Elastyczność punktowa popytu

Elastyczność punktowa popytu jest jedną z metod pomiaru elastyczności popytu, dotyczy zmian ciągłych i obliczana jest geometrycznie z krzywej popytu, odnosi się do poszczególnych punktów krzywej. Wskazuje odsetek zmian w popycie wynikający ze zmiany o 1% jednego z czynników, przy założeniu, że inne czynniki determinujące popyt są stałe. Stosowana jest przeważnie przy niewielkich zmianach cen.

Metode punktowego pomiaru elastyczności popytu możemy zastosować do pomiaru w:

• Cenowej elastyczności popytu
• Dochodowej elastyczności popytu
• Mieszanej elastyczności

Punktowa metoda pomiaru elastyczności popytu jest jedną z trzech metod pomiaru elastyczności popytu:

1. Metoda punktowa
2. Metoda łukowa
3. Metoda współczynnikowa (interpretacyjna)

TL;DR

Elastyczność punktowa popytu jest metodą pomiaru zmiany popytu w odpowiedzi na zmianę jednego z czynników, przy założeniu, że inne czynniki są stałe. Może być używana do pomiaru elastyczności cenowej, dochodowej i mieszanej. Metoda punktowa polega na wyznaczeniu stycznej do krzywej popytu w danym punkcie i obliczeniu stosunku zmiany popytu do zmiany czynnika. Elastyczność punktowa zależy od położenia punktu na krzywej popytu i może być dodatnia lub ujemna. Właściwości elastyczności obejmują zmienność w zależności od położenia punktu, ujemne nachylenie krzywej popytu i odwrotną zależność od nachylenia krzywej. Czynniki wpływające na elastyczność popytu obejmują rodzaj dobra, dostępność substytutów, udział dobra w dochodzie i długość czasu dostosowań.

Ujęcie graficzne

Punktowa elastyczność cenowa popytu w punkcie P:

Aby wyznaczyć elastyczność punktową należy postąpić w następujący sposób:

1. - Do wybranego punktu na krzywej wyznaczyć linię styczną (punkt P).
2. - Zmierzyć odległość między punktem P a osią odciętych i punktem a osią rzędnych.
3. - Elastyczność w tym punkcie jest stosunkiem długości między punktem a osią odciętych i punktem a osią rzędnych.

Rodzaje

Punktowa elastyczność cenowa popytu w punkcie P:

$e_{p}=\lim _{\vartriangle P\to 0}{\frac {\vartriangle D}{D}}*{\frac {P}{\vartriangle P}}$

$e_{p}=\lim _{\vartriangle P\to 0}{\frac {\vartriangle D}{P}}*\lim _{\vartriangle P\to 0}{\frac {P}{D}}$

$e_{p}=\left({\frac {D}{P}}\right)^{\prime }*{\frac {P}{D}}$

lub

$Epd={\frac {\vartriangle Qd}{Qd_{0}}}:{\frac {\vartriangle P}{P_{0}}}$

Epd - wskaźnik elastyczności cenowej popytu

$\vartriangle Q_{d}$ - zmiana wielkości popytu

$\vartriangle P$ - zmiana ceny

Z ekonomicznego punktu widzenia w tym przypadku, elastyczność punktowa określa stopień reakcji wielkości popytu na zmianę ceny przy różnych jej poziomach. Wysokiemu poziomowi cen odpowiada wysoka elastyczność. Gdy poziom cen obniża się elastyczność punktowa spada.

Punktowa elastyczność dochodowa popytu w punkcie P:

$Eyd={\frac {\vartriangle D}{D_{0}}}:{\frac {\vartriangle Y}{Y_{0}}}$

Elastyczność punktowa określa stopień reakcji wielkości popytu na zmianę dochodu przy różnych jej poziomach. Wysokiemu poziomowi dochodu odpowiada wysoka elastyczność. Gdy poziom dochodu obniża się elastyczność punktowa spada.

