Diagram pokrewieństwa

Diagram pokrewieństwa
Polecane artykuły
Diagram relacji Efektywność szkoleń Modelowanie procesów Metoda pomiarowa Projektowanie systemów informatycznych 7 narzędzi TQC Case study Technika 635 Analiza danych

Diagram pokrewieństwa (ang. affinity diagram) nazywany jest inaczej wykresem podobieństw, wykresem współzależności lub diagramem powinowactwa. Ponadto znany jest również pod nazwą metody KJ (od nazwiska i imienia jego twórcy, czyli Jiro Kawakity) [[[Zarządzanie]] jakością... 2008, s. 134].

Diagram pokrewieństwa jest narzędziem wykorzystywanym do porządkowania rozproszonych danych i informacji powstałych przykładowo w wyniku burzy mózgów [A.Hamrol, W.Mantura 2002, s. 226]. Jest to narzędzie uniwersalne, które doskonale sprawdza się w analizie pomysłów, problemów, opcji czy rozwiązań, a ich sortowanie ma charakter intuicyjny. W pracy z diagramem pokrewieństwa wykorzystywana jest metoda pracy zespołowej. Istotą jest zatem wykorzystywanie intuicji członków zespołu, którymi są specjaliści z badanego zagadnienia.

Diagram ten może być stosowany do generowania i zbierania informacji opisowych takich jak idee, pomysły, opinie, czy koncepcje, a następnie porządkowania ich w grupy obejmujące pokrewne pomysły. Porządkowanie powinno polegać na tworzeniu nie więcej niż dziesięciu kategorii pojęć [A.Hamrol, W.Mantura 2002, s. 226]. Pomysły zebrane w trakcie tworzenia diagramu pokrewieństwa można opracowywać dalej, wykorzystując pozostałe narzędzia takie jak na przykład diagram Ishikawy, czy diagram zależności.

Diagram pokrewieństwa ma najczęściej zastosowanie:

• w sytuacji występowania dużej ilości chaotycznych informacji lub pomysłów dotyczących złożonego problemu,
• w przypadku niemożności przełamania dotychczasowych metod w celu rozwiązania problemu,
• gdy konieczne jest wsparcie rozwiązań w celu ich wdrożenia [[[Zarządzanie jakością]]... 2008, s. 134].

Korzyści ze stosowania diagramu pokrewieństwa:

• duży obszar zastosowań,
• nieznaczne koszty analizy,
• brak konieczności przeszkolenia pracowników,
• wykorzystanie kreatywności pracowników,
• możliwość wypowiedzenia się wszystkich uczestników,
• akceptacja proponowanych rozwiązań, praca z diagramem pokrewieństwa przewiduje udział pracowników związanych z rozpatrywanym problemem,
• wizualizacja, proponowane rozwiązania problemu są zapisywane na kartkach i widoczne dla wszystkich uczestników,
• diagram sporządzony jest w wersji graficznej, może być zachowany i w razie potrzeby w każdej chwili można do niego wrócić [Zarządzanie jakością... 2008, s. 136-137].

TL;DR

Diagram pokrewieństwa jest narzędziem używanym do porządkowania informacji i pomysłów w grupy. Może być stosowany w przypadku dużej ilości chaotycznych informacji, niemożności znalezienia rozwiązania, lub potrzeby wsparcia w wdrożeniu rozwiązań. Stworzenie diagramu obejmuje określenie problemu, zbieranie pomysłów, grupowanie ich w kategorie, i prezentację końcowego diagramu. Diagram pokrewieństwa nie oferuje konkretnego rozwiązania, ale wskazuje obszary działań, na których należy się skupić.

Procedura tworzenia diagramu pokrewieństwa

Etapy tworzenia diagramu:

1. Określenie w sposób ogólny problemu, który ma być badany.
2. Wybór członków zespołu (osoby bezpośrednio związane z danym zagadnieniem lub obszarem, najlepiej 4-8 osób).
3. Zbieranie informacji ustnych charakteryzujących dane zagadnienie.
4. Zapisywanie możliwie najwięcej indywidualnych pomysłów, opinii lub uwag (zapisywanie informacji na kartkach rozdanych uczestnikom, pomysł powinien byś prostym i treściwym zdaniem, każdy zapisany na osobnej kartce).
5. Odczytywanie przez uczestników zebranych pomysłów, opinii lub uwag i umieszczanie zapisanych kartek w sposób losowy na tablicy, bądź stole w taki sposób, aby były widoczne dla wszystkich (na tym etapie należy unikać komentarzy zarówno krytycznych, jak i pochwał oraz zachęcać do uzupełniania listy w trakcie prezentacji).
6. Grupowanie i klasyfikowanie pomysłów spisanych na kartkach, które mają ze sobą związek (przypisanie haseł nadrzędnych poszczególnym grupom tematycznym, które stają się nazwami grup (kategorii); w przypadku braku możliwości zaklasyfikowania jakiegokolwiek pomysłu do utworzonych kategorii, należy go wykluczyć; dopuszczalne jest umieszczanie jednego pomysłu w kilku kategoriach, poprzez wykonanie kopii kartki)
7. Rysowanie diagramu i przeprowadzenie prezentacji (na tym etapie może zostać dokonana korekta diagramu).
8. Prezentacja i omówienie końcowego diagramu.

Ogólny schemat diagramu pokrewieństwa

Na poniższym rysunku (Rys. 1) przedstawiono wygląd diagramu przed grupowaniem i po grupowaniu pomysłów w kategorie. Na górze tablicy lub kartki, w centralnym miejscu należy wpisać problem, który chcemy rozwiązać. Przed grupowaniem kartki z zapisanymi pomysłami rozłożone są w sposób przypadkowy, natomiast po grupowaniu pomysłów w kategorie kartki wykazują uporządkowanie [Zarządzanie jakością... 2008, s. 136].

Rys. 1. Diagram pokrewieństwa przed i po grupowaniu

Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 136

Przykład praktycznego zastosowania diagramu pokrewieństwa

'PRZYKŁAD: Wykorzystanie diagramu pokrewieństwa do rozwiązania problemu "jak utrzymać przewagę konkurencyjną na rynku".

Rys. 2. Zgłoszone i nie pogrupowane pomysły

Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 137

Rys. 3. Zgłoszone i pogrupowane pomysły

Źródło: Zarządzanie jakością... 2008, s. 138

Diagram pokrewieństwa nie wskazuje konkretnego rozwiązania, a jedynie obszary działań, na których należy się skupić, aby rozwiązać dany problem organizacji, natomiast uzyskane wyniki powinny stać się podstawą pracy z następnymi narzędziami.

Bibliografia

• Hamrol A., Mantura W. (2002), Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ładoński W., Szołtysek K. (red.) (2008), Zarządzanie jakością. Metody kształtowania jakości w organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław

Autor: Anna Matys