Polityka rachunkowości
| Polityka rachunkowości |
|---|
| Polecane artykuły |
Polityka rachunkowości to wybrane i stosowane przez jednostkę reguły i praktyki prowadzenia rachunkowości zgodne z uwarunkowaniami prawnymi. (Cellery M. 2018, s. XV)
Uwarunkowania prawne
Polityka rachunkowości uwarunkowana jest przez krajowe i międzynarodowe prawie o rachunkowości. Najważniejszym aktem prawnym, który wskazuje przepisy regulujące zarówno aspekty teoretyczne jak i praktyczne jest Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości, która jednocześnie przedstawia hierarchę obowiązujących aktów prawnych (Głębocka M. 2014 s. 72-73):
- akty wykonawcze do ustawy w postaci rozporządzeń
- Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR)
- Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej i Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSSF/MSR).
Instrumenty polityki rachunkowości
Do instrumentów polityki rachunkowości można zaliczyć (Gos W. 2016, s. 25-26):
- możliwość wyboru sposobu sporządzania bilansu (metod prezentacji aktywów i pasywów)
- możliwość wyboru metod wyceny (zużycia majątku trwałego, zużycia i zmniejszenia wartości aktywów obrotowych, rezerw i rozliczeń międzynarodowych)
- inne prawa wyboru (rozdzielenia zysku, metod publikacji sprawozdań finansowych).
Zasady tworzenia dokumentacji polityki rachunkowości
Każda jednostka jest zobowiązana do posiadania dokumentacji polityki rachunkowości. Ustawa o rachunkowości reguluje sposób w jaki może być prowadzona taka dokumentacja i co powinna w sobie zawierać:
I. "określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;
II. metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
III. sposoby prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
- zakładowy plan kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
- wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzaniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – wykazu zbiorów danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych w procesach przetwarzania danych,
- opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opis systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji
IV. systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów”. (art. 10 ust. o rachunkowości)
Regulacje mają charakter ramowy i mają za zadanie wskazać jakiego typu informacje powinny pojawić się w polityce rachunkowości, dlatego każda jednostka sama ustala, które reguły będzie stosowała w swojej dokumentacji. (Cellery M. 2018, s. XVI)
Polityka rachunkowości a zasady rachunkowości
Dokonując wyboru poszczególnych reguły prowadzenia polityki rachunkowości warto pamiętać, że oprócz obwarowań prawnych, muszą być one zgodne z nadrzędnymi zasadami rachunkowości. Każda z nich posiada implikacje dla polityki rachunkowości (Mikulska D.A. 2012, s. 19-20):
| Nadrzędna zasada rachunkowości | Implikacje dla polityki rachunkowości |
|---|---|
| Zasada istotności | Ustalając politykę rachunkowości i dopasowując zasady do charakteru działalności jednostki należy wyodrębnić zdarzenia istotne potrzebne do oceny stanu majątkowego i finansowego podmiotu oraz wyniku finansowego zachowując przy tym zasadę ostrożności. |
| Zasada ostrożności | Elementy składowe aktywów i pasywów powinno się wycenić na podstawie rzeczywistych cen (kosztów) ich nabycia (wytworzenia). |
| Zasada kontynuacji działania | Stosując przyjętą politykę rachunkowości, w szczególności przy dokonywaniu wyceny aktywów i pasywów zakłada się, że jednostka będzie kontynuować swoją działalność w przyszłości (od dnia bilansowego, nie krócej niż 1 rok). |
| Zasada wyższości treści nad formą | Zdarzenia jednostka ma obowiązek zapisywać w księgach rachunkowych i wykazywać je w sprawozdaniu finansowym niezależnie od formy, która może odbiegać od standardów, najważniejsza jest treść. |
| Zasada ciągłości | Przyjęte metody polityki rachunkowości, jednostka powinna używać w sposób ciągły, ujmując operacje gospodarcze, wycenę aktywów i pasywów w sposób jednakowy, by można było dokonać porównania poszczególnych lat działalności. |
| Zasada memoriału | Jednostka zobowiązana jest do ujęcia wszystkich kosztów i przychodów z ostatniego roku obrotowego, niezależnie od daty dokonania zapłaty. |
| Zasada współmierności przychodów i kosztów | Aby zapewnić współmierność przychodów i kosztów w danym okresie sprawozdawczym należy uwzględnić przychody odnoszące się do przyszłych okresów oraz koszty, które nie zostały jeszcze poniesione. |
| Zasada zakazu kompensat | Wszystkie składniki należy uwzględniać oddzielnie i nie można kompensować ze sobą różnych wartości. |
Bibliografia
- Cellary M. (2018). Polityka rachunkowości 2018, C.H.Beck, Warszawa.
- Głębocka M. (2014) Wpływ polityki rachunkowości w obszarze aktywów obrotowych na treść informacyjną sprawozdań finansowych- wybrane problemy "Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach" nr 201, Katowice.
- Gos W. (red.) (2016). Rachunkowość finansowa, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
- Mukulska D.A. (red.) (2012). Polityka rachunkowości jednostki a jakość sprawozdania finansowego, Wydawnictwo KUL, Lublin.
- Ustawa o rachunkowości (Dz.U. 1994 Nr 121 poz.591)
- Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja (Krajowy Standard Rachunkowości nr 7)
Autor: Dominika Skura
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
