Pertraktacje

Pertraktacje - sposób zawierania umów. Polegają na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy. W toku pertraktacji strony wymieniają się istotnymi informacjami, formułują oceny oraz progresywnie uzgadniają treść zawieranej umowy. Następuje kooperacja oraz koordynacja działań w celu uzyskania porozumienia, często na drodze kompromisu.

Pertraktacje to również negocjacje i rozmowy prowadzone przez przedstawicieli dwóch lub więcej instytucji, organizacji lub państw. To także wymiana zdań i argumentów prowadzona w celu osiągnięcia porozumienia lub uzgodnienia. Pertraktacje są również zwrotnym procesem komunikowania się w sytuacji, gdy strony są związane pewnymi interesami, z których jedne są wspólne, a inne przeciwne. W jeszcze innej definicji pertraktacje to sekwencja wzajemnych posunięć przez które obie strony zmierzają do uzyskania możliwie jak najkorzystniejszego rozwiązania częściowego konfliktu interesów. Jednak muszą one posiadać świadomość częściowej wspólnoty interesów, ponieważ bez tego nie byłoby możliwe rozpoczęcie rozmów. Poprzez sekwencje posunięć rozumiane jest również działanie towarzyszące wymianie słów

Prowadzenie pertraktacji - jest to płynny i ciągły proces. W praktyce społecznej, w drodze pertraktacji zawiera się umowy bardziej złożone, nietypowe. Strony w toku prowadzonych pertraktacji nie są związane złożonymi oświadczeniami. Powinny natomiast prowadzić pertraktacje w zgodzie z dobrymi obyczajami, a nie dla pozoru (osiągnięcia innych celów). Naruszenie tych powinności jest opatrzone sankcją odszkodowawczą, ale tylko i wyłącznie w granicach negatywnego interesu umownego. Sankcją prawnym podlega pertraktowanie w celu wydobycia od drugiej strony cennych informacji np. tajnych receptur, planowanych inwestycji itp.

Najczęściej pertraktacje prowadzone są na neutralnym gruncie, tak by żadna ze stron nie miała silniejszej pozycji. Pertraktacje mogą być prowadzone w formie pisemnej, za pomocą przekazu elektronicznego oraz ustnie, zgodnie z pierwotnym założeniem. Pertraktacje to sytuacje w których zdolność do osiągnięcia celów jednego z uczestników jest uzależniona od decyzji i wyborów które podejmie drugi uczestnik. Pertraktacje są jawne, gdy jeden z uczestników oferuje jakieś ustępstwo lub mogą być oparte na milczeniu, jak wtedy kiedy ktoś zajmuje strategiczne terytorium Prowadzone pertraktacje to tylko wstęp do późniejszej umowy, tak więc brak tu jakichkolwiek wymogów co do formy. Dopiero przy uzyskanej umowie ostatecznej może być wymagana forma pisemna zwykła, forma pisemna z datą pewną, forma pisemna z podpisem notarialnie lub urzędowo poświadczonym czy też najdonioślejsza forma aktu notarialnego (akt notarialny). Więcej o formach zawierania umów w haśle forma umowy. Pertraktacje rozpoczynają się przy wypełnieniu warunków takich jak:

• strony łączy interes, który zawiera zarówno elementy wspólne jak i sprzeczne,
• pojawiają się trudności w komunikacji interpersonalnej (komunikowanie interpersonalne) między stronami,
• występuje konflikt na podłożu zajmowanych przez strony stanowisk w danej sprawie.

Pertraktacje tak jak mediacja, sąd polubowny i podobne instytucje uważane są za jeden ze sposobów pokojowego rozwiązywania sporów. W prawie międzynarodowym jest to jedna z preferowanych form zażegnywania konfliktów (w przypadkach gdy nie ma konieczności prowadzenia postępowania przed właściwym sądem).

