Zależności hierarchiczne

Zależności hierarchiczne
Polecane artykuły
Hierarchia Zależności funkcjonalne Rozwój zarządzania personelem Rozpiętość kierowania Centralizacja Zależności organizacyjne Komórka organizacyjna Struktura zespołów projektowych Szkoła systemów społecznych

Każde przedsiębiorstwo musi być zorganizowane. Głównymi problemami ukształtowania zależności hierarchicznych i tworzenia członów kierowniczych to rozstrzygnięcie dwóch podstawowych aspektów, jakimi jest jedność rozkazodawstwa oraz wykorzystanie potencjalnej rozpiętości kierowania.

Zasady kształtowania

Pierwsza zasada kształtowania zależności hierarchicznych i tworzenia członów kierowniczych to zasada jedności rozkazodawstwa. Mówi, że jeden podwładny powinien otrzymywać polecenia i rozkazy od jednego przełożonego, któremu podlega. Krytycy jednak uważają, że takie ścisłe pionowe podporządkowanie hierarchiczne nie sprzyja skuteczności funkcjonowania. Od tego podejścia odchodzi się w macierzowych strukturach organizacyjnych, choć nie do końca zapominając o tej zasadzie.

Druga zasada to zasada właściwej rozpiętości kierowania, która uznaje, że każdej osobie sprawującej funkcje kierownicze, powinna być przyporządkowana taka ilość podwładnych, jaką może on efektywnie kierować. Trudno jednak określić maksymalną liczbę osób, które mogłyby podlegać jednemu kierownikowi. Mało celowa okazała się także koncepcja V. A. Graiauunasa, która zakłada ustalenie ewentualnej rozpiętości kierowania odwołując się do liczby kontaktów nadzorowanych przez konkretnego kierownika. W późniejszym okresie razem z postulatem ograniczania liczby bezpośrednich podwładnych, występowało zalecenia spłaszczania struktur organizacyjnych. Dodatkowo zwracano większą uwagę do analizy czynników wyznaczających odpowiednią rozpiętość kierowania. Przy ustalaniu właściwej rozpiętości kierowania bierze się pod uwagę szereg czynników. Można do nich zaliczyć kwalifikacje kierownika i podwładnych jak i związany z nimi stopień samodzielności pracowników. Sposób zorganizowania całego przedsiębiorstwa i wymagany zakres współpracy między różnymi komórkami oraz wewnętrzna organizacja komórki to bardzo ważne aspekty które należy brać pod uwagę przy ustalaniu zakresu kierowania. Ponadto warto zwrócić uwagę na jakość i sprawność systemu łączności i rozmieszczenia pracowników w terenie.

Bibliografia

• Bielski M., Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Warszawa 2002 (str. 115- 154)
• Nalepka A., Struktura organizacyjna, Kraków 2001 (str. 119- 147)
• Martyniak Z., Organizacja i zarządzanie, Kraków- Kluczbork 2001 (str. 116- 126)
• Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, pod redakcja J. Lichtarskiego, Warszawa 2001 (str. 242- 252)

Autor: Magdalena Cyrańska