Audyt zewnętrzny

Audyt zewnętrzny to badanie sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa przez biegłego rewidenta oraz przedstawianie o nich niezależnej opinii. Wynikiem takiego badania jest ocena, dotycząca tego czy sprawozdania finansowe odzwierciedlają w rzetelny sposób sytuację finansową firmy oraz czy nie posiadają istotnych błędów.

Audytor zewnętrzny bada poprawność najistotniejszych pozycji sprawozdania finansowego. Cel audytu zewnętrznego: potwierdzenie w formie pisemnej rzetelności, prawidłowości i jasności przedstawionej sytuacji majątkowej i finansowej, wyniku finansowego oraz rentowności w sprawozdaniu jednostki. (A. Janc, R. Kałużny 2008, s. 22)

Jak stwierdził były szef Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, audyt zewnętrzny, jest jednym z filarów solidnej infrastruktury sprawozdawczości finansowej. Zapewnia on interesariuszy, że jednostka wiarygodnie przedstawiła swoje dokonania oraz sytuację finansową w sprawozdaniach finansowych. Audyt zewnętrzny należy do zewnętrznych mechanizmów nadzoru korporacyjnego, które są ważne z punktu widzenia wiarygodności systemu rachunkowości. (J. Gad 2016, s. 665)

TL;DR

Audyt zewnętrzny to badanie sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa, które ma na celu ocenę ich rzetelności i braku istotnych błędów. Jest ważnym elementem nadzoru korporacyjnego i zapewnia wiarygodność informacji finansowych przedsiębiorstwa. Oczekiwania wobec audytu zewnętrznego obejmują zapewnienie prawidłowości sprawozdań finansowych, braku nadużyć finansowych, zgodności z prawem i odpowiedzialnego zarządzania. Audyt zewnętrzny ma pewne ograniczenia i czasami nie spełnia swojej roli. Główne przyczyny niepowodzenia audytu to błędy w interpretacji zasad, brak niezależności audytora i błędy wynikające z ograniczeń poznawczych.

Audyt zewnętrzny a nadzór korporacyjny

Jak podaje J. Gad audyt zewnętrzny jest szczególnie ważny w systemie nadzoru korporacyjnego, gdyż stanowi fundamenty sprawozdawczości finansowej. Zapewnia nas, że sprawozdania finansowe są sporządzone, we wszystkich istotnych aspektach, w zgodności z odpowiednimi regulacjami sprawozdawczości finansowej oraz realną sytuacją finansową jednostki. “Audyt zewnętrzny stanowi zewnętrzną i obiektywną kontrolę sposobu sporządzania sprawozdań finansowych oraz formy prezentacji informacji w tych sprawozdaniach (Cadbury Report 1992, s. 36). Wyniki badań empirycznych stanowią potwierdzenie, że audyt zewnętrzny zwiększa zaufanie do ujawnień prezentowanych przez przedsiębiorstwa (Solomon 2007, s. 171-175)". (J. Gad 2016, s. 666-667)

Dowiadujemy się, że we współczesnym modelu raportowania korporacyjnego biegły rewident powinien być niezależny od zarządu oraz dostarczać informacji osobom trzecim, w przypadku podejrzeń o defraudacje majątku przez zarząd czy też postępowanie niezgodnie z prawem. Kolejnym założeniem tego modelu jest fakt, iż biegły rewident będzie działał na rzecz szerokiego grona interesariuszy oraz, że będzie odpowiadał finansowo, w przypadku nie wywiązania się ze swoich obowiązków (Baker, Wallage 2000, s. 182).

Oczekiwania

Z literatury dowiadujemy się, że opinia publiczna oczekuje od audytorów zewnętrznych ochrony interesów ogółu społeczeństwa.

Oczekuje się zapewnienia, o (ICAS 1993, s. 6):

1. prawidłowości sprawozdania finansowego,
2. wypłacalności spółki,
3. braku nadużyć finansowych,
4. działaniu spółki zgodnie z prawem,
5. kompetentnym sposobie zarządzania, spółką
6. zastosowaniu odpowiedzialnego podejścia do kwestii środowiskowych oraz społecznych w przedsiębiorstwie

Charakterystyka

Charakterystyka audytu zewnętrznego (M. Rosa 2015, s. 69):

• celem audytu jest ukazanie zdolności organizacji do spełnienia wymagań zawartych w przepisach zewnętrznych
• skierowany jest przede wszystkim do odbiorcy zewnętrznego: akcjonariuszy w przypadku spółki akcyjnej, członków w przypadku TUW, klientów, regulatora, uznawany jako ocena pracy zarządu
• skupienie się na zbieraniu i analizie dowodów z przeszłości
• przeprowadzany raz w roku
• koncentracja na dane finansowe z okresu przeszłego
• zakresem badania zwykle są zadania opisane w procedurach oraz weryfikacja dokumentów potrzebnych do wydania opinii o sprawozdaniu finansowym
• znajomość organizacji ograniczona do zakresu badania
• niewielki wpływ na doskonalenie systemu zarządzania

Niepowodzenie audytu

Zdarza się, że audyt zewnętrzny nie spełnia swojej roli. Jest to dość istotna słabość współczesnego systemu nadzoru finansowego. Niepowodzenie audytu występuje gdy znaczące zakłócenie sprawozdania finansowego nie zostaje wykazane w raporcie audytora oraz gdy podczas przeprowadzania badania audytor popełnił poważny błąd. (A. Wąsowska 2013, s. 190-192)

Główne przyczyny niepowodzenia audytu:

• nieprawidłowe zastosowanie lub zła interpretacja zasad wykonywania zawodu
• nadużycie audytora poprzez wydanie opinii niezgodnej z prawdą (np. przez otrzymanie łapówki)
• brak niezależności audytora (powiązanie interesów)
• błędy wynikające z ograniczeń poznawczych

Audyt zewnętrzny — artykuły polecane

Audyt wewnętrzny — Badanie sprawozdania finansowego — Opinia biegłego rewidenta — Przegląd zarządzania — Kontrola finansowa — Akredytacja laboratorium — Etyka w sprawozdawczości finansowej — Kontrola obiegu dokumentów księgowych — Audyt logistyczny — Biuletyn zamówień publicznych

Bibliografia

• Gad J. (2016), Audyt zewnętrzny jako mechanizm nadzoru korporacyjnego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 4
• ICAS (1993), Auditing into the twenty-first century, The Institute of Chartered Accountants of Scotland, Edinburgh
• Janc A., Kałużny R. (2008), Audyt wewnętrzny i audyt zewnętrzny w banku, AE, Poznań
• Rosa M. (2015), Audyt zewnętrzny (biegły rewident) a audyt wewnętrzny w zakładzie ubezpieczeń, Prawo Asekuracyjne, nr 1(82)
• Wąsowska A. (2013), Heurystyki i błędy poznawcze jako źródło niepowodzeń audytu zewnętrznego, Problemy Zarządzania, nr 3

Autor: Agnieszka Grzymkowska