Opieka społeczna

Opieka społeczna (social care) to instytucja wchodząca w skład polityki społecznej państwa, która działa w ramach występującego w nim zabezpieczenia społecznego. Pojęcie opieki społecznej obejmuje w sobie znane pojęcie pomocy społecznej. (Kokoszkiewicz A. 2015 s. 26)

Opieka społeczna to zagadnienie, które nie jest związane z problematyką pracy i powiązanych z nią świadczeniom. Obejmuje, zatem wszystkie świadczenia socjalne. Idea zabezpieczenia społecznego może być właśnie realizowane przez opiekę społeczną i może być rozumiana, jako gwarancja, która daje możliwość zaspokojenia potrzeb bytowych. Dotyczy to osób, które nie są w stanie ich zaspokoić własną pracę. (Muszalski W. 2008 s. 17, s. 18)

TL;DR

Opieka społeczna to instytucja w ramach polityki społecznej państwa, która zapewnia świadczenia socjalne osobom, które nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb. Opieka społeczna obejmuje pomoc pielęgnacyjną, uregulowanie sytuacji majątkowej, doradztwo w sprawach socjalnych i zakup niezbędnych przedmiotów. Zasady opieki społecznej obejmują zapewnienie niezależności i samowystarczalności, minimalny dochód oraz brak roszczeniowości. Obowiązująca ustawa o opiece społecznej została zastąpiona ustawą o pomocy społecznej.

Umiejscowienie opieki społecznej w państwie

1. "Opieka społeczna jest elementem (narzędziem) funkcji socjalnej każdego demokratycznego państwa prawa.

2. W doktrynie nauk społecznych, pomimo rozbieżności, przeważają głosy przemawiające za funkcją socjalnej w systemie zadań państwa i nie negujące tej funkcji. Różnice koncentrują się wokół zagadnień stopnia zaangażowania państwa w realizację funkcji socjalnej oraz form jej faktycznej realizacji.

3. Zarysowane są tendencje do liberalizacji realizowania funkcji socjalnej państwa, przykładowo przez rezygnację z części zadań czy prywatyzację ich wykonywania.

4. Przyczyny takiego stanu rzeczy upatrywać można w deficycie środków finansowych po stronie państwa. Słowem: brak jest środków finansowych na realizowanie rozbudowanej funkcji socjalnej.

5. Funkcja socjalna jest realizowana na dwóch płaszczyznach (z tych dwóch płaszczyzn można także wywodzić jej genezę): pragmatycznej i ideologicznej". (Kokoszkiewicz A. 2015 s. 42)

Co obejmuje opieka społeczna?

Na opiekę społeczną składają się pielęgnacyjna pomoc, wykonywana w większości przez pielęgniarki środowiskowe, a także wszystkie czynności, które zmierzają do uregulowania sytuacji majątkowej chorej osoby, są to między innymi pomoc w uzyskaniu zasiłku pielęgnacyjnego i innych świadczeń, zapomogi, pomoc przy formalnościach związanych ze sprawami rentowymi i oczywiście ogólnie pojęte doradztwo w licznych sprawach socjalnych. Ta kategoria opieki społecznej obejmuje także zakup niezbędnych leków, odzieży, artykułów spożywczych bądź też innych przedmiotów, które są niezbędne dla człowieka, który jest w potrzebie, a nie posiada nikogo, kto mógłby mu pomóc, czyli jest osobą samotną. (Kacperczyk A. 2006 s. 212-216)

Rehabilitacja zawodowa również może być przydzielona, jako forma opieki społecznej, jednak jest to trudne, gdyż może zaliczać się również do zaopatrzenia społecznego bądź też ubezpieczenia. (Muszalski W. 2008 s. 19)

Zasady opieki społecznej

1. Zawiera środki, które dają możliwość oraz pobudzają naszą niezależność a także samowystarczalność,

2. Osoby, którym przyznawana jest opieka społeczna nie dysponują swoimi własnymi środkami oraz nie maja dostępu do środków innych w celu zapewnienia określonego standardu dochodowego, który jest minimalny,

3. Przysługuje osobą, aby zapewnić im minimalny dochód. (Kokoszkiewicz A. 2015 s. 25)

Aby zobaczyć, co tak naprawdę jest opieką społeczną i czym różni się od technik ubezpieczenia bądź też zaopatrzenia społecznego pod względem prawnym, to jest to możliwe za pomocą tego iż charakter jej świadczeń określany jest jako bez roszczeniowy oraz uznaniowy (Muszalski W. 2008 s. 19)

Obowiązująca ustawa

Ustawa o opiece społecznej wskazywała na trzy organy uprawnione do wykonywania zadań, były to:

• Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej
• Ministerstwo Zdrowia Publicznego
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Co więcej powołano dodatkowy organ, który pełnił funkcję doradczą i była to Rada Opieki Społecznej. Działania finansowane były z budżetu państwa a także środków komunalnych (Przywojska J. red. 2015 s. 21)

W związku z potrzebą restrukturyzacji zatrudnienia utworzono system pomocy społecznej w zakresie zabezpieczenia społecznego. W związku z tym wydano nową ustawę, która miała zastąpić ustawę o opiece społecznej z dnia 16 sierpnia 1923 r. a nową nazwano ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 maja 2004 r.

Opieka społeczna — artykuły polecane

Służba zdrowia — Rodzaje ubezpieczeń — Świadczenie socjalne — Zakład Ubezpieczeń Społecznych — Opieka medyczna — Dane wrażliwe — Organizacja pozarządowa — Obywatel — Świadczenia społeczne

Bibliografia

• Firlit-Fesnak G., Szylko-Skoczny M. (red.) (2008), Polityka społeczna, PWN, Warszawa
• Gazon J. (2008), Ani bezrobocie, ani opieka społeczna. Od wyboru etycznego do ekonomicznej realizacji, PWN, Warszawa
• Kacperczyk A. (2006), Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Kokoszkiewicz A. (2015), Opieka społeczna jako zadanie państwa. Studium teoretycznoprawne, Wydawnictwo Europejskiej Fundacji Przedsiębiorczości
• Kołaczkowski B. (2013), Pomoc Społeczna. Wybrane instytucje pomocy rodzinie i dziecku, Wolters Kluwer, Warszawa
• Mair J., Robinson J., Hockerts K. (red.) (2010), Przedsiębiorczość społeczna, wyd. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im Janusza Korczaka w Warszawie
• Milewski R. (red.) (2022), Elementarne zagadnienia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Muszalski W. (2004) Ubezpieczenie społeczne. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Przywojska J. (red.) (2015), Samorządowa polityka społeczna. Wyzwania i działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593
• Zasada-Chorab A., Grwiński M. (2012), System pomocy społecznej w Polsce. Wyzwania i kierunki

Autor: Dominika Adamczyk