Strata
Strata jest to zmniejszenie korzyści ekonomicznych, o określone wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia zobowiązań i rezerw, co prowadzi do zmniejszenia kapitału lub wzrostu jego niedoboru. Przeciwieństwem straty jest zysk. Przedsiębiorstwo może starać się pokryć straty poprzez sprzedaż aktywów, zmniejszenie ich, oraz zdobycie kapitału z zewnątrz, w postaci dotacji, kredytu lub inwestycji.
Strata nie oznacza braku efektywności przedsiębiorstwa, często jest wynikiem intensywnych inwestycji w jego rozwój. Jednakże brak strat, a nawet zysk księgowy, może być wykazywany przez przedsiębiorstwo kurczące się-jest to spowodowane odpowiednio szybkim pozbywaniem się środków obrotowych i innych aktywów. Jeśli jednak przedsiębiorstwo ciągle przynosi straty, zwykle prowadzi to to zadłużenia, co skutkuje często utratą płynności finansowej, a ostatecznie ogłoszeniem bankructwa.
Rodzaje
- Strata z ubiegłego roku - jeden z kosztów, który można odliczyć od przychodu, dzięki czemu można zmniejszyć podstawę opodatkowania. Jest to możliwe, jeśli rok wcześniej prowadzony był ten sam rodzaj działalności gospodarczej, jednak rozliczenia były prowadzone w innej formie i działalność zamknęła się stratą. Stratę można odliczyć przez następne 5 lat, jednak w pierwszym roku istnieje możliwość odliczenia maksymalnie 50% jej wartości. Pozostałe 50% musi zostać rozłożone na kolejne 4 lata.
- Strata bilansowa - końcowy ujemny wynik finansowy, który osiąga przedsiębiorstwo przez działalność w danym okresie.
- Strata pozaoperacyjna - strata dotycząca działalności gospodarczej, jednak nie związana bezpośrednio z działalnością przedsiębiorstwa
- Strata nadzwyczajna - strata poniesiona ze względu na zdarzenia niezależne od przedsiębiorstwa.
Przyczyny strat
Spadek sprzedaży
Spadek sprzedaży jest jedną z głównych przyczyn strat w przedsiębiorstwach. Może być spowodowany różnymi czynnikami, takimi jak zmiany w preferencjach klientów, obniżenie jakości produktów, brak innowacji, błędna polityka marketingowa czy niewłaściwa strategia sprzedaży.
W przypadku zmian preferencji klientów, przedsiębiorstwa powinny być elastyczne i dostosowywać swoje produkty lub usługi do zmieniających się potrzeb rynku. Niezadowolenie klientów z jakości oferowanych produktów również prowadzi do spadku sprzedaży. Przedsiębiorstwa muszą zapewnić wysoką jakość i nieustanne doskonalenie swoich produktów, aby utrzymać lojalność klientów.
Niewłaściwa polityka marketingowa lub niewłaściwie dobrana strategia sprzedaży również mogą prowadzić do spadku sprzedaży. Brak skutecznych kampanii reklamowych, nieprawidłowo dobrana cena czy niewłaściwie wybrany kanał dystrybucji mogą wpływać negatywnie na wyniki sprzedaży.
Spadek sprzedaży ma bezpośredni wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Ograniczenie przychodów może prowadzić do obniżenia zysków lub nawet generowania strat. Konsekwencje spadku sprzedaży mogą być również odczuwalne w innych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Zmniejszenie skali produkcji może prowadzić do wzrostu kosztów jednostkowych, co dalej wpływa na marżę zysku. Spadek sprzedaży może również prowadzić do konieczności zwolnień pracowników, co ma negatywny wpływ na morale w firmie. Ponadto, spadek sprzedaży może osłabić pozycję przedsiębiorstwa na rynku, a w konsekwencji prowadzić do utraty konkurencyjności.
Wzrost kosztów produkcji
Wzrost kosztów produkcji jest kolejnym czynnikiem prowadzącym do strat w przedsiębiorstwach. Przyczyny wzrostu kosztów mogą być różnorodne, takie jak wzrost cen surowców, wzrost kosztów pracy, wzrost cen energii czy wzrost kosztów transportu.
Ceny surowców są zależne od wielu czynników, takich jak popyt i podaż na rynku międzynarodowym, zmiany kursów walutowych czy zmiany polityki handlowej. Wzrost kosztów pracy może być spowodowany wzrostem płac lub wzrostem kosztów związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Wzrost cen energii i wzrost kosztów transportu również prowadzą do zwiększenia kosztów produkcji.
