Zakupoholizm: Różnice pomiędzy wersjami
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Zakupoholizm''' - zwany również kupnoholizmem, shopoholizmem, oniomanią, natręctwem kupowania czy po prostu kompulsywnymi zakupami. Jest to zaburzenie behawioralne, prowadzące do uzależnienia. Możemy je opisać, iż zaburzenie to jest nałogiem. Osoba uzależniona nie jest w stanie nad nim zapanować. Zaburza codzienne funkcjonowanie. | |||
'''Zakupoholizm''' | |||
Patrząc na inne zaburzenia behawioralne, można stwierdzić, że zakupoholizm nie jest błahym problemem. Można powiedzieć, że choroba ta, dotyczy od 2-8% dorosłych. Oczywiście bardziej dotyczy kobiet, które aż w 90% się uzależniają. Początki zakupoholizmu szacuje się na wiek nastoletni lub dwudziestoparoletni i trwa przewlekle. Na ten moment, nie ma wystarczającej ilości badań, aby dokładnie obliczyć rozkład demograficzny osób chorych na zakupoholizm. | Patrząc na inne zaburzenia behawioralne, można stwierdzić, że zakupoholizm nie jest błahym problemem. Można powiedzieć, że choroba ta, dotyczy od 2-8% dorosłych. Oczywiście bardziej dotyczy kobiet, które aż w 90% się uzależniają. Początki zakupoholizmu szacuje się na wiek nastoletni lub dwudziestoparoletni i trwa przewlekle. Na ten moment, nie ma wystarczającej ilości badań, aby dokładnie obliczyć rozkład demograficzny osób chorych na zakupoholizm. | ||
'''Zakupoholizm, jest to…''' | '''Zakupoholizm, jest to…''' | ||
* choroba cywilizacyjna, związana z ciągłym dążeniem do zaspokojenia konsumpcyjnych potrzeb | * choroba cywilizacyjna, związana z ciągłym dążeniem do zaspokojenia konsumpcyjnych potrzeb | ||
* zaburzenie, upodabniające się do chorób np. hazardu | * zaburzenie, upodabniające się do chorób np. hazardu | ||
== | ==TL;DR== | ||
Zakupoholizm, czyli uzależnienie od kupowania, jest poważnym problemem społecznym. Wywołuje go ciągłe narażanie się na reklamy i promocje, które nakłaniają do zakupów. Zakupoholizm może być wykorzystywany przez firmy w celu poprawy wyników sprzedażowych. Osoby uzależnione od zakupów doświadczają krótkotrwałej ulgi po zakupie, ale szybko wracają do myśli o kolejnych zakupach. Uzależnienie to może prowadzić do problemów finansowych i innych zaburzeń psychicznych. Czynniki ryzyka to m.in. uzależnienia chemiczne, zaburzenia nastroju i odżywiania. | |||
==Zakupoholizm działaniem marketingowym== | |||
"Polscy konsumenci zarabiają coraz więcej, co zwiększa [[dostępność]] różnego rodzaju dóbr konsumpcyjnych, a ich nabywanie jest synonimem dobrobytu" (Ertmańska K. 2012, s. 190). | |||
Głównym powodem występowania zaburzeń behawioralnych w postaci zakupoholizmu, są zmiany cywilizacyjne, które wręcz nakazują by mieć konsumpcyjny [[styl życia]]. "Świat jest zmaterializowany". Każdy dzień usłany jest wszelkimi reklamami, promocjami, "ofertą dnia", szyldami; "nie przegap tego". [[Marketing]] działa na szeroką skalę, by przykuć nasz wzrok. Przyczynia się w ten sposób do wzrostu ryzyka uzależnienia od zakupów. Mimo że dana osoba nie będzie chciała nic kupić, to [[reklama]] sprawi wręcz, że taki [[konsument]] będzie chciał jak najszybciej ją zdobyć. Każdego dnia, świat narasta z postępem cywilizacyjnym, rozwojem technologii, pomijaniem kontroli emocjonalnej. Zakupoholizm jest naprawdę wielkim problemem społecznym. Trzeba reagować już na samym początku i nie dać się uzależnić, ponieważ prowadzi do negatywnych emocji. Uzależnienia od zakupów kompulsywnych są często bagatelizowane. Zachowania te, motywowane są ucieczką od negatywnych emocji, depresji, problemów w pracy (Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. 2017, s. 79). | |||
Badania odnośnie do kupowania wykazały, iż poprzez robienie zakupów dostarczamy sobie pozytywnych emocji. Jest to pewien wymiar i sposób spędzania wolnego czasu a także krótkotrwała [[gratyfikacja]]. Trzeba pamiętać, że intensywne i długotrwałe robienie zakupów, może przerodzić się w negatywne konsekwencje | <google>n</google> | ||
