Heterarchia

Heterarchia
Polecane artykuły
Stosunki międzynarodowe Struktura sieciowa Organizacja sieciowa Partykularyzm Hegemonia Otoczenie organizacji Asymilacja Społeczność lokalna Autonomia

Heterarchia – jest to "sieć elementów o tej samej pozycji w strukturze horyzontalnej, sile i władzy, posiadających wspólny cel". Występuje w niej rozproszenie, jak również nietrwałość władzy, istnieje wiele ośrodków mających uprawnienia do podejmowania określonych decyzji. Władza w tego typu strukturach ma więc charakter przechodni, jednostki organizacyjne i relacje występujące między nimi charakteryzują się tymczasowością. Heterarchia świadomie łamie zasadę jednoosobowego kierownictwa.

Heterarchia wykorzystuje elementy koordynacji hierarchicznej, rynkowej i społecznej, łącząc je ze sobą. Heterarchia określana jest czasami koordynacją wieloraką.

Heterarchia może występować odrębnie (cały układ może mieć charakter heterarchiczny), jak również może być ona częścią układu hierarchicznego (opisuje ona wtedy kilka elementów, które mają taką samą pozycję, natomiast jest to jedynie wycinek większego układu, w którym występują elementy różniące się od siebie rangą). Heterarchia może odnosić się do struktury jednej organizacji (określać równą pozycję podmiotów w niej działających), jak również do formy, w jakiej działa ze sobą sieć różnych, odrębnych przedsiębiorstw, współpracujących ze sobą.

Etymologia słowa heterarchia

Przedrostek hetero oznacza odmienny, niejednorodny, zawierający różne elementy, inny niż zwykle. Końcówka -archia wskazuje, że ta odmienność odnosi się do hierarchii. Współcześnie struktury hierarachiczne zdominowały świat i występują znacznie częściej niż formy heterarchiczne, co uzasadnia znaczenie "inny niż zwykle".

Heterarchia - odpowiedź na potrzeby współczesności

Kultura jest jednym z czynników, który determinuje i wpływa na rozwiązania wprowadzane, jeżeli chodzi o regulowanie relacji międzyludzkich. To z kolei przekłada się na sposób, w jaki zbudowane są struktury organizacyjne. Do tej pory w kulturze Zachodu (która jest kulturą patriarchalną i monoteistyczną), dominowały i dobrze sprawdzały się struktury o charakterze hierarchicznym. Jednak w ostatnim czasie uwarunkowania zewnętrzne zmieniają się w bardzo szybkim tempie. Obserwuje się znaczący wzrost dynamiki otoczenia, jak również jego złożoności. Jest to spowodowane między innymi:

• globalną, powszechną informatyzacją,
• globalizacją firm,
• gwałtownym postępem technicznych w wielu sektorach gospodarki.

Heterarchia, jak ukazują w ostatnich latach sukcesy ekonomiczne społeczeństw Wschodu, dzięki swoim cechom, w wielu sytuacjach pozwala na sprawniejsze i bardziej efektywne funkcjonowanie w takich warunkach otoczenia. Struktury tych społeczeństw okazują się bardziej efektywne, sprawiają, że ludzie wykazują się większą aktywnością, inicjatywą i innowacyjnością. Z kolei struktury społeczeństw zachodnich wydają się niedostosowane do tych warunków, co znajduje swoje odzwierciedlenie w ich wynikach. Należy jednak podkreślić, że nie oznacza to, że społeczeństwa te powinny dążyć do całkowitego wyeliminowania hierarchii i zastąpienia jej poprzez heterarchię, ale raczej połączyć te dwie odrębne formy i utrzymać hierarchiczne rozwiązania tam, gdzie dobrze się sprawdzają, a rozwiązania heterarchiczne wprowadzić w takich miejscach, gdzie pomoże to w usprawnieniu organizacji i zarządzania.

Bibliografia

• Chrisidu-Budnik A. (2016), Struktury heterarchiczne w administracji publicznej "Administracja publiczna pod rządami prawa. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin prof. zw. dra hab. Adama Błasia", E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Lichtarski J. (2016), Heterarchia jako źródło konfliktów organizacyjnych- perspektywa kierowników i nie kierowników, Managament Forum, tom 4, nr 4
• Mrożek, A. (2013), Zarządzanie bezpieczeństwem organizacji o strukturze heterarchicznej
• Olko S. (2016), Dialog w klastrach w świetle podejścia sieciowego w zarządzaniu strategicznym, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska, nr z. 90
• Strzyżewska M. (2010), Heterarchia jako nowa forma organizacji działalności gospodarczej, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa, nr z. 98

Autor: Magdalena Chlebda, Paulina Drabik