Komplementarność: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Porządkowanie kategorii)
mNie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
Termin "'''komplementarność'''" ma kilka odmiennych znaczeń, w zależności od dziedziny, w której jest wykorzystywany. O komplementarności mówi się w przypadku:
|list1=
<ul>
<li>[[Psychologia społeczna]]</li>
<li>[[Teoria systemów]]</li>
<li>[[Analiza systemowa]]</li>
<li>[[Psychologia poznawcza]]</li>
<li>[[Szkoła systemowa]]</li>
<li>[[Dyferencjał semantyczny]]</li>
<li>[[Teoria chaosu]]</li>
<li>[[Ekologia]]</li>
<li>[[Epistemologia]]</li>
</ul>
}}
Termin '''komplementarność'''ma kilka odmiennych znaczeń, w zależności od dziedziny, w której jest wykorzystywany. O komplementarności mówi się w przypadku:
* Filozofii
* Filozofii
* Chemii, biologii molekularnej i genetyki
* Chemii, biologii molekularnej i genetyki
Linia 27: Linia 13:


'''Myślenie komplementarne''' opiera się na prawach i zasadach paradygmatu koordynacyjnego rozwoju, alternatywnego wobec paradygmatu dialektycznego. Komplementarność jako ewoluująca właściwość koordynująca mózgu, organizmu, psychiki, osobowości i społeczeństwa przejawia się na naturalnych, społecznych i duchowych poziomach życia.
'''Myślenie komplementarne''' opiera się na prawach i zasadach paradygmatu koordynacyjnego rozwoju, alternatywnego wobec paradygmatu dialektycznego. Komplementarność jako ewoluująca właściwość koordynująca mózgu, organizmu, psychiki, osobowości i społeczeństwa przejawia się na naturalnych, społecznych i duchowych poziomach życia.
<google>t</google>


Komplementarność jest postrzegana jako selektywna zdolność koordynacyjna do łączenia i jednoczenia, zdolność do selektywnego oddziaływania, harmonijnego uzupełniania się na płaszczyźnie ontologicznej: naturalnej, społecznej i duchowej. Myślenie komplementarne rozwija się w różnych rodzajach i formach aktywności koordynacyjnej (zewnętrznej i wewnętrznej) m.in.: poznawczej, estetycznej, zabawowej, komunikacyjnej, twórczej<ref>Woleński J.(2005), </ref>.
Komplementarność jest postrzegana jako selektywna zdolność koordynacyjna do łączenia i jednoczenia, zdolność do selektywnego oddziaływania, harmonijnego uzupełniania się na płaszczyźnie ontologicznej: naturalnej, społecznej i duchowej. Myślenie komplementarne rozwija się w różnych rodzajach i formach aktywności koordynacyjnej (zewnętrznej i wewnętrznej) m.in.: poznawczej, estetycznej, zabawowej, komunikacyjnej, twórczej<ref>Woleński J.(2005), </ref>.
<google>n</google>


==Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce==
==Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce==
Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce odnosi się do wzajemnego dopasowania cząsteczek biopolimeru lub ich fragmentów, co zapewnia tworzenie wiązań pomiędzy przestrzennie komplementarnymi (uzupełniającymi się) fragmentami cząsteczek lub ich fragmentami strukturalnymi w wyniku oddziaływań supramolekularnych.
Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce odnosi się do wzajemnego dopasowania cząsteczek biopolimeru lub ich fragmentów, co zapewnia tworzenie wiązań pomiędzy przestrzennie komplementarnymi (uzupełniającymi się) fragmentami cząsteczek lub ich fragmentami strukturalnymi w wyniku oddziaływań supramolekularnych.


Wiadomo, że absolutna większość (jeśli nie wszystkie) cech organizmu jest determinowana przez jednoczesną pracę kilku genów. Dlatego nawet w najprostszych przypadkach nie można ignorować założenia, że manifestacja cechy może w minimalnym stopniu zależeć od co najmniej dwóch z nich. Współczesne badania nad interakcją genów są w dużej mierze związane z odkrywaniem statystycznych wzorców w występowaniu mutacji wpływających na manifestację badanych genów. Jednocześnie w organizmach jednokomórkowych ich współdziałanie w manifestacji cech jest spotykane raczej rzadko. Jednocześnie klasyczne przykłady występujące u organizmów wielokomórkowych nie zawsze mają jasne wyjaśnienie molekularno-biologiczne<ref>Elena S. F., Lenski R. E.(2001),</ref>.
Wiadomo, że absolutna większość (jeśli nie wszystkie) cech organizmu jest determinowana przez jednoczesną pracę kilku genów. Dlatego nawet w najprostszych przypadkach nie można ignorować założenia, że manifestacja cechy może w minimalnym stopniu zależeć od co najmniej dwóch z nich. Współczesne badania nad interakcją genów są w dużej mierze związane z odkrywaniem statystycznych wzorców w występowaniu mutacji wpływających na manifestację badanych genów. Jednocześnie w organizmach jednokomórkowych ich współdziałanie w manifestacji cech jest spotykane raczej rzadko. Jednocześnie klasyczne przykłady występujące u organizmów wielokomórkowych nie zawsze mają jasne wyjaśnienie molekularno-biologiczne.
 
