Kamień węgielny
| Kamień węgielny |
|---|
| Polecane artykuły |
Kamień węgielny (z jęz. hebrajskiego: rosz pina) w dosłownym tłumaczeniu związek frazeologiczny oznacza głowę kąta (narożnika domu, węgła). Określenie to obecnie funkcjonuje przede wszystkim jako związek frazeologiczny przez co możemy rozumieć początek czegoś nowego, dać podwaliny czemuś, coś zapoczątkować, fundament, podstawa działania, nowego początku[1].
Pochodzenie związku frazeologicznego
Określenie kamień węgielny nie oznacza, że początkiem budowli jest bryła węgla i to stąd ta nazwa. Rzeczownik węgiel powstał dzięki przymiotnikowi węglowy, a przymiotnik węgielny jest pochodnym wyrazem od rzeczownika - węgieł (róg, narożnik), wywodzącego się z prasłowiańszczyzny. Wznosząc budynki na planie prostokąta zaczynał zawsze od narożników - kamieni węgielnych. Początkowo kładziono najpierw duże w miarę możliwości dopasowane kamienie, następnie bloki skalne często posiadającymi date, imię i nazwisko fundatora. Później nazwę tę przybrała pierwsza cegła, czemu towarzyszyła podniosła uroczystość.
Symbole biblijne
Obecnie określenie używane jest przede wszystkim jako związek frazeologiczny o, którym w Biblii wspomniano aż 12 razy. Poniżej przedstawiono kilka interpretacji biblijnych.
- Kamień jako fundament
Pierwszy raz określenie pojawiło się w Księdze Psalmów: "Kamień przez budujących stał się kamieniem węgielnym“[2]. Kamień o, którym mowa w Psalmie 118 najpierw zostaje odrzucony, a następnie dołożony do budowli jako wybrany. Jest to symbol samego Jezusa, którego odrzucił Izrael. W swojej przypowieści o dzierżawcach winnicy wyznał, że to On jest kamienieniem węgielnym Kościoła - Nowego Izraela. Związek frazeologiczny został wspomniany w Biblii aż 12 razy. Nowy Testament ukazuje Chrystusa jako kamień węgielny, fundament Królestwa Bożego, podporę wierzących. jest on również przedstawiony jako kamień zgorszenia i obrazy dla niewiernych. Właśnie w Nowym Testamencie jest On kamieniem węgielnym, głową Kościoła, którego fundamentem są 12 uczniów (apostołowie), a wierni żywieni są kamieniami tego dzieła, budowli.
- Materiał budowlany
"Do budowy Świątyni jerozolimskiej użyto ciosane kamienie: Król polecił im, aby kazali wyłamywać kamienie wielkie, wyborowe i ciosane na założenie fundamentów budowli. Murarze więc Salomona i murarze Hirama wraz z Giblitami ciosali i przygotowywali drewno i kamienie na budowę świątyni.“ [3] Ze względu na właściwości chemiczne i fizyczne dzięki, którym może zostać poddany obróbce kamień stosowany jest przede wszystkim jako materiał budowlany. Z racji dużej odporności na warunki atmosferyczne był on podstawowym budulcem w czasach biblijnych, stąd ponad 40 razy wspomniano o nim w tym znaczeniu.
- Wierzący jako symbol kamieni
"Zbliżając się do tego, który jest żywym kamieniem, odrzuconym wprawdzie przez ludzi, ale u Boga wybranym i drogocennym, wy również, niby żywe kamienie, jesteście budowani jako duchowa świątynia, by stanowić święte kapłaństwo, dla składania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa“ [4] Wierni często nazywani są żywymi Kamieniami, wygładzonymi (ociosanymi) i przepełnionymi miłością Kościoła, które połączone są ze sobą ręką Boga, a podporą ich jest wiara w Chrystusa - niewzruszony kamień. Każdy kto oddaje się modlitwie, według Kościoła jest kamieniem ołtarzowym w Kościele Bożym.
- Mesjasz i Królestwo Boże
Mesjasz i Jego królestwo zatriumfuje nad potęgami świata: A oto oderwał się kamień od góry, bez udziału rąk i uderzył posąg w nogi jego z żelaza i gliny i skruszył je (...) kamień zaś, który uderzył w posąg, stał się wielką górą i napełnił całą ziemię. [5] Kamień odrywający się od góry w sztuce średniowiecznej uważany był za symbol przybywającego na swiat Mesjasza.
Przypisy
Bibliografia
- Heflik W., Mrozek A., Natkaniec-Nowak L., Szczepanowicz B. (2005), Atlas biblijnych kamieni szlachetnych i ozdobnych. Pochodzenie - miejsce w Biblii - symbolika, Wydawnictwo WAM, Kraków
- Kamień Węgielny, (2020-04-18). Artykuł
- Kubiak-Sokół A. (2019), Słownik frazeologiczny PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, (2002). PISMO-SW 3.0 BETA (26 lutego 2002 roku), Wydawnictwo Pallottinum
- Ruch Biblijny i Liturgiczny, (2015). Wizerunek Boga jako budowniczego w narracji starotestamentalnej
- Ryken, J.C., Wilhoit, T. (2003) Longman III, Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, Warszawa
- Strona internetowa: Kamień węgielny, Słownik języka polskiego PWN online
Autor: Justyna Kozak
