Spółka osobowa
| Spółka osobowa |
|---|
| Polecane artykuły |
Spółka osobowa - spółka handlowa, która w odróżnieniu od spółki cywilnej, jest podmiotem prawa. Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.
Osobowymi spółkami handlowymi są:
Status podmiotowy
Zgodnie z art. 4 ust. 1 u.s.d.g. handlowa spółka osobowa ma status przedsiębiorcy. Osobowe spółki handlowe nie są natomiast osobami prawnymi, gdyż zgodnie z art. 33 k.c. osobami takimi są wyłącznie Skarb Państwa oraz takie jednostki organizacyjne, którym przepis szczególny nadaje osobowość prawną, a brak przepisu, który przyznawałby tę osobowość spółkom handlowym. Jednak zaopatrzenie tych spółek przez wspomniany art. 8 k.s.h. w zdolność prawną i zdolność sądową, a także posiadanie przez te spółki wielu przymiotów charakterystycznych dla osób prawnych, jak organizacja, wyodrębniony majątek, a nawet organy, sprawia, że spółki te należy traktować pod wieloma względami jako osoby prawne. Podmioty te nazywa się także ułomnymi lub niepełnymi osobami prawnymi, jak również osobami ustawowymi i podmiotami ustawowymi.
Podstawowe cechy spółek osobowych
- Brak osobowości prawnej
- Kierowanie sprawami spółki przez wspólników
- Osobista odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki
- Dopuszczalność wnoszenia wkładów w postaci pracy wspólnika
- Trwałość (niezmienność) składu osobowego
- Jednomyślność w podejmowaniu decyzji kolektywnych
- Możliwość wypowiedzenia udziału w spółce
- Nieobligatoryjność przeprowadzenia procedury likwidacji po rozwiązaniu spółki
Przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce
Zmiana umowy spółki osobowej wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 9 k.s.h.), a więc zawiera postanowienia określające inne przesłanki zmiany umowy. Przepis ten daje wyraz generalnej zasadzie spółek osobowych-jednomyślność w podejmowaniu decyzji kolektywnych.
W przepisach ogólnych ustawodawca uregulował również wysoce dyskusyjną we wcześniejszym okresie zasadę przeniesienia członkostwa w spółce osobowej. Zasadą w tym zakresie jest bowiem niezmienność składu osobowego, od której jednak znane były wyjątki. Obecnie, zgodnie z art. 10 k.s.h., ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Niezmienność została więc utrzymana jako zasada, jednak wspólnicy mogą zasadę tę ograniczyć w umowie spółki, a nawet ją wyłączyć. Jeżeli umowa ta przewiduje przeniesienie członkostwa, to zgodnie z art. 10 k.s.h. może ono nastąpić tylko po uzykaniu pisemnej zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Możliwe jest więc przyjęcie następujących wariantów:
- tradycyjnego spółki osobowej- bez możliwości przeniesienia członkostwa;
- zbliżonego do spółek kapitałowych- swobodne dysponowanie członkostwem,
- pośredniego- zmiana członkostwa za zgodą wszystkich lub większości wspólników.
Zamiana składu osobowego w spółce osobowej nie powinna mieć wpływu na sytuację wierzycieli spółki, dla której zasadnicze znaczenie ma osobista odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki. Zgodnia z art. 10 k.s.h. w przypadku zmiany wspólnika odpowiedzialność zarówno za zobowiązania związane z uczestnictwem w spółce, jak i za zobowiązania spółki spoczywa solidarnie na dotychczasowym wspólniku oraz na wspólniku przystępującym w jego miejsce do spółki.
Regulacje podatkowe
Według polskiego prawa podatkowego spółka osobowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego (opodatkowanie według tzw. zasady przejrzystości podatkowej). Podatnikami są wspólnicy spółki osobowej, których dochody z udziału w spółce opodatkowuje się, w zależności od formy prawnej, podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wszystkie spółki osobowe są podatnikami podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku akcyzowego.
Bibliografia
- Jamroży M. Opodatkowanie udziału w zyskach spółki osobowej na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania; Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, ROK LXVII - zeszyt 2; Poznań (2005),
- Katner W. (red.), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer SA, Warszawa (2014)
- Kodeks spółek handlowych, Warszawa (2000)
- Kozłowska-Chyła B. Zdolność prawna handlowych spółek osobowych na przykładzie spółki partnerskiej; Warszawa (2015)
Autor: Klaudia Chlebda