Komplementarność, czyli '''komplementarne oddziaływanie genów''', wyraża się w tym, że dwa niealleliczne geny dominujące, występujące razem w genotypie w stanie homozygotycznym lub heterozygotycznym (A-B-), powodują rozwój nowego fenotypu w porównaniu z tym, co powoduje każdy gen dominujący osobno (A~bb lub aaB-). Geny te wzajemnie uzupełniają swoje działanie<ref>Pareek C.S., Smoczynski R., Tretyn A.(2011)</ref>.
Komplementarność, czyli '''komplementarne oddziaływanie genów''', wyraża się w tym, że dwa niealleliczne geny dominujące, występujące razem w genotypie w stanie homozygotycznym lub heterozygotycznym (A-B-), powodują rozwój nowego fenotypu w porównaniu z tym, co powoduje każdy gen dominujący osobno (A~bb lub aaB-). Geny te wzajemnie uzupełniają swoje działanie<ref>Pareek C.S., Smoczynski R., Tretyn A.(2011)</ref>.


Linia 48: Linia 36:


==Komplementarność w technologiach informacyjnych==
==Komplementarność w technologiach informacyjnych==
W dziedzinie technologii informacyjnych termin „komplementarność” jest rzadko używany i tylko do oznaczania spójności zasobów. Dlatego też istnieją wszelkie powody, aby przeanalizować i sformułować definicję komplementarności zasobów oraz metodę oceny komplementarności. Ponadto celowe jest uwzględnienie pola semantycznego pojęć bliskoznacznych w celu określenia terminologicznych relacji komplementarności z innymi bliskoznacznymi cechami informacyjnymi obiektów i konstrukcji informacyjnych<ref>Nowicki A. (red.)(2005)</ref>.
W dziedzinie technologii informacyjnych termin "komplementarność" jest rzadko używany i tylko do oznaczania spójności zasobów. Dlatego też istnieją wszelkie powody, aby przeanalizować i sformułować definicję komplementarności zasobów oraz metodę oceny komplementarności. Ponadto celowe jest uwzględnienie pola semantycznego pojęć bliskoznacznych w celu określenia terminologicznych relacji komplementarności z innymi bliskoznacznymi cechami informacyjnymi obiektów i konstrukcji informacyjnych<ref>Nowicki A. (red.)(2005)</ref>.


==Komplementarność w zarządzaniu==
==Komplementarność w zarządzaniu==
Komplementarność jest ważnym pojęciem w zarządzaniu, a mianowicie w '''analizie organizacyjnej''', ponieważ oferuje podejście do wyjaśniania wzorców praktyk organizacyjnych, tego, jak pasują one do poszczególnych strategii biznesowych oraz dlaczego różne organizacje wybierają różne wzorce i strategie. Formalna analiza komplementarności opiera się na badaniu interakcji pomiędzy parami powiązanych ze sobą decyzji. Teoria komplementarności w organizacjach komplementarności przewiduje, że praktyki te będą miały tendencję do grupowania się<ref>Walecka-Jankowska K.(2011)</ref>.
Komplementarność jest ważnym pojęciem w zarządzaniu, a mianowicie w '''analizie organizacyjnej''', ponieważ oferuje podejście do wyjaśniania wzorców praktyk organizacyjnych, tego, jak pasują one do poszczególnych strategii biznesowych oraz dlaczego różne organizacje wybierają różne wzorce i strategie. Formalna analiza komplementarności opiera się na badaniu interakcji pomiędzy parami powiązanych ze sobą decyzji. Teoria komplementarności w organizacjach komplementarności przewiduje, że praktyki te będą miały tendencję do grupowania się<ref>Walecka-Jankowska K.(2011)</ref>.


