Rynek wtórny
| Rynek wtórny |
|---|
| Polecane artykuły |
Rynek wtórny to segment rynku kapitałowego. Na rynku tym dokonuje się obrót instrumentami finansowymi, które wcześniej zostały wyemitowane, a następnie dany inwestor wszedł w jego posiadanie. (Jaługa K. 2009, s. 5)
Na rynku wtórnym wszystkie transakcje odbywają się bez udziału emitenta, co sprawia, że nie zwiększa on tutaj ulokowanego kapitału. Rynek wtórny i pierwotny oddziałują na siebie wzajemnie. Bez obecności jednego, nie mogłoby być drugiego. (Paździor A. 2014, s. 20)
Stronami na tym rynku są inwestorzy. W skład rynku wtórnego wchodzi Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oraz Centralna Tabela Ofert.
Korzyści rynku wtórnego
Korzyści wynikające z istnienia rynku wtórnego (Paździor A. 2014, s. 20):
- dostęp dla podmiotów, którzy nie mogli być uczestnikami rynku pierwotnego
- koncentracja mniejszych wartości kapitałów
- sprawdzanie praw majątkowych danych podmiotów
- realna ocena oferowanych kapitałów
- możliwość pozyskania przez emitenta informacji (rozwój firmy, wielkość i cena emisji nowych akcji, obligacji)
Wtórny obrót papierami wartościowymi
Wtórny publiczny obrót jest w całości rynkiem regulowanym, czyli systemem obrotu dopuszczonymi do publicznego obrotu papierami wartościowymi, zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia tych papierów zapewniony jest w tym samym czasie powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej oraz zachowane są jednakowe warunki nabywania i zbywania papierów wartościowych.
Poza rynkiem regulowanym można dokonać transakcji w obrocie wtórnym jedynie wówczas, gdy zezwala na to ustawa albo Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, która jako podmiot sprawujący nadzór nad rynkiem kapitałowym może udzielić domowi maklerskiemu lub bankowi prowadzącemu działalność maklerską zezwolenia na prowadzenie poza rynkiem regulowanym wtórnego obrotu papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu, jeżeli zapewnione zostaną ustawowo określone warunki oraz może w niektórych przypadkach zezwolić na przeniesienie papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu poza rynkiem regulowanym1.
W ramach rynku wtórnego możemy wyróżnić (Marszałek J., Sekuła P. 2015, s. 59):
- rynek zorganizowany:
- regulowany - dopuszczony do obrotu system obrotu instrumentami finansowymi. Każdy z inwestorów ma równy dostęp do rynku i informacji związanych z tym rynkiem. Każdy może nabywać i zbywać instrumenty finansowe. Rynek regulowany musi być zorganizowany. Organ właściwy wyszczególniony w ustawie pełni nadzór nad danym rynkiem. Rynek regulowany zostaje wskazany Komisji Europejskiej, natomiast państwa członkowie powinny zatwierdzać jego warunki. (art. 14 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi)
- alternatywny system obrotu - mniej restrykcyjny niż rynek regulowany. Organizatorem tego rynku może być firma inwestycyjna lub podmiot, który prowadzi rynek regulowany. Na rynku tym dochodzi do kupna i sprzedaży. NewConnect, prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych, jest najbardziej znanym przykładem tegoż rynku. Na rynku tym dochodzi do obrotu pomiędzy małymi i średnimi jednostkami. (Marszałek J., Sekuła P. 2015, s. 60)
- rynek niezorganizowany
Spółka, która zastała dopuszczona przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd do obrotu publicznego, przeszła niejako przez pierwszy etap procesu dopuszczeniowego do rynku kapitałowego. Kolejnym etapem jest dokonanie wyboru przez zarząd spółki, na którym rynku będzie się ubiegać o rozpoczęcie notowań. Istnieją wtedy dwie drogi wyboru, a mianowicie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jako rynek giełdowy oraz Centralna Tabela Ofert jako rynek pozagiełdowy.
Na Giełdzie Papierów Wartościowych funkcjonują trzy rynki akcji:
- rynek podstawowy
- rynek równoległy
- rynek wolny.
Rynek podstawowy
Rynek podstawowy przeznaczony jest dla spółek o największej kapitalizacji. O notowanie na podstawowym parkiecie giełdy mogą się ubiegać emitenci, którzy są w stanie spełnić określone warunki.
