Tabela amortyzacji

Tabela amortyzacji to sposób ewidencjonowania odpisów amortyzacyjnych w jednostkach gospodarczych. Tabela amortyzacji jest umieszczona w księdze inwentarzowej czy w komputerowych zbiorach danych. Zgodnie z art.17 ust.1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości jednostki są zobowiązane do prowadzenia ewidencji środków trwałych, a co się z tym wiąże, prowadzenia ksiąg pomocniczych (w różnych formach) dla środków trwałych tak, aby umożliwić:

• Ustalenie wartości początkowej środka trwałego
• Wyszczególnienie daty przyjęcia go do użytkowania
• Prezentacji utraty wartości środka trwałego
• Ustalenie różnic z tytułu aktualizacji wyceny

TL;DR

Tabela amortyzacji służy do ewidencjonowania odpisów amortyzacyjnych w jednostkach gospodarczych. Amortyzacja to koszt związany z utratą wartości środków trwałych. Ewidencja środków trwałych powinna zawierać informacje takie jak datę nabycia, wartość początkową i wartość odpisów amortyzacyjnych. Amortyzacja może być dokonywana metodą liniową, degresywną lub naturalną. Istnieją ustalane stawki odpisów amortyzacyjnych w zależności od rodzaju środka trwałego.

Pojęcie amortyzacji

Amortyzacja jest kosztem w zespole czwartym planu kont. Wyraża się przez nią utratę wartości środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych na skutek zużycia fizycznego, ekonomicznego oraz prawnego czy starzenia się składnika majątku. Amortyzacja stanowi dla jednostki koszt, nie jest jednak wydatkiem. Odpisy amortyzacyjne pomniejszają wartość początkową składnika majątku (M. Szczerbak i in. 2004, s. 39).

Według Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 16 amortyzacja stanowi systematyczne rozłożenie wartości składników majątkowych (podlegających umorzeniu) w okresie ich użytkowania.

Jak słusznie zauważa M. Szczerbak amortyzacja jest również instrumentem gromadzenia zasobów finansowych niezbędnych do reprodukcji środków trwałych.

Wyróżniamy trzy podstawowe funkcje amortyzacji:

1. Umorzeniowa
2. Kosztowa
3. Finansowa

Ewidencja środków trwałych

Ewidencja środków trwałych powinna zawierać:

• Liczbę porządkową
• Datę nabycia i przekazania do użytkowania
• Określenie środka trwałego wraz ze wskazaniem jego symbolu z klasyfikacji rodzajowej
• Początkową wartość
• Wartość odpisów amortyzacyjnych
• Zaktualizowaną wartość (A. Wawrzyńczak i in. 1998, s.51)

Sposób ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prezentowany jest w formie tabeli.

Tabela. 1 Sposób ewidencji środków trwałych na podstawie K. Duda i in. 2009, s.100

Część tej ewidencji stanowi tabela amortyzacyjna zaprezentowana poniżej

L.p.	Nazwa środka trwałego; Grupa/rodzaj środka trwałego KŚT	Wartość początkowa środka trwałego	Umorzenie do dnia.....	Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych
1
2
Razem

Tabela 2. Tabela amortyzacji na rok xxxx. Na podstawie K. Duda i in. 2009, s.113

Klasyfikacja środków trwałych

Wyróżniamy dziesięć grup środków trwałych:

Grupa 0 - grunty

Grupa 1 - budynki, lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego

Grupa 2 - obiekty inżynierii wodnej i lądowej

Grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne

Grupa 4 - maszyny i urządzenia

Grupa 5 - maszyny i urządzenia specjalistyczne

Grupa 6 - urządzenia techniczne

Grupa 7 - środki transportu

Grupa 8 - środki gdzie indziej niezakwalifikowane

Grupa 9 - inwentarz żywy (M. Szczerbak i in. 2004, s.15)

Wartość początkowa

Zgodnie z art. 28 ust.1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości środki trwałe wycenia się:

• W cenie nabycia (gdy został zakupiony)
• W wartości godziwej (gdy nabyty w nieodpłatny sposób)
• W koszcie wytworzenia
• W wartości przeszacowanej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe

Z kolei za wartość początkową przyjmuje się:

• W cenie nabycia (gdy został zakupiony)
• W wartości godziwej (gdy nabyty w nieodpłatny sposób)
• W koszcie wytworzenia ( przypadku wytworzenia środka we własnym zakresie)

Moment rozpoczęcia i zakończenia dokonywania odpisów amortyzacyjnych

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości dokonywanie odpisów amortyzacyjnych możemy rozpocząć nie wcześniej, niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania. Koniec zaś następuje nie później niż w momencie zrównania się wartości odpisów z wartością początkową środka trwałego lub z chwilą likwidacji czy sprzedaży.

Metody dokonywania amortyzacji

Wyróżniamy metody amortyzacji takie jak:

1. Liniowa - odpisów dokonuje się w równych ratach, od stałej podstawy do momentu całkowitego zamortyzowania środka trwałego
2. Degresywna - polega ona na ty, iż podnosimy stawkę z wykazu stosując tzw. współczynnik podwyższający. W pierwszym roku stawkę stosuje się do wartości początkowej środka trwałego, a w kolejnych okresach do wartości środka pomniejszonej o umorzenie (K. Duda i in. 2009, s.27)
3. Metoda naturalna - w tej metodzie stawka uzależniona jest od pracy wykonanej przez dany środek (M. Szczerbak i in. 2004, s.45). Jest to jedyny rodzaj amortyzacji, która jest zaliczana do kosztów zmiennych.

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości stanowi, żeIstnieje możliwość amortyzacji jednorazowej w przypadku środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej

Stawki odpisów amortyzacyjnych

Do ustalenia stawki amortyzacji stosuje się załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości.

Znajdziemy tam wykaz stawek w zależności od rodzaju środka trwałego.

Jak stanowi art. 32 ust.3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości stawkę, okres i metodę amortyzacji należy określić na dzień przyjęcia środka trwałego do użytkowania. Jednostka zobowiązana jest także do okresowej weryfikacji poprawności stosowanych stawek i okresów.

Tabela amortyzacji — artykuły polecane

Wyposażenie — Ewidencja środków trwałych — Konto analityczne — Amortyzacja — Umorzenie — Wycena środków trwałych — Materiał — Amortyzacja jednorazowa — Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego

Bibliografia

• Bąkowski P., Wasilewska A. (2014), Zasady amortyzacji środków trwałych w księgach rachunkowych osób prawnych (część 1), Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Nr 2(40)
• Duda K., Garbacik H. (2009), Amortyzacja i środki trwałe w firmie, Wszechnica Podatkowa, Kraków
• Grabowska M. (2010), Rola amortyzacji w kształtowaniu majątkowej strategii gospodarowania kapitałem zasobowym przedsiębiorstwa, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, Nr 236
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32008R1126
• Szczerbak M. (red.) (2004), Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, Difin, Warszawa
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Wawrzyńczak A. (red.) (1998), Vademecum wyceny maszyn i urządzeń, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk

Autor: Dominika Świerczek