Zakupoholizm może być wykorzystywany przez różne firmy w celu poprawy ich wyników. Robią to, za pomocą różnorodnych narzędzi marketingowych. Wzbudzenie w konsumentach ogromnej [[potrzeby]] posiadania danego produktu lub [[usługi]]. Fakt posiadania tego przez innych sprawia, że konsumenci kupują produkty bezmyślnie, pod wpływem reklamy czy innych bodźców. Dzięki dobremu doborowi narzędzi marketingowych dany [[produkt]] sprzedaje się lepiej, co poprawia wyniki firmy. | |||
Badania odnośnie do kupowania wykazały, iż poprzez robienie zakupów dostarczamy sobie pozytywnych emocji. Jest to pewien wymiar i sposób spędzania wolnego czasu a także krótkotrwała [[gratyfikacja]]. Trzeba pamiętać, że intensywne i długotrwałe robienie zakupów, może przerodzić się w negatywne konsekwencje - zakupoholizm. Po czasie reakcji dokonania zakupów, następuje spadek napięcia. Zakupoholicy, bo tak właśnie nazywamy osoby uzależnione od zakupów, doświadczają ciągłych zakupów a także powracających myśli o kupowaniu, co stwarza wrażenie obsesyjne i kompulsywne. Po akcie zakupu, osoba na chwilę odczuwa ulgę, jednak szybko to się zmienia i ciągle powracają do niej myśli o zakupie czegoś nowego. Zakup zapewnia krótkotrwałą przyjemność, przeradzając się w negatywne konsekwencje w dłuższym okresie. | |||
Badacze zakupoholizmu - Thomas O'Guinn i Ronald Faber (lata 80. XX wieku), doszli do wniosku, iż ciągłe, przymusowe kupowanie, nie jest celem zdobycia rzeczy, które wydają się być potrzebne, jednak usunięciem dyskomfortu i napięcia psychicznego (Hoffmann 2012, s. 36). | Badacze zakupoholizmu - Thomas O'Guinn i Ronald Faber (lata 80. XX wieku), doszli do wniosku, iż ciągłe, przymusowe kupowanie, nie jest celem zdobycia rzeczy, które wydają się być potrzebne, jednak usunięciem dyskomfortu i napięcia psychicznego (Hoffmann 2012, s. 36). | ||
Zakupoholizm może przerodzić się w problemy finansowe, zaciągnięcie kredytu, ryzyka zachowań kryminalnych czy samobójstwa. | Zakupoholizm może przerodzić się w problemy finansowe, zaciągnięcie kredytu, ryzyka zachowań kryminalnych czy samobójstwa. | ||
== Etapy kompulsywno-obsesyjnego kupowania == | ==Etapy kompulsywno-obsesyjnego kupowania== | ||
'''Etapy tworzące [[cykl]] zaburzenia zakupoholicznego (Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. (2017) | '''Etapy tworzące [[cykl]] zaburzenia zakupoholicznego (Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. (2017) s. 80):''' | ||
# negatywny afekt, zaniżona [[samoocena]] | # negatywny afekt, zaniżona [[samoocena]] | ||
# kompulsywne kupowanie | # kompulsywne kupowanie | ||
# wyrzuty sumienia i poczucie winy po kumpulsywnym i impulsywnym zakupie | # wyrzuty sumienia i poczucie winy po kumpulsywnym i impulsywnym zakupie | ||
# zmniejszenie afektu wynikającego z poczucia winy po poprzednim zakupie | # zmniejszenie afektu wynikającego z poczucia winy po poprzednim zakupie | ||
# powrót do pierwszego punktu, ponowny przebieg cyklu | # powrót do pierwszego punktu, ponowny przebieg cyklu | ||
== Kryteria rozpoznawania zakupoholizmu == | ==Kryteria rozpoznawania zakupoholizmu== | ||
'''Kryteriami rozpoznawania zakupoholizmu jest (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, | '''Kryteriami rozpoznawania zakupoholizmu jest (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 149):''' | ||