Wzrost kosztów produkcji ma negatywny wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Zwiększenie kosztów jednostkowych może prowadzić do obniżenia marży zysku, a w skrajnych przypadkach nawet do generowania strat.
Przedsiębiorstwa mogą próbować przerzucić wzrost kosztów na klientów, podnosząc ceny produktów lub usług. Jednakże, taka strategia może prowadzić do spadku sprzedaży, co z kolei może pogłębić straty. Wzrost kosztów produkcji może również skłonić przedsiębiorstwa do poszukiwania oszczędności poprzez automatyzację procesów czy inwestycje w bardziej efektywne technologie.
Nieprzewidziane wydatki
Nieprzewidziane wydatki są częstym powodem strat w przedsiębiorstwach. Mogą wynikać z różnych czynników, takich jak awarie maszyn, problemy z logistyką, straty związane z działalnością handlową czy kary finansowe nałożone przez organy regulacyjne.
Awaria maszyn lub urządzeń może prowadzić do przerw w produkcji, co generuje straty finansowe związane z przestoje. Problemy z logistyką, takie jak opóźnienia w dostawach czy utrata towarów w transporcie, również prowadzą do nieprzewidzianych kosztów.
Straty związane z działalnością handlową mogą wynikać z różnych czynników, takich jak niezapłacone faktury, zwroty towarów czy niezrealizowane umowy. Kary finansowe nałożone przez organy regulacyjne mogą być wynikiem naruszenia przepisów prawa, nieprawidłowości w prowadzeniu działalności czy nieprzestrzegania standardów jakościowych.
Nieprzewidziane wydatki mogą mieć poważne konsekwencje dla przedsiębiorstwa. Generowanie dodatkowych kosztów może prowadzić do zmniejszenia zysków lub nawet generowania strat. Ponadto, nieprzewidziane wydatki mogą zakłócać płynność finansową przedsiębiorstwa, co utrudnia realizację innych planów czy inwestycji.
Przedsiębiorstwa powinny być przygotowane na nieprzewidziane wydatki poprzez utworzenie rezerw finansowych na wypadek awarii, strat handlowych czy kar finansowych. Dbałość o jakość i nieustanne doskonalenie procesów może pomóc w minimalizowaniu ryzyka nieprzewidzianych wydatków.
Zmiany w regulacjach prawnych
Zmiany w regulacjach prawnych mają istotny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Przyczyny takich zmian mogą wynikać z różnych czynników, takich jak zmiana polityki rządowej, zmiany w prawie europejskim czy konieczność dostosowania się do nowych standardów jakościowych.
Zmiana polityki rządowej może prowadzić do wprowadzenia nowych przepisów dotyczących branży, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami dla przedsiębiorstw. Zmiany w prawie europejskim mogą mieć wpływ na regulacje dotyczące handlu zagranicznego, ochrony danych czy standardów jakościowych. Przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje działania do nowych wymogów, co często wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Zmiany w regulacjach prawnych mogą mieć różnorodne skutki dla przedsiębiorstw. Dodatkowe koszty związane z dostosowaniem się do nowych przepisów mogą wpływać na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Ponadto, zmiany w regulacjach mogą prowadzić do konieczności modyfikacji procesów, co może wpływać na wydajność i efektywność działania przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwa powinny monitorować zmiany w regulacjach prawnych i być przygotowane na ich wpływ. Właściwe zarządzanie ryzykiem regulacyjnym może pomóc przedsiębiorstwom w minimalizowaniu skutków zmian w przepisach.
Konkurencja na rynku
Wzrost konkurencji na rynku może być przyczyną strat dla przedsiębiorstw. Przyczyny wzrostu konkurencji mogą wynikać z różnych czynników, takich jak wejście nowych konkurentów na rynek, obniżenie barier wejścia do branży, zmiany preferencji klientów czy zmniejszenie popytu na produkty lub usługi.
Wejście nowych konkurentów na rynek może prowadzić do zwiększenia konkurencji i obniżenia cen. Obniżenie barier wejścia do branży, takich jak zmniejszenie kosztów produkcji czy dostęp do nowych technologii, również może przyczyniać się do wzrostu konkurencji.