Wzorzec komplementarności praktyk organizacyjnych różni się w zależności od tego, czy firma znajduje się na pierwszym czy późniejszym etapie procesu innowacyjnego. Podczas gdy komplementarność między praktykami organizacyjnymi wydaje się być częstsza w przypadku wyników w zakresie innowacji produktów, wyniki dotyczące skłonności do innowacji produktów wskazują na wiele zastępowalnych relacji lub niejednoznaczne dowody. Praktyki biznesowe, jeśli są wdrażane jednocześnie z zarządzaniem wiedzą, organizacją miejsca pracy lub relacjami zewnętrznymi, przynoszą większe korzyści pod względem wyników w zakresie innowacji produktowych niż ich pojedyncze przyjęcie<ref>Walecka-Jankowska K.(2011)</ref>.
Wzorzec komplementarności praktyk organizacyjnych różni się w zależności od tego, czy firma znajduje się na pierwszym czy późniejszym etapie procesu innowacyjnego. Podczas gdy komplementarność między praktykami organizacyjnymi wydaje się być częstsza w przypadku wyników w zakresie innowacji produktów, wyniki dotyczące skłonności do innowacji produktów wskazują na wiele zastępowalnych relacji lub niejednoznaczne dowody. Praktyki biznesowe, jeśli są wdrażane jednocześnie z zarządzaniem wiedzą, organizacją miejsca pracy lub relacjami zewnętrznymi, przynoszą większe korzyści pod względem wyników w zakresie innowacji produktowych niż ich pojedyncze przyjęcie<ref>Walecka-Jankowska K.(2011)</ref>.
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Psychologia społeczna]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Teoria systemów]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Analiza systemowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Psychologia poznawcza]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Szkoła systemowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Dyferencjał semantyczny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Teoria chaosu]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Ekologia]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Epistemologia]]}} }}


==Przypisy==
==Przypisy==
Linia 60: Linia 50:
==Bibliografia==
==Bibliografia==
<noautolinks>
<noautolinks>
* Alberts B., Bray D., Hopkin K., et.al.(2005), ''Biologia molekularna komórki''. PWN, Warszawa
* Alberts B., Bray D., Hopkin K. (2005), ''Biologia molekularna komórki'', PWN, Warszawa
* Elena S. F., Lenski R. E.(2001), ''[https://journals.plos.org/plosgenetics/article?id=10.1371/journal.pgen.1002075 Epistasis between new mutations and genetic background and a test of genetic canalization]''. Evolution 55
* Nowicki A. (red.) (2005), ''[https://www.wszia.opole.pl/wp-content/uploads/2020/05/Procesy_informacyjne_w_zarzadzaniu.pdf Wstęp do systemów informacyjnych zarządzania w przedsiębiorstwie]'', Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa
* Nowicki A. (red.)(2005), ''[https://www.wszia.opole.pl/wp-content/uploads/2020/05/Procesy_informacyjne_w_zarzadzaniu.pdf Wstęp do systemów informacyjnych zarządzania w przedsiębiorstwie]'', Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa
* Pareek C., Smoczynski R., Tretyn A. (2011), ''[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3189340/ Sequencing technologies and genome sequencing]'', J. Appl. Genet
* Pareek C.S., Smoczynski R., Tretyn A.(2011), ''[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3189340/ Sequencing technologies and genome sequencing. J. Appl. Genet.]''
* Such J., Szcześniak M. (2006), ''Filozofia nauki'', Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
* Such J., Szcześniak M.(2006), ''Filozofia nauki'', Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
* Walecka-Jankowska K. (2011), ''Wpływ zarządzania wiedzą na innowacyjność'', Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
* Walecka-Jankowska K.(2011), ''Wpływ zarządzania wiedzą na innowacyjność'', Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
* Woleński J. (2005), ''Epistemologia - poznanie, prawda, wiedza, realizm'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
* Woleński J.(2005), ''Epistemologia poznanie, prawda, wiedza, realizm'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
</noautolinks>
</noautolinks>


{{a|Joanna Żak}}
{{a|Joanna Żak}}
[[Kategoria:Mikroekonomia]]
[[Kategoria:Mikroekonomia]]


{{#metamaster:description|Komplementarność omawiana jest w różnych dziedzinach, takich jak filozofia, chemia, socjologia czy technologia informacyjna. Poznaj różne konteksty i znaczenia tego terminu na naszej stronie.}}
{{#metamaster:description|Komplementarność omawiana jest w różnych dziedzinach, takich jak filozofia, chemia, socjologia czy technologia informacyjna. Poznaj różne konteksty i znaczenia tego terminu na naszej stronie.}}