# nadmierna, niekontrolowana chęć robienia zakupów | # nadmierna, niekontrolowana chęć robienia zakupów | ||
# różne zachowania zakupowe doprowadzające do niestałości, nerwowości połączone z nieumiejętnością zapanowania nad sobą | # różne zachowania zakupowe doprowadzające do niestałości, nerwowości połączone z nieumiejętnością zapanowania nad sobą | ||
# nieracjonalne podejście do zakupów, czyli zakup niepotrzebnych rzeczy tylko po to, by "coś kupić" | # nieracjonalne podejście do zakupów, czyli zakup niepotrzebnych rzeczy tylko po to, by "coś kupić" | ||
# nadmierna [[konsumpcja]] czasu (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, | # nadmierna [[konsumpcja]] czasu (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 149). | ||
== Czynniki ryzyka == | ==Czynniki ryzyka== | ||
'''Zakupoholizm przeradza się w różne zaburzenia psychiczne (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, | '''Zakupoholizm przeradza się w różne zaburzenia psychiczne (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 150):''' | ||
* uzależnienia chemiczne | * uzależnienia chemiczne | ||
* zaburzenia nastroju | * zaburzenia nastroju | ||
* zaburzenia odżywiania | * zaburzenia odżywiania | ||
* zaburzenia lękowe | * zaburzenia lękowe | ||
* zaburzenia związane z gromadzeniem i zbieractwem | * zaburzenia związane z gromadzeniem i zbieractwem | ||
== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Stres]]}} — {{i5link|a=[[Uzależnienia behawioralne]]}} — {{i5link|a=[[Dysonans poznawczy]]}} — {{i5link|a=[[Promocja zdrowia]]}} — {{i5link|a=[[Moda na produkt]]}} — {{i5link|a=[[Zachowania konsumentów]]}} — {{i5link|a=[[Konsumpcjonizm]]}} — {{i5link|a=[[Baby boomers]]}} — {{i5link|a=[[Rehabilitacja]]}} }} | ||
==Bibliografia== | |||
<noautolinks> | |||
* Ertmańska K. (2012), ''[https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Problemy_Zarzadzania_Finansow_i_Marketingu/Problemy_Zarzadzania_Finansow_i_Marketingu-r2012-t25/Problemy_Zarzadzania_Finansow_i_Marketingu-r2012-t25-s189-200/Problemy_Zarzadzania_Finansow_i_Marketingu-r2012-t25-s189-200.pdf Zachowania młodych konsumentów - zakupy kompulsywne]'', Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr. 711 | |||
* Hoffmann B. (2012), ''Psychospołeczne uwarunkowania uzależnienia od zakupów'', Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze nr 8 | |||
* Konarska J., Kustra P., Janiszewska M., Drop B., Barańska A. (2020), ''[https://novaosvita.com/wp-content/uploads/2018/04/ScEdSoc-Kyiv-Mar2018.pdf#page=222 Zakupoholizm - komu zakupy rujnują życie?]'', Uniwersytet Medyczny w Lublinie | |||
* Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. (2017), ''[https://experior.ug.edu.pl/wp-content/uploads/Uzależnienie-od-zakupów-przegląd-badań.pdf Uzależnienie od zakupów - przegląd badań]'', Uniwersytet Gdański | |||
* Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. (2016), ''[https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/49004 Zakupoholizm - nowe wyzwania terapeutyczne]'', Psychiatria, tom 13, nr 3 | |||
* Kurlak I. (2018), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2018_1_16/c/2344-2337.pdf Wybrane zagadnienia problematyki kompulsywnego zachowania: Uzależnienie od zakupów (oniomania)]'', Wydział nauk pedagogicznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria:Psychologia]] | [[Kategoria:Psychologia]] | ||
{{a|Weronika Skałka}} | {{a|Weronika Skałka}} | ||
{{#metamaster:description|Zakupoholizm to zaburzenie behawioralne prowadzące do uzależnienia. Osoba uzależniona nie potrafi kontrolować natręctwa do zakupów, co zaburza jej codzienne funkcjonowanie. Dotyka 2-8% dorosłych, głównie kobiet. Choroba cywilizacyjna związana z dążeniem do zaspokojenia konsumpcyjnych potrzeb. Objawy przypominają uzależnienie od hazardu.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:20, 18 sty 2024
Zakupoholizm - zwany również kupnoholizmem, shopoholizmem, oniomanią, natręctwem kupowania czy po prostu kompulsywnymi zakupami. Jest to zaburzenie behawioralne, prowadzące do uzależnienia. Możemy je opisać, iż zaburzenie to jest nałogiem. Osoba uzależniona nie jest w stanie nad nim zapanować. Zaburza codzienne funkcjonowanie.
