Ochrona patentowa
| Ochrona patentowa |
|---|
| Polecane artykuły |
Ochrona patentowa to ochrona, której przedmiotem jest wynalazek. Przyznawana jest w Polsce przez Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej UPRP, na który to patent zostają udzielone prawa wyłączne. Ochrona patentowa umożliwia wyłączne użytkowanie (monopol) wynalazku w sposób komercyjny lub zawodowy.
Patent i wynalazek
Zgodnie z definicją UPRP termin wynalazek, jest to "przedmiot ochrony, na który może być udzielony patent, za wynalazek uznaje się dowolne rozwiązanie o charakterze technicznym" (https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow?nazwa=Wynalazek). Z kolei pojęciem patent, określono "prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze danego państwa" (https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow?nazwa=Patent).
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2017 r., poz. 776 z późn. zm.) wskazuje na wynalazki mogące podlegać ochronie. Według art. 24 owej ustawy, "patenty są udzielane – bez względu na dziedzinę techniki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania" (Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, s. 10).
Warto pamiętać, że patent posiada charakter terytorialny, a więc obowiązuje wyłącznie na określonym terytorium państwa lub państw, które tej ochrony udzieliły. Wobec tego istnieje możliwość uzyskania patentu stosując procedurę krajową, europejską, czy też międzynarodową (PCT - Patent Cooperation Treaty) (A. Turczak 2010, s. 208). Dodatkowo, patent jest ograniczonym w czasie prawem do korzystania z wynalazku co oznacza, że jego ochrona trwa maksymalnie 20 lat od momentu dokonania zgłoszenia oraz po dokonaniu niezbędnych opłat w Urzędzie Patentowym przez posiadacza rozwiązania technicznego (wynalazku). Ponadto w celu utrzymania i przedłużenia ochrony patentowej, konieczne jest uiszczenie opłaty za kolejne okresy ochronne. W przeciwnym razie prawo wyłączne wygasa, a dany wynalazek staje się ogólnodostępny, bez ograniczeń użytkowania (B. Kaczmarska i in. 2017, s. 27). Co ciekawe, patent posiada charakter zbywalny oraz może podlegać dziedziczeniu (A. Śnieżko 2007, s. 4).
Formy ochrony wynalazku
Istnieją dwie podstawowe formy ochrony wynalazku (A. Śnieżko 2007, s. 5-7):
- ochrona patentowa - przyznawana jest przez uprawniony organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy, który nadaje patent konkretnemu wynalazkowi zgłoszonemu uprzednio przez jego autora;
- ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa - polega na utrzymywaniu idei wynalazku jedynie wewnątrz organizacji i nieujawnianiu jej nikomu poza nią.
W przypadku ochrony patentowej, niezbędne jest ujawnienie istoty opatentowanego rozwiązania do wiadomości publicznej poprzez oficjalną publikację opisu patentowego, w zamian za co jego wynalazca otrzymuje prawną ochronę swoich interesów (A. Śnieżko 2007, s. 7). Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa z kolei, jest wewnątrzorganizacyjnym działaniem, w którym istota wynalazku jest tajemnicą przedsiębiorstwa, a pracownicy otrzymują zapis w umowie dotyczący konieczności zachowania poufności (A. Śnieżko 2007, s. 5).
Jednym z popularniejszych przykładów ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jest nigdy nie poddana opatentowaniu receptura Coca-Coli, która została opracowana przez Johna Stitha Pembertona w 1886 roku. Jeżeli skład chemiczny tego napoju uległby procedurze opatentowania, wówczas jego ochrona patentowa ustałaby po okresie 20 lat i skład stałby się ogólnodostępny, co w konsekwencji spowodowałoby masową produkcję napojów o takim samym składzie przez inne przedsiębiorstwa i czerpanie korzyści z tego tytułu (A. Turczak 2010, s. 208).
Bibliografia
- Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (2022), "Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej"
- Kaczmarska B. (red.) (2017), Ocena stanu techniki i ochrona patentowa w procesie transferu technologii, Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, "Zarządzanie Przedsiębiorstwem", nr 4 (20), s. 25-35
- Śnieżko A. (2007), Jak chronić wynalazki w Polsce, w Europie i na świecie. Podstawowe pojęcia i procedury, "WTS Rzecznicy Patentowi Witek, Śnieżko i Partnerzy"
- Turczak A. (2010), Problemy ochrony patentowej w Polsce, Instytut Badań Gospodarczych, "Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy", nr 1 (4), s. 203-216
- Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508
Autor: Dominika Kowalczyk
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
