Unia celna

Unia celna
Polecane artykuły
Gospodarka zamknięta Teoria wyrównywania się cen czynników produkcji Wymiana Cefta Etatyzm Austriacka teoria pieniądza Unia Unia walutowa Polityka handlowa

Unia celna to porozumienie handlowe, na mocy którego likwidowane są cła i inne ograniczenia ilościowe w transakcjach handlowych pomiędzy państwami członkowskimi. Wprowadza ona również wśród tych państw wspólną zewnętrzną taryfę celną, a także normuje politykę handlową z krajami nienależącymi do unii.

Podział i funkcje unii celnej

Unia celna składa się zatem z dwóch elementów:

• wewnętrzny, który polega na eliminowaniu barier
• zewnętrzny, polegający na wprowadzeniu jednakowych norm w stosunku do państw, niebędących członkiem unii

Możemy wyróżnić dwie podstawowe funkcje unii celnej:

• funkcja ochronna (zapewnienie odpowiednich okoliczności do rozwoju gospodarki, co dokonywane jest poprzez przyjęcie ceł na konkretne rodzaje artykułów na odpowiedniej wysokości)
• funkcja fiskalna (opłaty celne zasilają budżet Wspólnoty)

Z unią celną ściśle powiązane są dwa terminy:

1. "Efekt kreacji handlu wiąże się ze zniesieniem wewnętrznych barier celnych i polega na tym, że względnie drogą produkcję w danym kraju członkowskim można zastąpić względnie tanim importem z innego państwa członkowskiego. Oznacza to pojawienie się nowych strumieni handlu w obrębie unii celnej.
2. Efekt przesunięcia handlu wynika z dyskryminacji państw trzecich wywołanej wspólną zewnętrzną taryfą celną. Taryfa ta może doprowadzić do zmiany struktury geograficznej handlu w taki sposób, że import z krajów trzecich zostanie zastąpiony importem od dostawców pochodzących z unii celnej."

Unia celna jest jednym z etapów integracji gospodarczej. Integracja gospodarcza to proces łączenia, organizowania w całość co najmniej dwóch krajów w celu współpracy ekonomicznej. Dokonuje się to poprzez sukcesywne usuwanie przeszkód, które mogłyby ograniczać współpracę gospodarczą. Możemy wyróżnić pięć głównych jej etapów:

• strefa wolnego handlu
• unia celna
• wspólny rynek
• unia walutowa
• unia gospodarcza

Termin unii celnej znany był długo wcześniej. Został jednak dokładnie zbadany w latach 50. XX wieku. Wtedy to konkretnie sprecyzowano to pojęcie. Jest ono powiązane szczególnie z teorią przedstawioną przez J. Vinera, kontynuowaną przez między innymi J. Meade’a, R. Lipseya.

Efekty unii celnej

Istnieje podział efektów unii celnej na:

• statyczne, które dzielimy na produkcyjne oraz konsumpcyjne
• dynamiczne

Najważniejszymi efektami statycznymi, oraz dynamicznymi są między innymi:

• efekt produkcyjny, który mówi o zastępowaniu kosztownej produkcji wewnątrz kraju korzystniejszym importem z innych państw należących do unii
• efekt konsumpcyjny, wynikający z obniżenia cen w kraju do wysokości cen w krajach członkowskich, co prowadzi do wzrostu konsumpcji całkowitej
• efekt ekspansji handlu, który polega na kreowaniu strumieni handlu przez unię, zamiast ich przesuwania
• efekt fiskalny, polegający na zmniejszeniu wpływów finansowych z pobieranego cła, zanim unia została utworzona
• efekt akumulacyjny, polegający na przyroście ekonomicznym oraz poprawie jakości życia mieszkańców kraju będącego członkiem unii celnej. Ma to związek z akumulacją głównych składników produkcji

Warto zaznaczyć, że część z tych efektów można odnieść także do strefy wolnego handlu, jednakże dużo bardziej intensywne są one w przypadku unii celnej. Jako przykład unii celnej można podać najstarszą na świecie unię celną krajów południowej Afryki (Southern African Customs Union, SACU), która została założona już w 1910 roku, unię celną Szwajcarii i Lichtensteinu, założoną w 1924 roku, unię celną państw Beneluksu, utworzoną w 1948 roku oraz unię państw, które tworzą Europejską Wspólnotę Gospodarczą.

Unia celna, a strefa wolnego handlu

Cechą łączącą unię celną i strefę wolnego handlu jest całkowite wykluczenie cła oraz innych barier handlowych występujących pomiędzy krajami partnerskimi. Powyższe formy integracji różnią się pomiędzy sobą tym, że mówiąc o strefie wolnego handlu mamy na myśli fakt samodzielnego określenia wielkości, wysokości ceł zewnętrznych, a także zasad polityki handlowej w stosunku do krajów poza tą strefą.

Bibliografia

• Bijak- Kaszuba M. (2012) Ustanawianie unii gospodarczej i walutowej w procesie integracji europejskiej Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica 264, Łódź
• Czarczyńska A. (2007)Teoria europejskiej integracji gospodarczej Wydawnictwo C.H. Beck 2. wydanie poprawione i uaktualnione. Warszawa
• Jantoń- Drozdowska E. (1998) Regionalna integracja gospodarcza Wydawnictwo naukowe PWN Warszawa, Poznań
• Jaśkowski M. (2010) Zewnętrzne stosunki gospodarcze Unii Europejskiej Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toruń
• Kalicka- Mikołajczyk A. (2011) Unia celna jako forma integracji gospodarczej państw Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
• Komor M. (2017) Internacjonalizacja przedsiębiorstw na rynku Unii Europejskiej - ujęcie marketingowe C.H.Beck, Warszawa

Autor: Aleksandra Longa