Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
| Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności |
|---|
| Polecane artykuły |
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest to międzynarodowa umowa zatwierdzona 4 listopada 1950 roku przez Radę Europy, która ówcześnie składała się z 12 państw. Głównymi powodami powstania było upewnienie się, że nie powtórzą się zbrodnie popełnione w trakcie drugiej wojny światowej oraz poprzez wiele odwołań do wartości demokratycznych zabezpieczenie się przed wpływem komunizmu (B. Rainey 2017).
Treść i najważniejsze punkty europejskiej konwencji
K. Vasak wprowadził podział praw człowieka na 3 główne działy. Pierwszy odnosi się głównie do praw obywatelskich i związanych z polityką, drugi dział skupiał się na aspekcie społecznym i kulturowym natomiast trzeci zawierał prawa dbające o dobro społeczeństwa jako grupy i zawiera m.. in. prawo do pokoju i rozwoju (B. Rainey 2017).
Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka w pierwszym artykule gwarantuje że każdy człowiek w jurysdykcji państw które ratyfikowały konwencję ma zagwarantowane prawa i wolności w niej opisane (Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284).
Kolejne sekcje gwarantują podstawowe prawa takie jak prawo do edukacji czy zakaz niewolnictwa i dyskryminacji. Niektóre z przepisów odnoszą się do procedur przestrzegania konwencji np. artykuł 19 który w celu zapewnienia przestrzegania zatwierdzonych praw tworzy Europejską Komisję i Trybunał Praw Człowieka (Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284).
Pomimo iż podpisanie konwencji jest warunkiem członkostwa w Radzie Europy to nie każde państwo ratyfikowało wszystkie jej protokoły. Do 1 stycznia 2017 roku tylko osiemnaście z czterdziestu siedmiu państw członkowskich ratyfikowało wszystkie przepisy konwencji. Przykładem jest Wielka Brytania która nie podpisała protokołu 7, który zawiera m.in. prawa migracyjne i równości między małżonkami oraz protokołu 12 ogólnie zakazującego dyskryminacji. Pokazuje to, że nawet konwencje gwarantujące podstawowe prawa wciąż powodują pewnie kontrowersje w niektórych państwach (B. Rainey 2017).
Polska przystąpiła do Rady Europy i przyjęła konwencję w całości 15 grudnia 1992 roku podpisana przez ówczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsę (Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284).
Struktura i cele Rady Europy w stosunku do konwencji praw człowieka
Rada Europy składa się z trzech głównych organów.
- Pierwszym jest Rada Ministrów która jest organem decyzyjnym.
- Drugim jest Zgromadzenie Parlamentarne, w jego skład wchodzi 318 reprezentantów i jego debaty prowadzą do różnych rekomendacji dla rady ministrów.
- Trzecim organem jest Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy. Został on utworzony w 1994 roku, jak sama nazwa wskazuje składa się z reprezentantów poszczególnych władz lokalnych i ma głównie funkcję doradczą (B. Rainey 2017).
- Aktualne stanowisko polityczne Rady Europy zostało ustanowione w Warszawie podczas szczytu w 2005 roku. Głównymi punktami są:
- Ochrona praw człowieka, zasad demokracji i litery prawa.
- Promowanie i zachęcania do rozwoju kulturowej tożsamości i różnorodności.
- Znalezienie rozwiązań dla problemów z którymi zmierzyć się musi społeczeństwo np. dyskryminacja mniejszości, terroryzm, handel ludźmi, korupcja i cyberprzestępczość (B. Rainey 2017).
Proces składania skargi
Organami mającymi gwarantować przestrzeganie przepisów konwencji były Europejska Komisja i Trybunał Praw Człowieka. Ich zadaniem było rozpatrywanie skarg zgłaszanych przez organizacje lub podmioty indywidualne lub grupy które twierdziły że zostało złamane jedno z praw konwencji. Pierwszym krokiem po zarejestrowaniu zgłoszenia było sprawdzenie przez Komisję czy rzeczywiście złamano przepisy. Raport był poufnie przekazywany zgłaszającemu i państwu w którym doszło do przewinienia a także do Rady Ministrów. W trakcie tego procesu zwykle podejmowano próby rozwiązania sytuacji za porozumieniem stron. Jeśli te środki zawodziły, ostateczną decyzję podejmował Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu lub Rada Ministrów. Respektowanie wyroku wymuszał artykuł 46 konwencji ale zakładano że strony zainteresowane będą zgodne z podjętą decyzją. Od 1 listopada 1998 roku Trybunał i Komisja zostały zastąpione stałym organem w postaci Trybunału, który zajmuje się całym procesem przetwarzania złożonej skargi oraz poszukiwaniem polubownych rozwiązań przed podjęciem ostatecznego wyroku (B. Rainey 2017).
Bibliografia
- Hołda J. (red.), (2014), Prawa człowieka. Zarys wykładu Wolters Kluwer SA, Warszawa
- Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka, (Dz.U. 1993 nr 61 poz. 284)
- Rainey B. (2017), Jacobs White, and Ovey: The European Convention on Human Rights, Oxford University Press, Oxford
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
Autor: Jacek Gawron, Ernest Hernik, Bartosz Karlikowski
.
