Przedstawiciel ustawowy

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 10:45, 19 maj 2020 autorstwa Sw (dyskusja | edycje) (Infobox update)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przedstawiciel ustawowy
Polecane artykuły

Przedstawiciel ustawowy – według Kodeksu cywilnego jest to osoba fizyczna, która na mocy ustawy dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu. Takie czynności mają bezpośredni wpływ na osobę reprezentowaną[1].

Według przepisów prawa za przedstawicieli ustawowych uznaje się:

  • rodziców – pod których władzą rodzicielską pozostaje dziecko, o czym stanowi artykuł 98 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[2];
  • opiekuna – którego ustanowił sąd opiekuńczy dla osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie, o czym stanowią artykuły 145, 155 i 175 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[3][4][5];
  • kuratora – którego ustanowił sąd opiekuńczy, dla dziecko w przypadku gdy żaden z rodziców nie może występować w jego imieniu lub w innych przypadkach zapisanych w ustawie, o czym stanowią artykuły 99, 145 i 178 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[4][6][7];
  • współmałżonka – w sprawach związanych ze zwykłym zarządem majątkiem osobistym jednego z małżonków w przypadku jego przemijającej przeszkody pod warunkiem przebywania wciąż we wspólnym pożyciu, o czym stanowi artykuł 29 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[8];
  • wspólnika spółki cywilnej – każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, a tym samym jej wspólników, o czym stanowi artykuł 866 Kodeksu cywilnego[9];
  • "osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności" – według artykułu 97 Kodeksy cywilnego taka osoba ma możliwość wykonywać czynności prawne przeważnie z osobami, które korzystają z usług tego przedsiębiorstwa[10].

Warto zaznaczyć, że przedstawiciela ustawowego nie należy mylić z pełnomocnikiem. Jakkolwiek obie funkcje posiadają bardzo podobne cechy z perspektywy stron czynności prawnych, tak istnieje pomiędzy nimi jedna zasadnicza różnica - umocowaniem do działania przedstawiciela ustawowego jest ustawa lub orzeczenie organu, a w przypadku pełnomocnika jest to oświadczenie osoby reprezentowanej[10].

Przedstawicielstwo względem nieletniego

Niewątpliwie najbardziej powszechnym przedstawicielstwem ustawowym jest to sprawowane względem dziecka i nie ma tutaj większego znaczenia czy mówimy o rodzicu, opiekunie, czy kuratorze, ponieważ mechanizm działania po uzyskaniu przedstawicielstwa jest dokładnie ten sam. Ze względu na to, że dzieci do 13 roku życia nie posiadają zdolności do czynności prawnych, a te po ukończeniu 13 roku życia posiadają ograniczoną zdolności do czynności prawnych[11], to ich przedstawiciele mają bardzo szerokie pole działania.

W zasadzie w przypadku nieletnich do 13 roku życia przedstawiciel powinien wyrażać zgodę nawet na tak błahe czynności jak zakup przysłowiowego soczku w sklepie, ponieważ każda umowa sprzedaży jest czynnością prawną, a czynność wykonana w przypadku, gdy nie ma się do niej uprawnień jest nieważna[12]. W przepisach istnieje jednak furtka, by uniknąć tego typu absurdów i jeżeli zawierana jest umowa należącą do „umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego”, to staje się ona ważna w chwili jej wykonania, jeżeli nie doszło do rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych[13].

Nieletni po 13 roku życia posiada już zagwarantowaną przepisami zdolność do takich czynności jak również dysponowania własnym zarobkiem oraz oddanymi przez przedstawiciela przedmiotami[14], zatem dysponowanie kieszonkowym oraz drobny handel samodzielnie nabytymi lub otrzymanymi przedmiotami zaczynają być możliwe również z perspektywy formalnej. W przypadku zaciągania zobowiązań pozostaje jednak ograniczenie do drobnych spraw, więc nieletni może mieć problem z zaciągnięciem większych zobowiązań (np. zakupem laptopa czy telefonu), ponieważ ma do niego prawo tylko w związku z dysponowaniem własnym zarobkiem, a więc sprzedający mógłby poprosić o przedstawienie dowodu na to, że dysponuje samodzielnie zarobionymi pieniędzmi. Co istotne, nawet w przypadku rozporządzania własnym dochodem, sąd opiekuńczy może ograniczyć nieletniemu to prawo z ważnych powodów, zatem wciąż będzie wymagana zgoda przedstawiciela ustawowego.

Warto zwrócić uwagę na to, że do ww. drobnych czynności życia codziennego można też zaliczyć różne powszechne działania w Internecie, stąd wiele popularnych serwisów wymaga od zarejestrowanych użytkowników ukończenia 13 roku życia – szczególnie jeżeli korzystanie z nich może ingerować w jakiś sposób w wizerunek użytkownika, który jest prawnie chroniony[15].

Wszelkie większe zobowiązania (np. umowa o pracę, umowa najmu, umowa o dostęp do usług abonamentowych) muszą być realizowane za pośrednictwem lub za zgodą przedstawiciela – w przeciwnym razie są nieważne. Podobnie, przedstawiciele reprezentują nieletnich przed sądami, organami państwowymi i instytucjami ochrony zdrowia.

Przypisy

  1. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.95-96.
  2. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.98. ust.1.
  3. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.145. ust.2.
  4. ↑ 4,0 4,1 Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.155. ust.2.
  5. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.175.
  6. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.99. ust.1.
  7. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.178. ust.1.
  8. ↑ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (1964), Art.29.
  9. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.866.
  10. ↑ 10,0 10,1 Kodeks cywilny (1964), Art.97.
  11. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.12,15.
  12. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.14. Par. 1
  13. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.14. Par. 2
  14. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.20-22.
  15. ↑ Kodeks cywilny (1964), Art.23.

Bibliografia

Autor: Paulina Małocha

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Przedstawiciel_ustawowy&oldid=112376”