Warunki te przedstawiają się następująco:
- chcą wprowadzić do obrotu akcje o wartości co najmniej 24 mln zł,
- wartość księgowa spółki wynosi co najmniej 36 mln zł,
- kapitał akcyjny emitenta nie może być niższy niż 7 mln zł.
Dodatkowymi wymogami są:
- odpowiednie rozproszenie akcjonariatu pomiędzy co najmniej 500 osób,
- udokumentowanie wymaganej kondycji finansowej przejawiają w ciągu trzech ostatnich lat obrotowych co najmniej 8 mln zł zysk brutto oraz dodatni wynik zysku przed opodatkowaniem w roku poprzedzającym starania o dopuszczenie na ten parkiet.
- opublikowanie sprawozdań finansowych za ostatnie 3 lata obrotowe.
Powyższe wymagania mogą spełniać tylko spółki największe, mając pewnie ugruntowaną swoją pozycję na rynku.
Rynek równoległy
O wiele niższe kryteria dopuszczenia na giełdę stawiane są emitentom ubiegającym się o dopuszczenie na drugi segment rynku kapitałowego warszawskiej giełdy, a mianowicie rynek równoległy.
Wymogi:
- wartość emisji na poziomie minimum 12 mln zł
- kapitał akcyjny emitenta na rynku równoległym powinien mieć wartość nie mniejszą niż 3 mln zł,
- wartość księgowa spółki powinna wynosić minimum 18 mln zł.
Istnieje i tutaj wymóg rozproszenia akcjonariatu, lecz jest on ustalony na poziomie minimum 300 akcjonariuszy. Również wymagania dotyczące standingu grupie emitentów uzyskanie zgody na pierwszą emisję na tym parkiecie i nakazują jedynie udokumentowanie spółce osiągnięcia jego wysokości. Istnieje również wymóg opublikowania sprawozdania za ostatnie dwa lata poprzedzające rok, w którym emitent podejmuje starania o wejście na parkiet.
Rynek wolny
Ostatnim trzecim i najmniejszym segmentem na Giełdzie Papierów Wartościowych jest rynek wolny.
Wymogi:
- wielkości emisji co najmniej 4 mln zł
- wartość księgowa spółki nie może być niższa niż 1,5 mln zł
- Sprawozdanie finansowe spółka jest zobowiązana opublikować tylko za ostatni rok.
Funkcje rynku wtórnego
Narodowy Bank Polski do funkcji rynku wtórnego zaliczył:
- wycena kapitału - ustalenie ceny rynkowej aktywów
- ustalenie kierunków alokacji kapitału - poprzez liczne obserwacje rynku, inwestor może podejmować decyzje dotyczące przyszłych inwestycji, planować pewne operacje
- transformacja kapitału - rynek wtórny daje możliwość wymiany akcji na obligacje i odwrotnie
- mobilizacja kapitału - sytuacja na rynku wpływa na inwestycje inwestora, inwestując swój kapitał obserwuje rynek
Bibliografia
- Buszko M., Kołosowska B. (2013). Przechodzenie spółek z alternatywnego systemu obrotu NewConnect na rynek regulowany GPW - cele, uwarunkowania, efekty, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług", nr 102
- Frankiewicz T. (1998) Publiczny pozagiełdowy rynek papierów wartościowych, LAGE ARTIS Dom Wydawniczy, Kraków
- Jaługa K. (2009). Rynek wtórny papierów wartościowych, CEDUR, Warszawa
- Klonowska-Matynia M., Kanka P. (2015). Analiza cen na wtórnym rynku nieruchomości mieszkaniowych, "Zeszyty naukowe wydziału nauk ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej", nr 19
- Marszałek J., Sekuła P. (2015). Rynek finansowy-instrumenty i mechanizm funkcjonowania "Ekonomia finanse prawo gospodarcze Podręcznik dla sędziów i prokuratorów", Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania, Łódź
- Paździor A. (2014). Finanse - funkcjonowanie, instytucje i instrumenty rynku finansowego finanse publiczne, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, Politechnika Lubelska, Lublin
- Wrzosek W. (1994). Funkcjonowanie rynku, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Ziarko-Siwek U. (2010). Catalyst jako nowy rynek wtórny dla obligacji pozaskarbowych," Zeszyty naukowe. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu", nr 164
Autor: Małgorzata Cież, Gabriela Wlezień