Zmiany preferencji klientów mogą prowadzić do zmiany struktury rynku i pojawienia się nowych konkurentów. Zmniejszenie popytu na produkty lub usługi również wpływa na konkurencyjność przedsiębiorstw.
Wzrost konkurencji na rynku ma istotny wpływ na przedsiębiorstwa. Obniżenie cen spowodowane wzrostem konkurencji może prowadzić do zmniejszenia marż zysku. Ponadto, wzrost konkurencji może zmusić przedsiębiorstwa do podjęcia działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności, takich jak inwestycje w marketing, innowacje czy rozwój nowych kanałów dystrybucji.
Przedsiębiorstwa muszą być świadome konkurencji na rynku i w odpowiedni sposób reagować na te wyzwania. Właściwe zarządzanie marketingiem, inwestycje w badania i rozwój, budowanie relacji z klientami czy rozwijanie unikalnych cech produktów mogą pomóc przedsiębiorstwom w utrzymaniu konkurencyjności.
Niekorzystne warunki gospodarcze
Niekorzystne warunki gospodarcze mogą prowadzić do strat w przedsiębiorstwach. Przyczyny takich warunków mogą być różnorodne, takie jak spowolnienie gospodarcze, inflacja, zmiany kursów walutowych czy niepewność polityczna.
Spowolnienie gospodarcze prowadzi do zmniejszenia popytu na produkty i usługi, co wpływa na wyniki finansowe przedsiębiorstw. Inflacja prowadzi do wzrostu kosztów produkcji i obniżenia wartości pieniądza, co również ma negatywny wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstw. Zmiany kursów walutowych mogą wpływać na koszty importu surowców oraz na konkurencyjność przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych. Niepewność polityczna może prowadzić do zmian w polityce rządowej, co może mieć wpływ na przedsiębiorstwa.
Niekorzystne warunki gospodarcze mają negatywny wpływ na przedsiębiorstwa. Spowolnienie gospodarcze prowadzi do spadku sprzedaży i zmniejszenia zysków. Inflacja i zmiany kursów walutowych mogą prowadzić do wzrostu kosztów produkcji i obniżenia marży zysku.
Niepewność polityczna może wpływać na stabilność rynku i prowadzić do zmian w regulacjach prawnych, co również ma negatywny wpływ na przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa muszą być elastyczne i odpowiednio reagować na niekorzystne warunki gospodarcze, takie jak dostosowanie strategii sprzedaży, redukcja kosztów czy rozwój nowych rynków zbytu.
Skutki strat
Wpływ na wizerunek i zaufanie klientów
Straty w przedsiębiorstwie mogą mieć poważny wpływ na wizerunek firmy. Klienci często kojarzą straty z niekompetencją lub nieudolnością zarządzania. Jeśli firma regularnie ponosi straty, może to prowadzić do pogorszenia wizerunku i utraty zaufania klientów. Negatywna opinia na temat przedsiębiorstwa może rozprzestrzeniać się w środowisku biznesowym, co może skutkować spadkiem sprzedaży i utratą lojalności klientów.
Straty mogą również prowadzić do utraty zaufania klientów. Klienci mogą zacząć obawiać się o stabilność finansową przedsiębiorstwa i zastanawiać się, czy nadal warto korzystać z jego usług lub kupować produkty. W przypadku, gdy firma doświadcza powtarzających się strat, klienci mogą przenieść swoje biznesy do konkurencji, która wydaje się bardziej stabilna i niezawodna.
Spadek wartości akcji na giełdzie
Straty przedsiębiorstwa często prowadzą do spadku wartości akcji na giełdzie. Inwestorzy reagują na informacje o stratach, co może prowadzić do sprzedaży akcji i spadku ceny. Spadek wartości akcji może z kolei wpływać na reputację przedsiębiorstwa i zainteresowanie potencjalnych inwestorów.
Informacje o stratach mogą wpływać na decyzje inwestorów dotyczące dalszego angażowania się w przedsiębiorstwo. Inwestorzy mogą zdecydować o wycofaniu swojego kapitału lub ograniczeniu dalszych inwestycji. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo ma trudności z odzyskaniem zaufania inwestorów, może to prowadzić do trudności w pozyskiwaniu środków na rozwój i wzrost.
