Sąd Gospodarczy

Sąd Gospodarczy - jest to wydział lub wydziały gospodarcze utworzone w sądzie rejonowym mającym swoją siedzibę w mieście, gdzie znajduje się też siedziba sądu okręgowego. Nie jest to osobny sąd, ale wydział sądu rejonowego zajmujący się sprawami gospodarczymi. Sądy gospodarcze mogą zajmować się także innymi sprawami z dziedziny prawa gospodarczego i cywilnego, powierzonymi im na podstawie odrębnych przepisów. W uzasadnionych przypadkach można utworzyć wydział gospodarczy w innym sądzie rejonowym. (Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych)

Instancyjność

Sprawy gospodarcze rozstrzygane są w dwóch poziomach. Sądy gospodarcze, utworzone w sądach rejonowych i okręgowych, działają jako sądy pierwszej instancji. Sąd okręgowy jest sądem odwoławczym w stosunku do sądu rejonowego, który orzekał jako sąd gospodarczy. Jeśli sądem gospodarczym był sąd okręgowy, drugą instancją będzie sąd apelacyjny, niefunkcjonujący jako sąd gospodarczy. Sąd Najwyższy funkcjonuje jako sąd kasacyjny w przypadku wyroków i niektórych postanowień sądów okręgowych jako sądów odwoławczych i sądów apelacyjnych na zasadach ogólnych. (Piasecki K. 2003, s. 19, 21)

Sprawy gospodarcze

Zgodnie z nowelizacją przepisów kodeksu postępowania cywilnego z dnia 3 maja 2012 roku sprawami gospodarczymi są sprawy:

• wynikające ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej
• ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń (art. 291-300 i art. 479-490 ustawy z dnia 15 września 2000 r., Kodeks spółek handlowych)
• o naruszenie środowiska i naprawy szkody przez przedsiębiorców
• pomiędzy organami przedsiębiorstwa państwowego
• między państwowym przedsiębiorstwem lub jego organami a jego organem założycielskim albo sprawującym nadzór
• z kategorii prawa upadłościowego i naprawczego
• nadające klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu
• o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego
• ustalające czy orzeczenie sądu lub rozstrzygnięcie innego organu państwa obcego wydane w sprawie gospodarczej podlega albo nie podlega uznaniu
• inne sprawy, przekazane przez odrębne przepisy

(Ustawa z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych)

Kryteria sprawy gospodarczej

Sprawa cywilna może uzyskać status sprawy gospodarczej, jeśli spełnia jednocześnie trzy następujące kryteria:

• kryterium przedmiotowe - sprawa dotyczy stosunków cywilnych
• kryterium podmiotowe - strony posiadają prawny status przedsiębiorcy
• kryterium funkcjonalne - przedmiot sporu mieści się w obszarze prowadzonej przez strony działalności gospodarczej

Sprawa sądowa pomiędzy przedsiębiorcami w obszarze prowadzonej przez nich działalności gospodarczej utrzymuje swój charakter gospodarczy, nawet jeśli jej rozpoznana przez sąd (wydział) cywilny (K. Flaga-Gieruszyńska 2014, s. 6)

Zakres rozpatrywanych spraw

Aby sprawa gospodarcza była rozpatrywana drogą sądową, musi posiadać charakter sprawy cywilnej w rozumieniu artykułu 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego. Nie ma różnicy czy jest to sprawa cywilna z racji stosunku cywilno-prawnego czy w sensie formalnym z woli ustawodawcy.

Sądy okręgowe rozpatrują sprawy:

• niemajątkowe, a przy tym dochodzone roszczenia majatkowe (wartość przedmiotu sporu nie ma znaczenia)
• majątkowe o wartości przedmiotu sporu wyższej niż 30 000zł
• związane z ochroną praw autorskich
• wynikające z opatentowania wynalazków lub rejestracji wzorów użytkowych, zdobniczych i znaków towarowych
• uzgadniające treści zawarte w księgach wieczystych z faktycznym stanem prawnym

Sprawy z zakresu ochrony konkurencji są rozpatrywane przez sąd okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który rozpoznaje sprawy:

• o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone,
• z zakresu:
  • ochrony konkurencji
  • regulacji energetyki
  • regulacji telekomunikacji i poczty
  • regulacji transportu kolejowego.

Sądy rejonowe jako sądy gospodarcze rozpatrują sprawy z zakresu:

• prawa upadłościowego i prawa o postępowaniu układowym
• skierowane do postępowania pojednawczego

Sądy rejonowe rozpatrują w pierwszej instancji sprawy gospodarcze nieprocesowe, o ile nie stanowią inaczej szczególne przepisy.

(Piasecki K. 2003, s. 20, 22)

Sąd Gospodarczy — artykuły polecane

Prawo administracyjne — Sąd administracyjny — Kodeks cywilny — Skarga kasacyjna — Naczelny Sąd Administracyjny — Hipoteka przymusowa — Postępowanie cywilne — Klauzula arbitrażowa — Koncesja

Bibliografia

• Flaga-Gieruszyńska K. (2014), Postępowanie w sprawach gospodarczych. Komentarz do wybranych przepisów KPC i ustawy o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych, C.H. BECK, Warszawa
• Skuteczny wymiar sprawiedliwości - działania Ministerstwa Sprawiedliwości na 500 dni (2010), Ministerstwo Sprawiedliwości, s. 43
• Piasecki K. (2003) Postępowanie sądowe i arbitrażowe w sprawach gospodarczych, Wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa, s. 19-22
• Ustawa z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz.U. Nr 33, poz. 175 ze sprost. i ze zm.)
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Dz.U. 2001 nr 98 poz. 1070

Autor: Aleksandra Miklasińska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.