Kompetencje menedżerskie

Kierowanie i zarządzanie w organizacji przez menedżera ogrywa istotną rolę, a kompetencje menedżerskie są bardzo złożone. Menedżer musi posiadać odpowiednie cechy osobowości, ale również posiadać doświadczenie, które może pomóc w rozwoju organizacji. Kształtowanie się kompetencji menedżera jest wieloaspektowe, kompetencje menadżera różnią się od siebie, zwłaszcza ze względu na różny rodzaj pełnionych funkcji. Tą wspólną jednak jest fakt, iż każdy menadżer musi nieustannie się doszkalać oraz przychodzić szkolenia, aby ciągle się rozwijać.

Warto przypomnieć, że zgodnie z definicją Słownika Języka Polskiego menedżer to:

• osoba zarządzająca przedsiębiorstwem lub jego częścią (SJP PWN).

TL;DR

Artykuł przedstawia znaczenie kierowania i zarządzania w organizacji przez menedżera oraz złożone kompetencje, które powinien posiadać. Wyróżnia się cztery podstawowe kompetencje: wiedzę, umiejętności, gotowość do nauki i postawę. Opisuje również różne typologie kompetencji menedżerskich oraz kompetencje menedżera międzynarodowego. Wskazuje także czynniki kształtujące kompetencje menedżera, takie jak droga formalna, pozaformalna i nieformalna.

Charakterystyka kompetencji

Wyróżnia się cztery podstawowe kompetencje, które powinien posiadać menedżer:

• Wiedza
• Umiejętności
• Gotowość do nauki
• Postawa ("Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości")

Typologie kompetencji menedżerskich

R.E. Boyatzis

• Cele i zarządzanie zasobami - wydajność, produktywność
• Przywództwo - pewność siebie, umiejętność komunikacji, logiczne myślenie
• Zarządzanie zasobami ludzkimi - pozytywne nastawienie, zarządzanie grupą, właściwa samoocena
• Kierowanie zespołem - rozwijanie umiejętności pracowników, spontaniczność
• Zdolność do współpracy - samokontrola, obiektywność, wytrwałość, zdolność adaptacji
• Wiedza specjalistyczna - pamięć, wiedza ("Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości")

L. M. Spencer, S.M. Spencer

• Osiągnięcia i działanie - wywieranie wpływu na innych, świadomość organizacyjna, tworzenie relacji
• Wywieranie wpływu - wywieranie wpływu na innych, świadomość organizacyjna, tworzenie relacji
• Zarządzanie - rozwijanie umiejętności innych ludzi, bycie liderem, asertywność, współpraca
• Osobista efektywność - samokontrola, pewność siebie, elastyczność, zaangażowanie
• Pomoc i służenie ludziom - wyrozumiałość, orientacja na klienta
• Kompetencje poznawcze - myślenie analityczne/ koncepcyjne, fachowość ("Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości")

Kompetencje menedżera międzynarodowego

Izabela Westphal w swojej pracy powołując się na licznych badaczy scharakteryzowała kilka najważniejszych kompetencji menedżera:

• Kompetencja interkulturowa, która zawiera specyficzne kulturowo struktury organizacyjne, różne style zarządzania oraz skierowany na nie rozwój personalny. Między innymi jest to otwartość na różne kultury narodowe, czyli wszelakie różnice kulturowe, bycie innowacyjnym i elastycznym przy kontaktach z innymi kulturami, ale również darzenie ich ogromnym szacunkiem. Do interkulturowej kompetencji należy również zaliczyć emocjonalną i psychiczną umiejętność dopasowywania się, odporność na stres, intuicje, umiejętność uczenia się i umiejętność rozwiązywania problemów.
• Kompetencja działania, w której wchodzi kompetencja analizy, kompetencja syntezy oraz kompetencja adaptacji. Kompetencje działania obejmują wszystkie umiejętności, które polegają na podejmowaniu różnych zadań zależnych od otoczenia.
• Kompetencja interpersonalna, czyli umiejętność pracy w grupie, empatia, okazywanie ludzkich uczuć, ale jednocześnie nieodgrywanie przyjaciela ludu, posiadanie umiejętności akceptacji i zrozumienia oraz reprezentowania postawy otwartej na świat.
• Kompetencja przywództwa, na którą składają się kompetencje indywidualne oraz kompetencje społeczne. W skład tych pierwszych wchodzą: dawanie dobrego przykładu, zachowywanie równowagi oraz konkretne zasady i przekonania, natomiast w skład kompetencji społecznych wchodzą: zdolność inspirowana innych, efektywność, komunikowanie się, dążenie do wspólnych celów, wyznawanie wspólnych wartości, panie innym w adaptowaniu się do zmian, umiejętność delegowania zadań (I. Westphal)

Nie mniej jednak oprócz powyższych kompetencji, istotną rolę odgrywa wykształcenie menadżera, znajomość języków obcych, motywacja do osiągania sukcesów oraz umiejętność uczenia się. Cierpliwość oraz znajomość historii ogrywają równie istotną rolę w kwestii kompetencji menedżera (I. Westphal).

Czynniki kształtujące kompetencje menedżera

Istnieją trzy kierunki, które mogą kształtować kompetencje menedżera (poniżej wybrane przykłady):

1. Droga formalna

• studia na wybranym kierunku

2. Droga pozaformalna

• coaching
• mentoring
• warsztaty
• koła naukowe
• transfery wewnętrzne
• praktyki
• staże

3. Droga nieformalna

• samodoskonalenie
• samorozwój
• zainteresowania
• przyjaciele
• rodzina
• metoda prób i błędów
• doświadczenie zdobywane w różnych sytuacjach życiowych
• branie przykładu z ludzi, którzy odnieśli sukces (Spychała M., Branowska A.)

Kompetencje menedżerskie — artykuły polecane

Umiejętności lidera — Przywództwo — Lider zespołu — Zdolność do pracy w zespole — Zadania lidera — Lider — Role menedżerów personalnego i liniowego — Motywacja wewnętrzna — Kultura organizacyjna

Bibliografia

• Kazak M. (2017), Kompetencje menedżerskie we współczesnej organizacji, Journal of Modern Management Process, nr 1(2)
• PARP (2019), Opis uniwersalnych kompetencji menadżerskich, Warszawa
• Spychała M., Branowska A. (2019), Czynniki kształtujące kompetencje menedżerskie, Zeszyty naukowe Politechniki Poznańskiej
• Strona internetowa: Menedżer, Słownik języka polskiego PWN online
• Szczepańska-Woszczyna K. (2014), Kompetencje menedżerskie w obszarze kreatywności i innowacyjności, ZS WSH Zarządzanie
• Westphal I. (2004), Kompetencje menedżera międzynarodowego w świetle współczesnych wyzwań, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 646

Autor: Katarzyna Michalczyk