczna, powolna, łagodna, jednocyfrowa lub przytłumiona) jest nieznacznym wzrostem przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Przyjmuje się, że ten rodzaj inflacji nie przekracza 5% rocznie (przeciętny wzrost cen w skali miesiąca, nie może przy tym przekroczyć 1%). Jej efekty poddają się kontroli i są na tyle znikome, że właściwie nie powodują żadnych zakłóceń w społecznym procesie produkcji, podziału, wymiany czy też konsumpcji. Inflacja pełzająca nie zrywa niezbędnej więzi, która zachodzi między dochodami a wydajnością pracy, i tym samym nie osłabia motywacyjnej funkcji płac. W tym przypadku, oczekiwania inflacyjne nie pojawiają się w ogóle. Nie podważa to zaufania do pieniądza wśród społeczeństwa lub jedynie w małym stopniu wpływa na zmianę obyczajów i na to w jaki sposób będą postępować nabywcy [Z. Dach, B. Szopa 2004, s. 180, 181]

Następnym stopniem inflacji zaraz po pełzającej, jest inflacja krocząca. Temu rodzajowi towarzyszą już oczekiwania inflacyjne. Społeczeństwo oraz przedsiębiorcy zaczynają uwzględniać ewentualny dalszy wzrost cen, co niewątpliwie jest czynnikiem który dodatkowo ją napędza. Dynamika wzrostu cen może urosnąć aż do 10%. Zarówno inflacja pełzająca oraz krocząca charakteryzuje się jednocyfrową stopą wzrostu cen, przy czym ta druga ma tendencje do tego by wymykać się spod kontroli.

Bezpieczny poziom inflacji oznacza przede wszystkim stabilny poziom cen. Należy również pamiętać o tym, że inflacja może przekształcić się w zjawisko deflacji, czyli zjawisko odwrotne - spadek ogólnego poziomu cen w gospodarce, który w dłuższym okresie wywołuje stagnacje gospodarki. Celem polityki pieniężnej jest utrzymanie bezpiecznego, niskiego poziomu inflacji. Cel ten występuje w przypadku Europejskiego Banku Centralnego oraz Narodowego Banku Polskiego. Oznacza to, że jest wyznaczony dopuszczalny poziom inflacji lub przedział, w którym inflacja powinna się kształtować. Uznaje się, że najbezpieczniejszym poziomem inflacji, który zapewnia rozwój gospodarki i jest jednocześnie w pełni możliwy do kontroli przez bank centralny, jest poziom około 2% w skali roku - czyli poziom inflacji pełzającej [K. Marchewka-Bartkowiak 2011, s. 3]

TL;DR

Inflacja to wzrost ogólnego poziomu cen towarów i usług w gospodarce. Wyróżnia się różne rodzaje inflacji, takie jak pełzająca i krocząca. Inflacja pełzająca jest nieznacznym wzrostem cen, który nie powoduje większych zakłóceń w gospodarce. Inflacja krocząca to wzrost cen z towarzyszącymi oczekiwaniami inflacyjnymi. Bezpieczny poziom inflacji wynosi około 2% rocznie. Inflacja kontrolowana może być korzystna dla gospodarki, ale niekontrolowana może mieć negatywne skutki, takie jak osłabienie skłonności do inwestowania i spadek siły nabywczej pieniądza. Wpływ inflacji zależy od jej charakteru i czy jest ona antycypowana. Prawidłowy rozwój gospodarczy i nadzór banku centralnego są ważne w zapobieganiu negatywnym skutkom inflacji.

Wpływ inflacji pełzającej na gospodarkę

Z punktu widzenia konsumenta, inflacja może wydawać się niezbyt pożądanym zjawiskiem - przecież oznacza to spadek wartości pieniądza. Tymczasem, zjawisko inflacji kontrolowanej, czyli tej pełzającej może być dobre dla ogółu gospodarki, ponieważ stymuluje ona wzrost gospodarczy oraz napędza produkcję i konsumpcję. Dopóki inflacja utrzymuje się na planowanym niskim poziomie, nie powinna ona mieć tak negatywnych skutków jak inflacja wykraczająca poza poziom 10%.