Aktualna wersja na dzień 08:56, 18 sty 2024

Termin "komplementarność" ma kilka odmiennych znaczeń, w zależności od dziedziny, w której jest wykorzystywany. O komplementarności mówi się w przypadku:

  • Filozofii
  • Chemii, biologii molekularnej i genetyki
  • Socjologii
  • Technologii informacyjnych
  • Zarządzania

TL;DR

Komplementarność to pojęcie używane w różnych dziedzinach, takich jak filozofia, chemia, biologia molekularna, genetyka, socjologia, technologie informacyjne i zarządzanie. Oznacza ona wzajemne uzupełnianie się różnych teorii, koncepcji, modeli i punktów widzenia, tworząc pełniejszy obraz rzeczywistości. W filozofii komplementarność dotyczy różnych poglądów, takich jak mechanizm i holizm, sztuka i nauka. W chemii, biologii molekularnej i genetyce komplementarność odnosi się do wzajemnego dopasowania cząsteczek biopolimeru. W socjologii komplementarność opisuje proces powstawania małych grup. W technologiach informacyjnych komplementarność odnosi się do spójności zasobów. W zarządzaniu komplementarność jest używana do analizy organizacyjnej i wyjaśniania wzorców praktyk organizacyjnych.

Komplementarność w filozofii

W filozofii komplementarność odnosi się do różnych, a nawet przeciwstawnych teorii, koncepcji, modeli i punktów widzenia, które odzwierciedlają różne poglądy na rzeczywistość, a razem tworzą pełniejszy obraz niż każda z nich osobno. Na przykład za komplementarne można uznać poglądy mechanistyczne i holistyczne, sztukę i naukę.

Myślenie komplementarne opiera się na prawach i zasadach paradygmatu koordynacyjnego rozwoju, alternatywnego wobec paradygmatu dialektycznego. Komplementarność jako ewoluująca właściwość koordynująca mózgu, organizmu, psychiki, osobowości i społeczeństwa przejawia się na naturalnych, społecznych i duchowych poziomach życia.

Komplementarność jest postrzegana jako selektywna zdolność koordynacyjna do łączenia i jednoczenia, zdolność do selektywnego oddziaływania, harmonijnego uzupełniania się na płaszczyźnie ontologicznej: naturalnej, społecznej i duchowej. Myślenie komplementarne rozwija się w różnych rodzajach i formach aktywności koordynacyjnej (zewnętrznej i wewnętrznej) m.in.: poznawczej, estetycznej, zabawowej, komunikacyjnej, twórczej[1].

Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce

Komplementarność w chemii, biologii molekularnej i genetyce odnosi się do wzajemnego dopasowania cząsteczek biopolimeru lub ich fragmentów, co zapewnia tworzenie wiązań pomiędzy przestrzennie komplementarnymi (uzupełniającymi się) fragmentami cząsteczek lub ich fragmentami strukturalnymi w wyniku oddziaływań supramolekularnych.

Wiadomo, że absolutna większość (jeśli nie wszystkie) cech organizmu jest determinowana przez jednoczesną pracę kilku genów. Dlatego nawet w najprostszych przypadkach nie można ignorować założenia, że manifestacja cechy może w minimalnym stopniu zależeć od co najmniej dwóch z nich. Współczesne badania nad interakcją genów są w dużej mierze związane z odkrywaniem statystycznych wzorców w występowaniu mutacji wpływających na manifestację badanych genów. Jednocześnie w organizmach jednokomórkowych ich współdziałanie w manifestacji cech jest spotykane raczej rzadko. Jednocześnie klasyczne przykłady występujące u organizmów wielokomórkowych nie zawsze mają jasne wyjaśnienie molekularno-biologiczne.

Komplementarność, czyli komplementarne oddziaływanie genów, wyraża się w tym, że dwa niealleliczne geny dominujące, występujące razem w genotypie w stanie homozygotycznym lub heterozygotycznym (A-B-), powodują rozwój nowego fenotypu w porównaniu z tym, co powoduje każdy gen dominujący osobno (A~bb lub aaB-). Geny te wzajemnie uzupełniają swoje działanie[2].

Komplementarność w socjologii

Pojęcie komplementarności jest również szeroko stosowane w socjologii, gdzie proces powstawania małych grup opiera się przede wszystkim na komplementarności jednostek. W tym kontekście, komplementarność jest uniwersalną historyczną niezmiennością instytucji społecznych i ekonomicznych oraz odpowiadających im form kulturowych opartych na matrycach X i Y (paradygmaty wspólnotowy i indywidualny).

