Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza - Element trójpodziału władzy zajmujący się uchwalaniem praw i przepisów, które obowiązują w danym państwie. Określenie to może oznaczać także organ posiadający taką władzę (Słownik języka polskiego PWN).

TL;DR

Władza ustawodawcza w Polsce jest sprawowana przez dwuizbowy parlament - Sejm i Senat. Organami Sejmu są m.in. Marszałek Sejmu, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów i Komisje sejmowe. Sejm i Senat są wybierane na kadencje czteroletnie. Kandydaci do Sejmu i Senatu muszą spełniać określone wymagania, a niektóre osoby są wyłączone z możliwości kandydowania. Wybory do Sejmu i Senatu są zarządzane przez Prezydenta.

Władza ustawodawcza w Polsce

W Rzeczypospolitej Polskiej władzę ustawodawczą sprawuje parlament dwuizbowy w skład, którego wchodzą:

• Sejm (izba niższa), w skład którego wchodzi 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych bezpośrednich, proporcjonalnych oraz odbywających się w głosowaniu tajnym.
• Senat (izba wyższa), w skład którego wchodzi 100 senatorów, wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, również w głosowaniu tajnym.

Zwyczajową nazwą dla parlamentu w Polsce jest Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Konstytucja RP 1997, Art. 95-97) (Słownik języka polskiego PWN).

Organy Sejmu i zakres ich obowiązków

Do organów sejmu możemy zaliczyć (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 9):

• Marszałka Sejmu
• Prezydium Sejmu
• Konwent seniorów
• Komisję sejmowę

Obowiązki Marszałka Sejmu

Marszałek Sejmu jest osobą mającą obowiązek (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 10):

• Stać na straży straży praw, godności oraz powagi Sejmu.
• Reprezentować Sejm.
• Zwoływać Sejm.
• Przewodniczyć obradom Sejmu.
• Czuwać nad pracami Sejmu i jego organami.
• Przewodniczyć obradom Prezydium Sejmu i Konwentowi Seniorów.
• Nadawać bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym, wnioskom, dokumentom, petycją.
• Prowadzić spraw z zakresu stosunków z Senatem, zagranicznymi parlamentami, Unią Europejską i innymi instytucjami.
• Pomagać posłom w ich obowiązkach.
• Ustalać Projekt budżetu kancelarii Sejmu.
• Podejmować inne czynności określone w Regulaminie Sejmu.

Obowiązki Prezydium Sejmu

Do niektórych obowiązków Prezydium Sejmu, w skład którego wchodzą Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie należy (Regulamin Sejmu RP 1992, art. 11-12):

• ustalenie planu prac Sejmu.
• ustalenie tygodni posiedzeń z trzymiesięcznym wyprzedzeniem.
• dokonanie wykładni Regulaminu Sejmu.
• koordynowanie działania komisji Sejmowych.
• Podejmowanie innych czynności określonych regulaminem.

Obowiązki Konwentu Seniorów

Konwent Seniorów jest organem opiniującym. Do jego zadań należą przede wszystkim opiniowanie (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 16):

• Projektów planów prac Sejmu
• Projektów posiedzeń i ich terminów.
• Wniosków co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami posiedzenia Sejmu i wniosków co do wyboru organów przez Sejm.
• Zadań i przebiegu pracy Kancelarii Sejmu.
• Innych spraw przekazanych przez Marszałka lub Prezydium Sejmu.

Obowiązki Komisji sejmowych

Do obowiązków komisji sejmowych należy (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 17):

• przygotowywania i rozpatrywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu.
• Opiniowanie spraw przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka, lub Prezydium Sejmu.

Kadencja Sejmu i Senatu

Zarówno Sejm jak i Senat wybierane są na kadencje czteroletnie. Za początek kadencji uznaje się pierwsze zebranie Sejmu na posiedzenie. Kadencja Sejmu kończy się w dzień poprzedzający zebranie się Sejmu nowej kadencji (Konstytucja RP 1997, Art. 98).

Zasady wyboru kandydatów do Sejmu i Senatu

Do podstawowych zasad wyboru kandydatów można zaliczyć (Konstytucja RP 1997, Art 99-100, 102):

• Partie polityczne oraz wyborcy mają prawo do zgłaszania kandydatów na posłów i senatorów.
• Do Sejmu może zostać wybrany obywatel polski posiadający prawo wybierania i mający w dniu wyborów minimum 21 lat.
• Do senatu może zostać wybrany obywatel polski, który w dniu wyborów ma minimum 30 lat oraz posiada prawo wybierania.
• Jeśli kandyduje się do Sejmu, to równocześnie nie można kandydować do Senatu i odwrotnie.

Osoby nie mogące kandydować do Sejmu i Senatu

Nie wszyscy obywatele Rzeczypospolitej mogą kandydować do Sejmu i Senatu. Do grona tych osób zaliczamy (Konstytucja RP 1997, Art. 99, 103):

• Prezesa NBP.
• Prezesa NIK.
• Rzecznika Praw Dziecka i jego zastępców.
• Rzecznika Praw Obywatelskich i jego zastępców.
• Osoby z Rady Polityki Pieniężnej i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
• Ambasadorów
• Sędziów
• Prokuratorów
• Urzędników służby cywilnej
• Osoby z niektórych służb mundurowych (policja, wojsko).
• Osoby, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności.
• Pracowników niektórych kancelarii rządowych lub zatrudnieniem w administracji rządowej.

Wybory do Sejmu i Senatu

Zgodnie konstytucją Prezydent Rzeczypospolitej zarządza wybory do Sejmu i Senatu. Termin zarządzenia nie może być późniejszy niż 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu. Same wybory muszą odbyć się w dniu wolnym od pracy przypadającym, nie później niż 30 dni przed upływem 4 lat kadencji (Konstytucja RP 2007, Art. 98).

Władza ustawodawcza — artykuły polecane

Starosta powiatu — Rząd — Władza wykonawcza — Najwyższa Izba Kontroli — Służba cywilna — Prezes Rady Ministrów — Rada Polityki Pieniężnej — Europejski Trybunał Sprawiedliwości — Organy ZUS

Bibliografia

• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Regulamin Sejmu RP 1992 Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (30 lipca 1992). , Art. 9-12, 16-17

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Maciej Polak