Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Centralny - (ang. European Central Bank - ECB) instytucja centralna waluty euro utworzona 1 czerwca 1998 roku. Głównym zadaniem EBC jest utrzymywanie stabilności cen w strefie euro. Jest jedną z najważniejszych instytucji finansowych na świecie niezależną finansowo i politycznie. Siedzibą Europejskiego Banku Centralnego jest Frankfurt nad Menem.

TL;DR

Europejski Bank Centralny (EBC) został utworzony w 1998 roku i ma za zadanie utrzymanie stabilności cen w strefie euro. Jest jedną z najważniejszych instytucji finansowych na świecie. EBC wykonuje wiele zadań, w tym definiowanie i realizację polityki pieniężnej, kierowanie operacjami walutowymi i zarządzanie rezerwami walutowymi. Organizacją EBC są Rada Prezesów, Zarząd i Rada Ogólna. Celami pobocznymi EBC są utrzymanie stabilnego systemu finansowego, wspieranie systemu bankowego i ogólnej polityki gospodarczej w UE.

Historia Europejskiego Banku Centralnego

Europejski Bank Centralny to następca Europejskiego Instytutu Walutowego. Głównym celem EIW była pomoc w rozwiązywaniu problemów banków centralnych państw przyjmujących walutę euro. W dniu 1 czerwca 1998 roku Europejski Bank Centralny oficjalnie zastąpił Europejski Instytut Walutowy, jednak pełnię uprawnień uzyskał z dniem wprowadzenia euro tj. 1 stycznia 1999 roku.

Pierwszym prezesem Europejskiego Banku Centralnego był Holender Wim Duisenberg - były prezes Europejskiego Instytutu Walutowego i holenderskiego banku centralnego. Objęcie urzędu nastąpiło z dniem utworzenia EBC - 1 czerwca 1998 a złożenie urzędu nastąpiło 31 października 2003 roku. Stanowisko prezesa EBC po Holendrze objął 1 listopada 2003 roku Francuz Jean-Claude Trichet. Swój urząd sprawował aż do 31 października 2011 (8 lat). Obecnym prezesem Europejskiego Banku Centralnego jest Włoch Mario Draghi. Objął urząd 1 listopada 2003 roku.

W momencie utworzenia EBC obejmował 11 banków centralnych wchodzących w skład Unii Europejskiej, były to banki Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburga, Niemiec, Portugalii i Włoch. Od tego czasu do UE przystąpiły: Grecja (2001r.), Słowenia (2007r.), Malta i Cypr (2008r.), Słowacja (2009r.), Estonia (2011r.), Łotwa (2014r.) i Litwa (2015r.).

Cele i zadania Europejskiego Banku Centralnego

Główny cel Europejskiego Banku Centralnego określa art. 127 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a jest nim utrzymanie stabilności cen w strefie waluty euro. Jako stabilność cen uważa się sytuację, kiedy inflacja wynosi poniżej 2%. Celami pobocznymi EBC są: utrzymywanie stabilnego systemu finansowego, wspieranie systemu bankowego i wspieranie ogólnej polityki gospodarczej w Unii Europejskiej.

Europejski Bank Centralny wykonuje szereg zadań. Do podstawowych należą:

• definiowanie i realizacja polityki pieniężnej strefy euro
• popieranie poprawnego działania systemów płatniczych
• kierowanie operacjami walutowymi
• zarządzanie rezerwami walutowymi państw strefy euro

Do innych zadań EBC należą m.in. wyłączne prawo do autoryzacji i zatwierdzania emisji banknotów euro (państwa należące do ESBC mogą emitować monety euro po uzyskaniu zgody EBC), zbieranie informacji statystycznych od banków centralnych co ma duży wpływ na poprawne funkcjonowanie ESBC oraz przyczynia się do stabilności finansowej, wpływanie na podaż pieniądza i inflację poprzez ustalanie stopy procentowej dla pożyczek udzielanych bankom komercyjnym w krajach należących do strefy euro, wspieranie i umacnianie współpracy zarówno w Unii Europejskiej, jak i w wymiarze globalnym, wspieranie ochrony środowiska i klimatu.