Patrząc na inne zaburzenia behawioralne, można stwierdzić, że zakupoholizm nie jest błahym problemem. Można powiedzieć, że choroba ta, dotyczy od 2-8% dorosłych. Oczywiście bardziej dotyczy kobiet, które aż w 90% się uzależniają. Początki zakupoholizmu szacuje się na wiek nastoletni lub dwudziestoparoletni i trwa przewlekle. Na ten moment, nie ma wystarczającej ilości badań, aby dokładnie obliczyć rozkład demograficzny osób chorych na zakupoholizm.
Zakupoholizm, jest to…
- choroba cywilizacyjna, związana z ciągłym dążeniem do zaspokojenia konsumpcyjnych potrzeb
- zaburzenie, upodabniające się do chorób np. hazardu
TL;DR
Zakupoholizm, czyli uzależnienie od kupowania, jest poważnym problemem społecznym. Wywołuje go ciągłe narażanie się na reklamy i promocje, które nakłaniają do zakupów. Zakupoholizm może być wykorzystywany przez firmy w celu poprawy wyników sprzedażowych. Osoby uzależnione od zakupów doświadczają krótkotrwałej ulgi po zakupie, ale szybko wracają do myśli o kolejnych zakupach. Uzależnienie to może prowadzić do problemów finansowych i innych zaburzeń psychicznych. Czynniki ryzyka to m.in. uzależnienia chemiczne, zaburzenia nastroju i odżywiania.
Zakupoholizm działaniem marketingowym
"Polscy konsumenci zarabiają coraz więcej, co zwiększa dostępność różnego rodzaju dóbr konsumpcyjnych, a ich nabywanie jest synonimem dobrobytu" (Ertmańska K. 2012, s. 190).
Głównym powodem występowania zaburzeń behawioralnych w postaci zakupoholizmu, są zmiany cywilizacyjne, które wręcz nakazują by mieć konsumpcyjny styl życia. "Świat jest zmaterializowany". Każdy dzień usłany jest wszelkimi reklamami, promocjami, "ofertą dnia", szyldami; "nie przegap tego". Marketing działa na szeroką skalę, by przykuć nasz wzrok. Przyczynia się w ten sposób do wzrostu ryzyka uzależnienia od zakupów. Mimo że dana osoba nie będzie chciała nic kupić, to reklama sprawi wręcz, że taki konsument będzie chciał jak najszybciej ją zdobyć. Każdego dnia, świat narasta z postępem cywilizacyjnym, rozwojem technologii, pomijaniem kontroli emocjonalnej. Zakupoholizm jest naprawdę wielkim problemem społecznym. Trzeba reagować już na samym początku i nie dać się uzależnić, ponieważ prowadzi do negatywnych emocji. Uzależnienia od zakupów kompulsywnych są często bagatelizowane. Zachowania te, motywowane są ucieczką od negatywnych emocji, depresji, problemów w pracy (Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. 2017, s. 79).
Zakupoholizm może być wykorzystywany przez różne firmy w celu poprawy ich wyników. Robią to, za pomocą różnorodnych narzędzi marketingowych. Wzbudzenie w konsumentach ogromnej potrzeby posiadania danego produktu lub usługi. Fakt posiadania tego przez innych sprawia, że konsumenci kupują produkty bezmyślnie, pod wpływem reklamy czy innych bodźców. Dzięki dobremu doborowi narzędzi marketingowych dany produkt sprzedaje się lepiej, co poprawia wyniki firmy.