Trudności w pozyskiwaniu finansowania
Straty przedsiębiorstwa mogą znacznie utrudnić pozyskiwanie finansowania. Banki i inne instytucje finansowe mogą być niechętne udzielania kredytów lub innych form wsparcia finansowego, jeśli przedsiębiorstwo ma historię strat. Brak dostępu do dodatkowych środków finansowych może ograniczać możliwości rozwoju i inwestycji, co z kolei wpływa na konkurencyjność i rentowność firmy.
Informacje o stratach mogą wpływać na decyzje instytucji finansowych dotyczące udzielania finansowania. Banki i inni pożyczkodawcy mogą zwiększać wymagania dotyczące zabezpieczeń lub oferować wyższe stopy procentowe w przypadku przedsiębiorstw, które ponoszą straty. W rezultacie, przedsiębiorstwo może mieć trudności w znalezieniu odpowiedniego finansowania oraz negocjowaniu korzystnych warunków.
Obniżenie morale pracowników
Straty w przedsiębiorstwie mogą prowadzić do obniżenia morale pracowników. Pracownicy obawiają się o swoje miejsce pracy i stabilność zatrudnienia w przypadku, gdy firma doświadcza powtarzających się strat. Obniżenie morale może prowadzić do frustracji, niezadowolenia, a nawet odejść z firmy. To z kolei może mieć wpływ na atmosferę pracy oraz jakość i wydajność pracowników.
Obniżone morale pracowników może prowadzić do spadku wydajności i motywacji. Pracownicy, którzy czują się zdemotywowani lub niezadowoleni, mogą być mniej zaangażowani w swoje obowiązki, co wpływa na jakość pracy i efektywność. Ponadto, brak motywacji może również prowadzić do większej rotacji pracowników, co z kolei generuje dodatkowe koszty związane z rekrutacją i szkoleniem nowych pracowników.
Utrata rynkowej pozycji
Straty mogą prowadzić do utraty rynkowej pozycji przedsiębiorstwa. Konkurencja może wykorzystać informacje o stratach, aby zwiększyć swoje działania marketingowe i przyciągnąć klientów zniechęconych do współpracy z przedsiębiorstwem doświadczającym strat. Utrata udziałów w rynku może prowadzić do trudności w odzyskaniu pozycji i konkurencji z konkurencyjnymi firmami.
Straty mogą wpływać na konkurencyjność przedsiębiorstwa i jego zdolność do utrzymania lub zwiększenia udziałów w rynku. Przedsiębiorstwo, które ponosi straty, może mieć trudności z inwestowaniem w rozwój, badania i rozwój, marketing oraz inne działania, które przyczyniają się do konkurencyjności. W rezultacie, przedsiębiorstwo może tracić rywalizację z innymi firmami, które są w lepszej finansowej sytuacji i mogą rozwijać się szybciej.
Zarządzanie stratami
Restrukturyzacja jest jedną z kluczowych metod zarządzania stratami w organizacji. Polega na przeprowadzeniu gruntownych zmian w strukturze organizacyjnej, procesach biznesowych i zasobach firmy w celu poprawy efektywności i minimalizacji strat. Istnieje kilka metod restrukturyzacji, które mogą być zastosowane w zależności od potrzeb i specyfiki organizacji.
Cięcie kosztów jest kolejnym skutecznym narzędziem zarządzania stratami. Polega na identyfikacji i redukcji niepotrzebnych lub niewłaściwie wykorzystywanych kosztów w organizacji. Istnieje wiele metod cięcia kosztów, które można zastosować w celu minimalizacji strat.
Optymalizacja procesów biznesowych jest kluczowym elementem zarządzania stratami. Polega na identyfikacji, analizie i usprawnieniu procesów w organizacji w celu zwiększenia efektywności i minimalizacji strat. Istnieje wiele metod optymalizacji procesów biznesowych, które można zastosować w praktyce.
Dywersyfikacja działalności to kolejna strategia zarządzania stratami. Polega na rozszerzeniu zakresu działalności organizacji poprzez wprowadzenie nowych produktów, usług lub rynków. Istnieje kilka metod dywersyfikacji, które mogą być stosowane w celu minimalizacji strat.
Inwestycje w badania i rozwój są kluczowymi narzędziami zarządzania stratami. Polegają na alokacji zasobów na rozwój nowych technologii, produktów lub usług. Inwestycje w badania i rozwój mają duże znaczenie dla minimalizacji strat i zwiększenia konkurencyjności organizacji.