TL;DR

Pertraktacje to sposób zawierania umów, polegający na negocjacjach i rozmowach w celu osiągnięcia porozumienia. Prowadzenie pertraktacji wymaga zgodności z dobrymi obyczajami, a naruszenie tych zasad może skutkować sankcjami. Pertraktacje mogą być prowadzone na neutralnym gruncie i w różnych formach. Umowa zawarta w drodze pertraktacji wywołuje skutki prawne. Istnieją różne style pertraktowania, w zależności od predyspozycji osobistych i obranej strategii.

Zawarcie umowy w drodze pertraktacji

Strony muszą uzgodnić przynajmniej konieczne elementy umowy - bez tego umowa nie dojdzie do skutku. Jednak zgodnie z założeniami ustawodawcy w polskim porządku prawnym dopiero uzgodnienie wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem pertraktacji - stanowi podstawę do uznania, że umowa została zawarta. Umowa zawarta w drodze pertraktacji wywołuje skutki prawne.

Strony mogą uznać, że umowa została zawarta już po uzgodnieniu elementów koniecznych umowy, a kwestie sporne zostaną rozstrzygnięte w sposób ustalony przez same strony, albo przez sąd.

W toku prowadzonych pertraktacji strona może przedłożyć drugiej stronie list intencyjny, który ma wyrażać dążenia stron do zawarcia pertraktowanej umowy. Naruszenie zobowiązań (zobowiązania) zawartych w liście skutkuje tym, że strona może zerwać pertraktacje bez ujemnych skutków.

Style pertraktowania

Przyjmuje się, że istnieje 5 stylów pertraktowania, które zależne są od predyspozycji personalnych oraz obranej strategii. Rozróżniamy style:

1. dominowanie - dążenie do zaspokojenia własnych interesów bez uwzględniania żądań drugiej strony,
2. przystosowanie się - rezygnacja z zaspokojenia własnych potrzeb na rzecz drugiej strony, powodowana chęcią zachowania dobrych stosunków,
3. unikanie - brak podejmowania działań, wynika z przekonania, iż koszt podjęcia pertraktacji jest wyższy od korzyści jakie można osiągnąć,
4. dążenie do kompromisu - zaakceptowanie faktu, iż w pertraktacjach każdy zyskuje i jednocześnie traci,
5. integratywne pertraktowanie - opracowanie rozwiązania na równi korzystnego dla obu stron.

Pertraktacje — artykuły polecane

Kompromis — Negocjacje — Rozwiązywanie sporów zbiorowych — Styl negocjacji — Konflikt — Partnerstwo strategiczne a negocjacje — Wymuszenie — Umowa społeczna — Metody rozwiązywania konfliktów

Bibliografia

• Arcimowicz J., Jermakowicz P., Kowalczyk-Grzenkowicz J. (2003), Rozwiązywanie konfliktów. Sztuka negocjacji i komunikacji. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa
• Brzozowski A., Kocot Wojciech J., Skowrońska-Bocian E. (2012), Prawo cywilne. Część ogólna, LexisNexis, Warszawa
• Ciszewski J., Stępień-Sporek A. (2013), Prawo cywilne. Część ogólna, prawo rzeczowe i prawo rodzinne w pytaniach i odpowiedziach, Lexis Nexis, Warszawa
• Jarmiński L. (1997), Trudne starania o wysłanie posła Zygmunta III Wazy z obediencją do papieża Klemensa VII, Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 41
• Landau Z. (1958), Józef Piłsudski o przyczynach upadku rządu J. Moraczewskiego, Kwartalnik Historyczny, 65(4)
• Schelling T. (2013), Strategia konfliktu, Wolters Kluwer, Warszawa
• Stelmach J., Brożek B. (2014), Jak negocjować w sposób słuszny, skuteczny i ekonomicznie efektywny, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Wisner H. (1981), Rok 1655 w Litwie: pertraktacje ze Szwecją i kwestia wyznaniowa, Odrodzenie i Reformacja w Polsce, nr 26

Autor: Małgorzata Zawartka, Mateusz Matysik