Podatki osobiste

Podatki osobiste
Polecane artykuły
Podatek od czynności cywilnoprawnych Podatek od darowizny Nieruchomość Obowiązek podatkowy Podatek od spadków Przedmiot, podstawa i podmiot opodatkowania Zwolnienia podatkowe Ruchomość Podstawa opodatkowania

Podatki osobiste to podatki bezpośrednio związane z osobą podatnika i z jego cechami.

Jednym z kryterium podziału podatków jest rodzaj obciążonego elementu konstrukcyjnego podatku. W związku z nim podatki dzielimy na: osobiste (osobowe) oraz rzeczowe. Podatek osobisty charakteryzuje się tym, iż na pierwszym planie znajduje się osoba płatnika. W tym podatku to okoliczności osobiste decydują o istnieniu zobowiązania podatkowego. Tego rodzaju stosunki związane są przede wszystkim ze stanem rodzinnym, liczbą dzieci, wiekiem, czy zdrowiem. Decydują cechy osoby na którą jest nałożony podatek a zobowiązania z tytułu tego rodzaju podatku nie przechodzą na osobę trzecią i wygasają najpóźniej z chwilą śmierci podatnika. Klasycznym przykładem tego rodzaju podatku jest podatek dochodowy od osób fizycznych; jak i również niektóre elementy podatku majątkowego (np. podatek od spadków i darowizn), które uwzględniają elementy osobowe.

Podstawowym rodzajem podatków osobistych jest podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podatek majątkowy

Przedmiotem opodatkowania jest zasób dóbr będących w posiadaniu podatnika lub zmiana stanu tych dóbr (zwiększenie). Mogą występować w postaci:

• Podatek od spadków i darowizn

Podatnikami podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne, które nabyły własność rzeczy i prawa majątkowe w sposób wskazany poniżej. Przedmiot opodatkowania:

• • spadek
  • darowizna
  • zasiedzenie
  • nieodpłatne zniesienie własności
  • nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci.

W podatku od spadków i darowizn podatnik nie jest jednocześnie płatnikiem. Obowiązek płatnika spoczywa na notariuszu.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych a w wypadku darowizny, solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów. Brany pod uwagę jest stan rzeczy w dniu nabycia i ceny rynkowe z dnia powstania obowiązku podatkowego. (G.Szczodrowski 2007, s. 165-166)

• Podatek od wartości majątku

Przedmiotem opodatkowania jest posiadanie (rzadziej własność) przedmiotów majątkowych, najczęściej są to nieruchomości, ale także grunty, lasy, jachty, itp. Opodatkowaniu podlega również majątek obrotowy - w postaci wierzytelności, papierów wartościowych, dzieł sztuki czy praw autorskich. Niektóre z wymienionych rodzajów majątku przynoszą lub mogą przynosić dochód (np. papiery wartościowe, nieruchomości), a więc nadają się do opodatkowania bez uszczuplenia ich substancji przez właściciela. Inne rodzaje majątku nie przynoszą dochodu (np. dzieła sztuki, lasy) i w związku z tym ich ewentualne opodatkowanie prowadzi do uszczuplenia przedmiotu opodatkowania bądź do obciążenia dochodu pochodzącego nie z majątku.

• Podatek od czynności cywilno-prawnych- zakres przedmiotowy tego podatku obejmuje wykonywanie określonych czynności cywilno-prawnych oraz orzeczenia sądowe i ugody zawarte przed sądem. Podatkiem tym objęte są między innymi:
  • umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych
  • umowa pożyczki,
  • umowy majątkowe małżeńskie,
  • ustanowienie hipoteki.

W podatkach osobowych najważniejsza jest osoba podatnika. To wyłącznie od niej i jej stosunków osobistych wynika obowiązek podatkowy.

Bibliografia

• Etel L. (red.) (2013). Prawo podatkowe. Zarys wykładu, Difin, Warszawa
• Głuchowski J. (2006). Polskie prawo podatkowe, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa
• Owsiak S. (2013). Harmonizacja podatków bezpośrednich warunkiem integracji gospodarczej Unii Europejskiej. Polskie Wydawnictwo Naukowe
• Szczepańska I. (2013). Wybrane elementy konstrukcji podatku od dochodów osobistych i ich znaczenie w realizacji polityki podatkowej. Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Szczodrowski G. (2007). Polski system podatkowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350

Autor: Marta Mieszczak

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.