Wpływ strat na aspekty finansowe
Straty a koszty podatkowe
Rozliczanie strat podatkowych jest istotnym zagadnieniem dla przedsiębiorstw. Strata podatkowa powstaje, gdy koszty przekraczają przychody w danym okresie rozliczeniowym. Istnieją jednak określone zasady dotyczące rozliczania strat podatkowych.
Przede wszystkim, przedsiębiorstwo musi mieć odpowiednie dokumenty, które potwierdzają powstanie straty. Należy zebrać wszystkie dowody na poniesione koszty oraz udokumentować, że przychody były niższe niż koszty. Ważne jest również, aby stratę podatkową zgłosić w odpowiednim terminie i zastosować odpowiednie przepisy podatkowe.
Straty podatkowe mogą mieć istotny wpływ na zobowiązania podatkowe przedsiębiorstwa. Gdy przedsiębiorstwo ponosi straty, zazwyczaj zmniejsza się również jego dochód podatkowy. Oznacza to, że przedsiębiorstwo płaci niższe podatki lub może skorzystać z odroczenia płatności podatkowych.
Straty podatkowe mogą być również przenoszone do przyszłych lat rozliczeniowych. Przedsiębiorstwo może skorzystać z tzw. odroczenia straty, czyli zastosować stratę podatkową do obniżenia dochodu w przyszłych latach. Jest to korzystne rozwiązanie, ponieważ zmniejsza obciążenia podatkowe przedsiębiorstwa w dłuższej perspektywie czasowej.
Znaczenie rentowności i płynności finansowej
Straty mają również wpływ na rentowność i płynność finansową przedsiębiorstwa. Powtarzające się straty mogą obniżać rentowność przedsiębiorstwa, ponieważ zmniejszają zyski i zwiększają koszty.
Ponadto, straty mogą wpływać na płynność finansową przedsiębiorstwa. Jeśli straty są zbyt duże i przedsiębiorstwo nie jest w stanie ich pokryć, może to prowadzić do problemów z płynnością finansową, takich jak trudności w regulowaniu zobowiązań finansowych.
Straty grup kapitałowych
Dochód podatkowej grupy kapitałowej to nadwyżka dochodu nad stratą osiągnięte przez spółki, które wchodzą w skład grupy. Jeżeli suma strat osiągnięta przez spółki, należące do grupy kapitałowej, wyniesie wyższy wynik, niż suma dochodów, to grupa ponosi stratę w wyniku czego grupa kończy prowadzenie działalności (Małecki P. 2014, s. 166)
Straty wynikające z niefrasobliwego działania podatnika mogą być uznawane za straty, które nie stanowią kosztów podatkowych. Dotyczy to także strat powstałych w każdym składniku majątkowym (w tym w wartościach prawnych i niematerialnych i w środkach trwałych). (Małecki P. 2014, s. 526) Zgodnie z treścią art. 15 ust 1 pkt 6 u.p.d.o.p. nie są kosztami przychodu straty, które powstały w wyniku likwidacji nie w całości umorzonych środków trwałych, gdy środki straciły przydatność gospodarczą w wyniku zmiany rodzaju działalności (Małecki P. 2014, s. 527)
Strata stałego zakładu jest rozliczana na podstawie prawa wewnętrznego Państwa w którym się znajduje. Przepisy nie pozwalają na rozliczanie w Polsce strat, które powstały w wyniku zakładu zagranicznego (Litwińczuk H. 2013, s. 399)
Bibliografia
- Gierusz J. (2014), Reklasyfikacja kosztów i przychodów ze sprawozdania z całkowitych dochodów do rachunku zysków i strat - przyczyny, zakres i konsekwencje, Zarządzanie i Finanse, nr 2
- Golka W. (2009), Ocena działalności rozwojowych gospodarstw rodzinnych, Problemy Inżynierii Rolniczej, nr 1
- Górska-Warsewicz H. (2005), Podstawy Rachunkowości, WSIP, Warszawa
- Litwińczuk H. (red.) (2013), Prawo podatkowe przedsiębiorców, Wolters Kluwer, Warszawa
- Małecki P. (2014), CIT. Komentarz: Podatki i rachunkowość, Wolters Kluwer, Warszawa
- Młodzikowska D., Lunden B. (2017), Jednoosobowa firma, BL Info, Gdańsk
- Spoz A. (2012), Wybrane metody optymalizacji podatkowej przedsiębiorstw, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 708
Autor: Ada Kowalska, Mateusz Balicki