Instytucje komplementarne[3]:

  • mają charakter pomocniczy, uzupełniający,
  • zapewniają stabilność środowiska instytucjonalnego w tej czy innej sferze życia społecznego.

Komplementarność dodatnia w pewnych kontaktach może prowadzić do symbiozy lub fuzji grup etnicznych. Na pograniczach cywilizacji o niejednorodnym czasie społecznym charakterystyczna jest komplementarność negatywna. Komplementarność jest negatywna, przejawia się w antypatii, nietolerancji (skrajna - ludobójstwo). Prowadzi to do negatywnych konsekwencji kontaktów. Zasoby informacyjne są podstawą nowoczesnych procesów technologicznych, podejmowania decyzji, edukacji i zarządzania. Jednocześnie w produkcji i zarządzaniu stosuje się raczej zasoby informacyjne niż informacje. W wielu technologiach pojawia się pomocnicze zadanie przekształcania informacji w zasoby informacyjne oraz zadanie skoordynowanego wykorzystania zasobów informacyjnych w zarządzaniu. Rozwiązanie drugiego problemu prowadzi do pojęcia komplementarnych zasobów informacyjnych. Komplementarność obiektów lub konstrukcji informacyjnych oznacza ich spójność i wzajemne uzupełnianie się[4].

Komplementarność w technologiach informacyjnych

W dziedzinie technologii informacyjnych termin "komplementarność" jest rzadko używany i tylko do oznaczania spójności zasobów. Dlatego też istnieją wszelkie powody, aby przeanalizować i sformułować definicję komplementarności zasobów oraz metodę oceny komplementarności. Ponadto celowe jest uwzględnienie pola semantycznego pojęć bliskoznacznych w celu określenia terminologicznych relacji komplementarności z innymi bliskoznacznymi cechami informacyjnymi obiektów i konstrukcji informacyjnych[5].

Komplementarność w zarządzaniu

Komplementarność jest ważnym pojęciem w zarządzaniu, a mianowicie w analizie organizacyjnej, ponieważ oferuje podejście do wyjaśniania wzorców praktyk organizacyjnych, tego, jak pasują one do poszczególnych strategii biznesowych oraz dlaczego różne organizacje wybierają różne wzorce i strategie. Formalna analiza komplementarności opiera się na badaniu interakcji pomiędzy parami powiązanych ze sobą decyzji. Teoria komplementarności w organizacjach komplementarności przewiduje, że praktyki te będą miały tendencję do grupowania się[6].

Wzorzec komplementarności praktyk organizacyjnych różni się w zależności od tego, czy firma znajduje się na pierwszym czy późniejszym etapie procesu innowacyjnego. Podczas gdy komplementarność między praktykami organizacyjnymi wydaje się być częstsza w przypadku wyników w zakresie innowacji produktów, wyniki dotyczące skłonności do innowacji produktów wskazują na wiele zastępowalnych relacji lub niejednoznaczne dowody. Praktyki biznesowe, jeśli są wdrażane jednocześnie z zarządzaniem wiedzą, organizacją miejsca pracy lub relacjami zewnętrznymi, przynoszą większe korzyści pod względem wyników w zakresie innowacji produktowych niż ich pojedyncze przyjęcie[7].


Komplementarnośćartykuły polecane
Psychologia społecznaTeoria systemówAnaliza systemowaPsychologia poznawczaSzkoła systemowaDyferencjał semantycznyTeoria chaosuEkologiaEpistemologia

Przypisy

  1. Woleński J.(2005),
  2. Pareek C.S., Smoczynski R., Tretyn A.(2011)
  3. Such J., Szcześniak M.(2006),
  4. Nowicki A. (red.)(2005),
  5. Nowicki A. (red.)(2005)
  6. Walecka-Jankowska K.(2011)
  7. Walecka-Jankowska K.(2011)

Bibliografia

  • Alberts B., Bray D., Hopkin K. (2005), Biologia molekularna komórki, PWN, Warszawa
  • Nowicki A. (red.) (2005), Wstęp do systemów informacyjnych zarządzania w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa
  • Pareek C., Smoczynski R., Tretyn A. (2011), Sequencing technologies and genome sequencing, J. Appl. Genet
  • Such J., Szcześniak M. (2006), Filozofia nauki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
  • Walecka-Jankowska K. (2011), Wpływ zarządzania wiedzą na innowacyjność, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
  • Woleński J. (2005), Epistemologia - poznanie, prawda, wiedza, realizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa


Autor: Joanna Żak