System transportowy
| System transportowy |
|---|
| Polecane artykuły |
System transportowy-zbiór elementów, relacji i procesów, które przetwarzają strumień ładunków i pasażerów określany popytem na usługi transportowe w strumień wyjścia z tego systemu. Zespół środków organizacyjnych, technologicznych i ekonomiczno-prawnych, który tworzy związek funkcjonalny do nawiązania zależności gospodarczych na określonym terenie.
Transport ma wpływ na zrównoważony rozwój, który dotyczy czynników społecznych, ekonomicznych, ekologicznych, przestrzennych i funkcjonalnych (właściwy rozwój i sprawne funkcjonowanie systemu transportowego ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej). Stopień rozwoju systemu transportowego decyduje o dostępności transportowej (potocznie dostępności komunikacyjnej) danego obszaru. System transportowy wpływa na jakość życia w mieście, stanowi integralną część terenu zurbanizowanego miasta.
System transportowy składa się z sieci infrastruktury transportowej i jej użytkowników (przewoźników z konkretnym potencjałem przewozowym, który jest zdolny do przewożenia towarów i pasażerów). Zatem system transportowy to sieć infrastruktury transportowej wraz z układem mas towarowych i strumieni pasażerskich korzystających z tej sieci w danym czasie. Ma on trzy wymiary:
- materialno-techniczny (infrastruktura liniowa i punktowa, pojazdy, elementy sterowania ruchem itp.),
- ekonomiczny - przewoźnicy – producenci usług wraz z ich relacjami ze stroną popytową (rynki transportowe itp.),
- instytucjonalno-prawny, a w tym regulacyjno-porządkowy. Każdy z tych elementów warunkuje w określonym stopniu sprawność funkcjonowania systemu, zarówno w jego wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym – to jest w sensie zdolności dostosowywania się do wymogów i potrzeb otoczenia (A. Grzelakowski 2013, s. 1).
W skład systemu transportowego wchodzą:
- Podsystem komunikacja indywidualna
- elementy liniowe (sieć drogowo-uliczna);
- elementy punktowo-sieciowe (parkingi, zaplecze techniczne, punkty przeładunkowe);
- potoki ruchu;
- Podsystem komunikacja zbiorowa
- elementy liniowe (układ linii);
- elementy punktowo-sieciowe (dworce, przystanki, zaplecza, warsztaty naprawcze);
- tabor;
- potoki pasażerskie
- Podsystem pieszy i rowerowy
- elementy liniowe (sieć ciągów pieszych i rowerowych);
- elementy punktowe(punkty widokowe, urządzenia postojowe dla rowerów);
- Podsystem kolejowy, drogowy, wodny i powietrzny
- elementy liniowe (sieci, linie);
- elementy punktowe (dworce, przystanki, porty, zaplecza, warsztaty itp.)(J.Głuch 2010, s.3)
Funkcje systemów transportowych:
- usługowa -od sprawności układu komunikacyjnego zależy w podstawowym zakresie realizacja celów publicznych;
- stymulująca rozwój obszaru – poprzez udostępnianie terenu oraz na rozwijaniu podaży usług transportowych wyprzedzająco do aktualnych potrzeb;
- hamująca rozwój obszaru - tam gdzie jest to wymagane - poprzez tworzenie bariery transportowej;
- Kompozycja przestrzenna – elementy systemu transportu, z uwagi na rozległy zasięg ich wpływu, stawia się na równi z przestrzennymi rozwiązaniami architektoniczno-urbanistycznymi (J. Głuch 2010, s.3).
Cechy systemu transportowego
- Złożoność - system transportowy składa się z wielu elementów oraz reakcji i interakcji pomiędzy tymi elementami, jak również nimi a otoczeniem.
- Probabilizm - nieprzewidywalność zjawisk, stanów, relacji i sprzężeń pomiędzy procesami transportowymi.
- Ograniczona zdolność do samoregulacji - system transportowy jako technoekosystem antropogeniczny - stworzony przez człowieka (nie ma umiejętności samoregulacji, działa zawodnie oraz nie posiada zdolności do samolikwidacji zaistniałych odchyleń)
- Dynamiczność - podlega zmianie w czasie i przestrzeni, adoptuje się do nowych uwarunkowań. Wynika z ingerencji człowieka w jego strukturę i funkcjonowanie (J. Głuch 2010, s.4).
Bibliografia
- Głuch J. (2010),Systemy transportowe
- Grzelakowski A. (2007), Wyzwania rozwoju transportu w Polsce, Pomorski przegląd gospodarczy, nr 3
- Grzyl B. (2012) Logistyka w przedsiębiorstwie w świetle współczesnych koncepcji i metod zarządzania , Logistyka, nr 3
- Pieriegud J. (2015), System transportowy Polski, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
- Rydzkowski W.(red.)(2011). Funkcjonowanie i rozwój transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Zeszyt Naukowy nr 41
- Rześny-Cieplińska J., (2013), Kierunki rozwoju systemów transportowych ze szczególnym uwzględnieniem przewozów drogowych, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 143
- Wierzejski T.,Kędzior-Laskowska M.(2014), Transport i spedycja, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Autor: Martyna Pirga