Tempo wzrostu cen ma znaczący wpływ na rozwój i prowadzenie działalności gospodarczej, głównie na politykę wynagrodzeń oraz sprzedaży, co wiąże się z koniecznością zakupu materiałów i środków trwałych. Warunkuje to ustalenie cen wyprodukowanych wyrobów lub świadczonych usług. Dopóki poziom inflacji utrzymuje się w granicach inflacji pełzającej (do 5%), aktywność podmiotów gospodarczych może wzrastać. Bowiem kontrolowana inflacja powoduje spadek oczekiwań inflacyjnych, co przyczynia się do spadku wahań związanych z długookresowymi decyzjami (między innymi tych związanymi z inwestycjami). [A. Misztal 2015, s. 70]

Inflacja jest niewątpliwie zjawiskiem, które niesie za sobą szereg negatywnych skutków społeczno-gospodarczych [D. Urban, P. Urbanek 2015, s. 17], takich jak:

• osłabienie skłonności do inwestowania,
• zwiększanie niepewność co do przyszłości,
• powodowanie nieuzasadnionej redystrybucji dochodów między różnymi grupami społecznymi,
• osłabienie poziomu krajowej waluty,
• spadek siły nabywczej pieniądza.

Rozmiary szkód jakie może powodować inflacja, zależą od dwóch głównych czynników, a mianowicie jej charakteru, tzn. czy jest ona zrównoważona (gdy relacje cen są ustabilizowane - jak w przypadku inflacji pełzającej), czy też niezrównoważona (gdy relacje cen ulegają ciągłym zmianom).

Drugi czynnik mówi o tym, czy inflacja jest antycypowana czy też nieantycypowana. Oznacza to czy społeczeństwo ma odpowiednią wiedzę na temat rozwoju procesów inflacyjnych i czy potrafi dostosować swoje zachowania rynkowe do jej rozwoju, czy też stanowi ona dla niektórych uczestników rynku zaskoczenie [Z. Dach, B. Szopa 2004, s. 187]

W przypadku gdy inflacja przybiera kształt tej zróżnicowanej i antycypowanej, nie powoduje ona kosztów ekonomicznych i społecznych. Dopóki bank centralny utrzyma najbardziej pożądany poziom inflacji (poziom inflacji pełzającej), wpływ tych wszystkich negatywnych czynników będzie nieodczuwalny. Natomiast największym zagrożeniem byłaby inflacja zarówno niezrównoważona, jak i nieantycypowana - jej negatywne skutki niewątpliwie byłby odczuwalne dla społeczeństwa.

Warunkiem wystąpienia pozytywnych skutków inflacji (ożywienia gospodarczego), a przede wszystkim ominięcie jej negatywnych konsekwencji, jest prawidłowy rozwój gospodarczy kraju i stały nadzór banku centralnego. Bez niego, z pozoru niegroźna, może jednak wymknąć się spod kontroli i przejść w bardziej niebezpieczne formy.

Inflacja pełzająca — artykuły polecane

Inflacja krocząca — Megainflacja — Nierównowaga w bilansie płatniczym — Popyt globalny — Inflacja — Szok podażowy — Inflacja galopująca — Cykl koniunkturalny — Cele polityki pieniężnej

Bibliografia

• Dach Z., Szopa B. (2004), Podstawy makroekonomii, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
• Marchewka-Bartkowiak K. (2011), Inflacja w Polsce, Biuro analiz sejmowych nr 15 (59)
• Misztal A. (2015), Sytuacja gospodarcza Polski a rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, Gospodarka w praktyce i teorii nr 3 (40)
• Urban D., Urbanek P. (2015), Elementy makro - i mikroekonomii, Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, Łódź

Autor: Patryk Pięta