Organizacja Europejskiego Banku Centralnego

Europejski Bank Centralny posiada organy decyzyjne, które podejmują wszystkie decyzje, należą do nich:

• Rada Prezesów

Jest to główny organ decyzyjny Eurosystemu. Składa się z sześciu członków Zarządu i prezesów banków centralnych Eurosystemu. ponadto każdy z prezesów banków centralnych na posiedzenia Rady Prezesów może zabrać ze sobą jedną osobę z banku centralnego swojego kraju (zazwyczaj wysoko postawieni urzędnicy). Zadaniem Rady Prezesów jest przede wszystkim podejmowanie najważniejszych decyzji dotyczących polityki pieniężnej strefy euro. Oprócz tego Rada Prezesów podejmuje decyzje odnoszące się do funkcjonowania EBC (np. formułuje regulamin EBC). Podczas głosowań na posiedzeniach Rady Prezesów każdy członek ma jeden głos, a podejmowanie decyzji następuje zwykle większością głosów (podczas gdy liczba głosów jest równa o decyzji rozstrzyga Prezes EBC). Posiedzenia te mają miejsce zazwyczaj w siedzibie Europejskiego Banku Centralnego we Frankfurcie nad Menem i odbywają się średnio 2 razy w miesiącu (wyjątkiem są sytuacje nagłe).

• Zarząd

Zarząd EBC składa się z 6 osób: Prezesa (którym obecnie jest Mario Draghi), Wiceprezesa (obecnie Vitor Constâncio) oraz 4 innych członków. Głównym zadaniem Zarządu jest realizacja i wprowadzanie w życie polityki pieniężnej strefy euro określonej przez Radę Prezesów oraz odpowiedzialność za bieżącą działalność EBC. ponadto do obowiązków należy także organizowanie posiedzeń Rady Prezesów (np. określanie porządku obrad). Posiedzenia Zarządu odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu. Podejmowanie decyzji następuję w taki sam sposób jak na posiedzeniach Rady Prezesów - większością głosów.

• Rada Ogólna

Jest organem łączącym kraje wchodzące w skład Eurosystemu z państwami nienależącymi do strefy euro. Składa się z Prezesa EBC, Wiceprezesa EBC oraz wszystkich prezesów krajowych banków centralnych państw należących do Unii Europejskiej. Organ ten istnieje, ponieważ nie wszystkie kraje Unii Europejskiej przyjęły euro jako swoją walutę, a są to: Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Polska, Rumunia, Szwecja, Węgry i Anglia. Do zadań Rady Ogólnej należy m. in rozwiązywanie przejściowych problemów związanych z przyjęciem euro oraz pomoc w gromadzeniu danych statystycznych. Rada Ogólna pełni głównie funkcję doradczą. Organ ten będzie istnieć do czasu, aż wszystkie kraje Unii Europejskiej przyjmą euro jako swoją walutę, później zostanie rozwiązany.

Ponad to istnieją komitety doradcze takie jak:

• AMICO (Komitet ds. Rachunkowości i Dochodów Pieniężnych)
• BANCO (Komitet ds. Banknotów)
• ECCO (Komitet ds. Komunikacji Zewnętrznej)
• ITC (Komitet ds. Informatyki)
• IAC (Komitet ds. Audytu Wewnętrznego)
• IRC (Komitet ds. Stosunków Międzynarodowych)
• LEGCO (Komitet ds. Prawnych)
• MOC (Komitet ds. Operacji Rynkowych)
• MPC (Komitet ds. Polityki Pieniężnej)
• PSSC (Komitet ds. Systemów Płatności i Rozrachunku)
• STC (Komitet ds. Statystyki)

Europejski Bank Centralny — artykuły polecane

Międzynarodowy Fundusz Walutowy — Rada Unii Europejskiej — Europejski System Banków Centralnych — Rada Polityki Pieniężnej — Narodowy Bank Polski — Komitet Regionów — Trybunał obrachunkowy — Rada Nordycka — Organizacja Narodów Zjednoczonych

Bibliografia

• Dudkiewicz B. (2016), Europejski Bank Centralny i nadzór finansowy w Unii Europejskiej a stabilność finansowa, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa
• European Central Bank (2016). Financial integration in Europe Financial integration in Europe, Frankfurt am Main (Germany)
• Fedorowicz M. (2010). Kompetencja prawotwórcza Europejskiego Banku Centralnego Studia Europejskie, Warszawa
• Grocholski Z. (2016). Banki i rynki finansowe. Od zaufania publicznego do kasyna?, Wydawnictwo Poltext, Warszawa
• Mackiewicz-Łyziak J. (2010). Wiarygodność Banku Centralnego, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Nocoń A. (2016), System reagowania współczesnych banków centralnych na niestabilność sektora bankowego, Difin, Warszawa
• Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej Protokół (nr 4) W sprawie statutu europejskiego systemu banków centralnych i europejskiego banku centralnego Dokument 12016M/PRO/04

Autor: Katarzyna Gołuch