Diagram pokrewieństwa
| Diagram pokrewieństwa |
|---|
| Polecane artykuły |
Diagram pokrewieństwa (ang. affinity diagram) nazywany jest inaczej wykresem podobieństw, wykresem współzależności lub diagramem powinowactwa. Ponadto znany jest również pod nazwą metody KJ (od nazwiska i imienia jego twórcy, czyli Jiro Kawakity) [[[Zarządzanie]] jakością... 2008, s. 134].
Diagram pokrewieństwa jest narzędziem wykorzystywanym do porządkowania rozproszonych danych i informacji powstałych przykładowo w wyniku burzy mózgów [A.Hamrol, W.Mantura 2002, s. 226]. Jest to narzędzie uniwersalne, które doskonale sprawdza się w analizie pomysłów, problemów, opcji czy rozwiązań, a ich sortowanie ma charakter intuicyjny. W pracy z diagramem pokrewieństwa wykorzystywana jest metoda pracy zespołowej. Istotą jest zatem wykorzystywanie intuicji członków zespołu, którymi są specjaliści z badanego zagadnienia.
Diagram ten może być stosowany do generowania i zbierania informacji opisowych takich jak idee, pomysły, opinie, czy koncepcje, a następnie porządkowania ich w grupy obejmujące pokrewne pomysły. Porządkowanie powinno polegać na tworzeniu nie więcej niż dziesięciu kategorii pojęć [A.Hamrol, W.Mantura 2002, s. 226]. Pomysły zebrane w trakcie tworzenia diagramu pokrewieństwa można opracowywać dalej, wykorzystując pozostałe narzędzia takie jak na przykład diagram Ishikawy, czy diagram zależności.
Diagram pokrewieństwa ma najczęściej zastosowanie:
- w sytuacji występowania dużej ilości chaotycznych informacji lub pomysłów dotyczących złożonego problemu,
- w przypadku niemożności przełamania dotychczasowych metod w celu rozwiązania problemu,
- gdy konieczne jest wsparcie rozwiązań w celu ich wdrożenia [[[Zarządzanie jakością]]... 2008, s. 134].
Korzyści ze stosowania diagramu pokrewieństwa:
- duży obszar zastosowań,
- nieznaczne koszty analizy,
- brak konieczności przeszkolenia pracowników,
- wykorzystanie kreatywności pracowników,
- możliwość wypowiedzenia się wszystkich uczestników,
- akceptacja proponowanych rozwiązań, praca z diagramem pokrewieństwa przewiduje udział pracowników związanych z rozpatrywanym problemem,
- wizualizacja, proponowane rozwiązania problemu są zapisywane na kartkach i widoczne dla wszystkich uczestników,
- diagram sporządzony jest w wersji graficznej, może być zachowany i w razie potrzeby w każdej chwili można do niego wrócić [Zarządzanie jakością... 2008, s. 136-137].
TL;DR
Diagram pokrewieństwa jest narzędziem używanym do porządkowania informacji i pomysłów w grupy. Może być stosowany w przypadku dużej ilości chaotycznych informacji, niemożności znalezienia rozwiązania, lub potrzeby wsparcia w wdrożeniu rozwiązań. Stworzenie diagramu obejmuje określenie problemu, zbieranie pomysłów, grupowanie ich w kategorie, i prezentację końcowego diagramu. Diagram pokrewieństwa nie oferuje konkretnego rozwiązania, ale wskazuje obszary działań, na których należy się skupić.
Procedura tworzenia diagramu pokrewieństwa
Etapy tworzenia diagramu:
- Określenie w sposób ogólny problemu, który ma być badany.
- Wybór członków zespołu (osoby bezpośrednio związane z danym zagadnieniem lub obszarem, najlepiej 4-8 osób).
- Zbieranie informacji ustnych charakteryzujących dane zagadnienie.
- Zapisywanie możliwie najwięcej indywidualnych pomysłów, opinii lub uwag (zapisywanie informacji na kartkach rozdanych uczestnikom, pomysł powinien byś prostym i treściwym zdaniem, każdy zapisany na osobnej kartce).
- Odczytywanie przez uczestników zebranych pomysłów, opinii lub uwag i umieszczanie zapisanych kartek w sposób losowy na tablicy, bądź stole w taki sposób, aby były widoczne dla wszystkich (na tym etapie należy unikać komentarzy zarówno krytycznych, jak i pochwał oraz zachęcać do uzupełniania listy w trakcie prezentacji).
- Grupowanie i klasyfikowanie pomysłów spisanych na kartkach, które mają ze sobą związek (przypisanie haseł nadrzędnych poszczególnym grupom tematycznym, które stają się nazwami grup (kategorii); w przypadku braku możliwości zaklasyfikowania jakiegokolwiek pomysłu do utworzonych kategorii, należy go wykluczyć; dopuszczalne jest umieszczanie jednego pomysłu w kilku kategoriach, poprzez wykonanie kopii kartki)
- Rysowanie diagramu i przeprowadzenie prezentacji (na tym etapie może zostać dokonana korekta diagramu).
- Prezentacja i omówienie końcowego diagramu.
Ogólny schemat diagramu pokrewieństwa
Na poniższym rysunku (Rys. 1) przedstawiono wygląd diagramu przed grupowaniem i po grupowaniu pomysłów w kategorie. Na górze tablicy lub kartki, w centralnym miejscu należy wpisać problem, który chcemy rozwiązać. Przed grupowaniem kartki z zapisanymi pomysłami rozłożone są w sposób przypadkowy, natomiast po grupowaniu pomysłów w kategorie kartki wykazują uporządkowanie [Zarządzanie jakością... 2008, s. 136].
Rys. 1. Diagram pokrewieństwa przed i po grupowaniu
Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 136
Przykład praktycznego zastosowania diagramu pokrewieństwa
'PRZYKŁAD: Wykorzystanie diagramu pokrewieństwa do rozwiązania problemu "jak utrzymać przewagę konkurencyjną na rynku".
Rys. 2. Zgłoszone i nie pogrupowane pomysły
Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 137
Rys. 3. Zgłoszone i pogrupowane pomysły
Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 138
Diagram pokrewieństwa nie wskazuje konkretnego rozwiązania, a jedynie obszary działań, na których należy się skupić, aby rozwiązać dany problem organizacji, natomiast uzyskane wyniki powinny stać się podstawą pracy z następnymi narzędziami.
Bibliografia
- Hamrol A., Mantura W. (2002), Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Ładoński W., Szołtysek K. (red.) (2008), Zarządzanie jakością. Metody kształtowania jakości w organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
Autor: Anna Matys