Badania odnośnie do kupowania wykazały, iż poprzez robienie zakupów dostarczamy sobie pozytywnych emocji. Jest to pewien wymiar i sposób spędzania wolnego czasu a także krótkotrwała gratyfikacja. Trzeba pamiętać, że intensywne i długotrwałe robienie zakupów, może przerodzić się w negatywne konsekwencje - zakupoholizm. Po czasie reakcji dokonania zakupów, następuje spadek napięcia. Zakupoholicy, bo tak właśnie nazywamy osoby uzależnione od zakupów, doświadczają ciągłych zakupów a także powracających myśli o kupowaniu, co stwarza wrażenie obsesyjne i kompulsywne. Po akcie zakupu, osoba na chwilę odczuwa ulgę, jednak szybko to się zmienia i ciągle powracają do niej myśli o zakupie czegoś nowego. Zakup zapewnia krótkotrwałą przyjemność, przeradzając się w negatywne konsekwencje w dłuższym okresie.
Badacze zakupoholizmu - Thomas O'Guinn i Ronald Faber (lata 80. XX wieku), doszli do wniosku, iż ciągłe, przymusowe kupowanie, nie jest celem zdobycia rzeczy, które wydają się być potrzebne, jednak usunięciem dyskomfortu i napięcia psychicznego (Hoffmann 2012, s. 36).
Zakupoholizm może przerodzić się w problemy finansowe, zaciągnięcie kredytu, ryzyka zachowań kryminalnych czy samobójstwa.
Etapy kompulsywno-obsesyjnego kupowania
Etapy tworzące cykl zaburzenia zakupoholicznego (Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. (2017) s. 80):
- negatywny afekt, zaniżona samoocena
- kompulsywne kupowanie
- wyrzuty sumienia i poczucie winy po kumpulsywnym i impulsywnym zakupie
- zmniejszenie afektu wynikającego z poczucia winy po poprzednim zakupie
- powrót do pierwszego punktu, ponowny przebieg cyklu
Kryteria rozpoznawania zakupoholizmu
Kryteriami rozpoznawania zakupoholizmu jest (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 149):
- nadmierna, niekontrolowana chęć robienia zakupów
- różne zachowania zakupowe doprowadzające do niestałości, nerwowości połączone z nieumiejętnością zapanowania nad sobą
- nieracjonalne podejście do zakupów, czyli zakup niepotrzebnych rzeczy tylko po to, by "coś kupić"
- nadmierna konsumpcja czasu (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 149).
Czynniki ryzyka
Zakupoholizm przeradza się w różne zaburzenia psychiczne (Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. 2016, s. 150):
- uzależnienia chemiczne
- zaburzenia nastroju
- zaburzenia odżywiania
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia związane z gromadzeniem i zbieractwem
| Zakupoholizm — artykuły polecane |
| Stres — Uzależnienia behawioralne — Dysonans poznawczy — Promocja zdrowia — Moda na produkt — Zachowania konsumentów — Konsumpcjonizm — Baby boomers — Rehabilitacja |
Bibliografia
- Ertmańska K. (2012), Zachowania młodych konsumentów - zakupy kompulsywne, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr. 711
- Hoffmann B. (2012), Psychospołeczne uwarunkowania uzależnienia od zakupów, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze nr 8
- Konarska J., Kustra P., Janiszewska M., Drop B., Barańska A. (2020), Zakupoholizm - komu zakupy rujnują życie?, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
- Koryczan P., Sęktas M., Dybczak L., Malicka K. (2017), Uzależnienie od zakupów - przegląd badań, Uniwersytet Gdański
- Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska-Bugiel K., Wojnar R., Martyniak E. (2016), Zakupoholizm - nowe wyzwania terapeutyczne, Psychiatria, tom 13, nr 3
- Kurlak I. (2018), Wybrane zagadnienia problematyki kompulsywnego zachowania: Uzależnienie od zakupów (oniomania), Wydział nauk pedagogicznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa
Autor: Weronika Skałka
