Wskaźniki dynamiki
Wskaźniki dynamiki |
---|
Polecane artykuły |
Wskaźniki dynamiki, zwane inaczej indeksami, to stosunek wielkości badanego zjawiska w danym okresie (momencie) - badanym, sprawozdawczym - do wielkości tego samego zjawiska w innym okresie (momencie) - bazowym, podstawowym - przyjętym za podstawę porównań (Kucharski R., s. 14), wyrażane za pomocą liczby względnej, która może być również wyrażona procentowo. Stosowane są do określenia zmian zachodzących w strukturze i poziomie badanego zjawiska w czasie [1].
TL;DR
Wskaźniki dynamiki, zwane indeksami, służą do określania zmian w strukturze i poziomie badanego zjawiska w czasie. Dzielą się na wskaźniki o podstawie stałej i zmiennej. Wzory i interpretacje różnych rodzajów wskaźników dynamiki są przedstawione w artykule. Indeksy agregatowe informują o zmianach wartości, ilości i cen badanego zjawiska w porównaniu do okresu bazowego.
Podział wskaźników dynamiki
Ze względu na przyjętą podstawę porównania, wskaźniki dynamiki dzielą się na:
- wskaźniki dynamiki o podstawie stałej (jednopodstawowe) - zmiany ukazywane są na podstawie porównania kolejnych okresów (momentów) badanego zjawiska do okresu (momentu) podstawowego
- wskaźniki dynamiki o podstawie zmiennej (łańuchowej) - zmiany ukazywane są na podstawie porównania kolejnych okresów (momentów) badanego zjawiska do okresu (momentu) bezpośrednio poprzedzającego badany okres (Zimny A., s. 87)
Tab. 1. Podział wskaźników dynamiki (Zimny A., s. 87)
Podział wskaźników dynamiki | ||
---|---|---|
1. Przyrosty |
| |
2. Indeksy dynamiki |
|
|
|
|
Wskaźniki i wzory [2]
Wzór ogólny prezentuje się następująco [3]:
Gdzie [4]:
yt - wartość badanego zjawiska w okresie badanym
y0 - wartość badanego zjawiska w okresie bazowym, podstawowym.
We wzorach poniżej pojawi się również yt-1 oznaczający wartość badanego zjawiska w okresie bezpośrednio poprzedzającym badany okres.
Interpretacja wskaźnika:
- i>1(100%) - wzrost wartości badanego zjawiska w badanym okresie w porównaniu do okresu bazowego, podstawowego
- i=1(100%) - badane zjawisko pozostało bez zmian w porównaniu do okresu bazowego, podstawowego
- i<1(100%) - spadek wartości badanego zjawiska w badanym okresie w porównaniu do okresu bazowego, podstawowego
- Przyrosty
- przyrosty absolutne[5]:
- przyrosty absolutne o podstawie stałej
- przyrosty absolutne[5]:
- przyrosty absolutne o zmiennej
- przyrosty względne[6]:
- przyrosty względne o podstawie stałej
- przyrosty względne[6]:
lub
- przyrosty względne o podstawie zmiennej
lub
- Indeksy dynamiki
- indeksy indywidualne[7]:
- indywidualne indeksy dynamiki o podstawie stałej
- indeksy indywidualne[7]:
lub
- indywidualne indeksy dynamiki o podstawie zmiennej
lub
- agregatowy indeks ilości
- agregatowy indeks ilości Laspeyresa(cena z okresu bazowego, podstawowego)
- agregatowy indeks ilości
- agregatowy indeks ilości Paaschego (cena z okresu badanego)
Agregatowy indeks ilości Fishera:
- agregatowe indeksy cen
- agregatowy indeks cen Laspeyresa(ilość z okresu bazowego, podstawowego)
- agregatowe indeksy cen
- agregatowy indeks cen Paaschego (ilość z okresu badanego)
Agregatowy indeks cen Fishera:
Gdzie:
qi - ilość w okresie badanym
q0 - ilość w okresie bazowym, podstawowym
pi - cena w okresie badanym
p0 - cena w okresie bazowym, podstawowym
Interpretacja ogólna indeksów agregatowych:
- agregatowy indeks wartości informuje o zmianie (wzrost/bez zmian/spadek) wartości badanego zjawiska w badanym okresie w stosunku do okresu bazowego, podstawowego
- agregatowy indeks ilości informuje o zmianie (wzrost/bez zmian/spadek) ilości badanego zjawiska w badanym okresie w stosunku do okresu bazowego, podstawowego lub bezpośrednio poprzedzającego
- agregatowy indeks ilości Fishera informuje o średniej zmianie ilości badanego zjawiska w badanym okresie w stosunku do okresu bazowego, podstawowego
- agregatowy indeks cen informuje o zmianie (wzrost/bez zmian/spadek) ceny badanego zjawiska w badanym okresie w stosunku do okresu bazowego, podstawowego lub bezpośrednio poprzedzającego
- agregatowy indeks cen Fishera informuje o średniej zmianie ceny badanego zjawiska w badanym okresie w stosunku do okresu bazowego, podstawowego (Zimny A., s. 91-93)
Przypisy
Bibliografia
- Bobowski Z.(2004) Wybrane metody statystyki opisowej i wnioskowania statystycznego Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych
- Dębski S. (2011), Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Część 2, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
- Michalski T. (2008), Statystyka, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
- Sigma Kwadrat Analiza dynamiki zjawisk ekonomicznych
- Urząd Statystyczny w Gdańsku Statystyka w praktyce
- Zimny A. (2010) Statystyka opisowa. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wydanie drugie zmienione, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie, Konin
Autor: Justyna Suchcicka