Eyd - wskaźnik elastyczności dochodowej popytu

$\vartriangle D$ - zmiana popytu

$\vartriangle Y$ - zmiana dochodu

Punktowa elastyczność mieszana popytu w punkcie P:

$Exy={\frac {\vartriangle Dx}{Dx_{0}}}:{\frac {\vartriangle Py}{Py_{0}}}$

Exy - wskaźnik elastyczności mieszanej popytu

$\vartriangle Dx$ - zmiana popytu na dobro X

$\vartriangle Py$ - zmiana ceny dobra Y

Właściwości elastyczności

Dzięki metodzie punktowej można wyróżnić następujące trzy właściwości (R. Frank 2007, s. 142):

1. Zróżnicowanie elastyczności cenowej uwarunkowanej od położenia punktu na krzywej popytu. Wiadomo, że nachylenie krzywej popytu (linii prostej) jest stałe na całej długości, czyli jego odwrotność również jest stała. Natomiast zależność ceny do ilości dla każdego punktu na krzywej przyjmuje różną wartość. Ten stosunek przybliża się do nieskończoności, gdy zbliżamy się do miejsca przecięcia z osią pionową. Przesuwając się w dół po krzywej popytu, zmniejsza się wartość, zbliżając się do 0. Kiedy "dotrzemy" do 0, znajdujemy się w punkcie przecięcia tej krzywej popytu z poziomą osią.
2. Elastyczność cenowa popytu nie jest wartością dodatnią, ponieważ krzywa popytu zawsze jest ujemnie nachylona. Jednak dla wygody często omija się wartości ujemne i podaje się wartość bezwzględną, więc mówiąc, że elastyczność posiada wysoką wartość, chodzi o oczywiście wartość bezwzględną, co oznacza, że wartość popytu danego dobra z bardzo dużym natężeniem reaguje na zmiany ceny. Podobno sytuacja wygląda przy niskiej wartości, tylko, że na odwrót.
3. Elastyczność jest odwrotna do nachylenia krzywej popytu w każdym punkcie na tej krzywej, która jest linią prostą. Im bardziej krzywa popytu jest stroma, wtedy w każdym jej punkcie popyt jest mniej elastyczny. Wynika to z faktu, że jednym z składników, które składają się na elastyczność cenową jest odwrotność nachylenia krzywej popytu.

Czynniki wpływające na elastyczność popytu

• Rodzaj dobra (popyt jest mniej elastyczny na podstawowe dobre, natomiast na dobra wyższego rzędu jest bardziej elastyczny).
• Dostępność substytutów (popyt jest bardziej elastyczny na dobre, które mają bliskie substytuty, jeśli ich nie mają popyt na takie dobra jest mniej elastyczny).
• Udział dobra w dochodzie potencjalnego klienta (Jeśli dane dobre ma duże znaczenie w zaspokajaniu potrzeb konsumenta i ma wysokie miejsce w dochodzie, to popyt jest elastyczny, jednak jeśli dane dobro nie jest tak bardzo istotne oraz udział w dochodzie również jest mały, to popyt jest nieelastyczny).
• Długość czasu dostosowań (W krótkim czasie elastyczność jest mniejsza niż w dłuższym czasie, ponieważ w dłuższym czasie nabywcy mają większą możliwość wybrania podobnych dóbr oraz mogą bardziej dopasować swoją chęć zakupu do zmieniających się cen) (R. Milewski 2018, s. 136).

Elastyczność punktowa popytu — artykuły polecane

Elastyczność popytu — Elastyczność podaży — Elastyczność — Popyt sztywny — Amplituda — Krańcowa stopa substytucji — Linia ograniczenia budżetowego — Elastyczność cenowa popytu — Dochód realny

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Bergstrom T., Varian H. (2003), Mikroekonomia - ćwiczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Frank R. (2007), Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• Hawlena J. (2017), Strategia cen wysokich w transporcie lotniczym, Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 18
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• ŻŻXXXX Anholcer M. (2012), Optymalizacja polityki cenowej przedsiębiorstwa branży piwowarskiej, UE w Poznaniu, Poznań
• ŻŻXXXX Gałązka M. (2013), Próba oszacowania stopnia zaspokojenia potrzeb żywnościowych w gospodarstwach domowych w Polsce. Zagadnienia ekonomiki rolnej, 2, 85-102

Autor: Łukasz Hyży, Karolina Foryś