Bombaż
| Bombaż |
|---|
| Polecane artykuły |
Bombaż - wydęcie wieczka lub płaszcza puszki, a przy konserwach w opakowaniu szklanym – wieczka, spowodowane rozszerzeniem się zawartości puszki lub przepełnieniem puszek zawartością. Rozróżnia się bombaż techniczny, bombaż chemiczny i bombaż biologiczny.
Bombaż techniczny – jest powodowany normalnym zwiększeniem objętości zawartości puszki w czasie ogrzewania. Puszki, które po wyjęciu z kotła mają obydwa denka wzdęte, można uważać za dobre, wskazuje to bowiem na szczelność puszki. Denka wzdęte wskutek rozszerzenia się zawartości w czasie sterylizacji powinny po ochłodzeniu puszek wracać do stanu normalnego. Bombaże tego rodzaju zwane są bombażami pozornymi. Inną odmianą bombażu pozornego jest wydęcie puszek wskutek przepełnienia ich zawartością. Bombażem technicznym jest również wzdęcie denka spowodowane ciśnieniem gazów i powietrza wskutek przeniesienia puszek z pomieszczenia chłodniejszego do cieplejszego, jak również wskutek zamarznięcia zawartości. Zawartość puszek zbombażowanych, po stwierdzeniu, że jest to bombaż techniczny, nadaje się do spożycia.
Bombaż chemiczny – powstaje wskutek ciśnienia wodoru, wytwarzającego się wskutek korozji blachy puszki. Korozji sprzyja szorstka powierzchnia blachy, niedokładne pokrycie jej powierzchni cyna albo lakierem, obecność tlenku siarki, nitrytów i niska kwasowość konserwy. Zmiany chemiczne powodujące bombaż mają zwykle przebieg bardzo powolny, wzdęcie denka może więc nastąpić po długim okresie magazynowania. Jeżeli, pomimo korozji, zawartość metali ciężkich (np. ołowiu) w treści konserwy nie przewyższa ilości przewidzianej przepisami sanitarno-higienicznymi, konserwa może nadawać się do spożycia, lecz powinna być przed tym dokładnie zbadana.
Bombaż biologiczny – jest powodowany ciśnieniem gazów (amoniaku, dwutlenku węgla, wodoru, azotu, siarkowodoru oraz metanu), wydzielających się z konserwy wskutek działania drobnoustrojów. Konserwy z bombażem biologicznym są najczęściej trujące i nie nadają się do spożycia. To samo odnosi się również do konserw ze zmianami mikrobiologicznymi, przy których nie występuje wydzielenie się gazów, a zatem i bombaż. Psuciu się konserwy nie zawsze musi towarzyszyć bombaż, np. gdy puszka jest nieszczelna i gazy mają ujście na zewnątrz. [Molenda J., Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław, 2010, s. 26-27]
Jest to najczęstsza wada konserw, zaznaczająca się uwypukleniem wieczka lub denka w następstwie wzrostu ciśnienia wewnętrznego spowodowanego przyczynami fizycznymi, chemicznymi lub mikrobiologicznymi. B. może występować również w innych rodzajach opakowań, np. w tubach metalowych.
Bibliografia
- Molenda J., Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław, 2010
- Nowa encyklopedia powszechna PWN, tom 1, A-C, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1995
- Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, 1995, wydanie II
- Encyklopedia Techniki przemysł spożywczy, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1978
- Mała encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1995
Autor: Sylwia Ulicka
